Τι είδους ώρα είναι αυτή που δείχνουν τα ρολόγια μας;
Απάντηση
Με 24 μεσημβρινούς η επιφάνεια της Γης χωρίζεται σε 24 φέτες των 15 μοιρών, οι οποίες λέγονται άτρακτοι. Οι 15 μοίρες αντιστοιχούν σε μία ώρα, αφού οι 360 μοίρες αντιστοιχούν σε 24 ώρες.
Η μηδενική άτρακτος εκτείνεται 7,5 μοίρες δεξιά και 7,5 μοίρες αριστερά του μεσημβρινού που περνά από το Αστεροσκοπείο του Greenwich της Αγγλίας. Η χώρα μας βρίσκεται στη δεύτερη άτρακτο, που αρχίζει περίπου από τη Λάρισα και έχει ως κεντρικό μεσημβρινό της αυτόν που περνάει περίπου από την Κωνσταντινούπολη.
Τελικά, τα ρολόγια μας στην Ελλάδα δείχνουν τον χρόνο του κεντρικού μεσημβρινού της δεύτερης ατράκτου, που είναι κατά 2 ώρες μεγαλύτερος του χρόνου του Greenwich, δηλαδή του χρόνου της μηδενικής ατράκτου, που λέγεται και Παγκόσμιος Χρόνος (UT).
Επιπλέον, αυτός ο χρόνος του κεντρικού μεσημβρινού κάθε ατράκτου, που έχουν τα ρολόγια στις χώρες της ατράκτου, δεν είναι ο χρόνος που παίρνουμε από τον πραγματικό Ήλιο (Αληθή Ήλιο), αλλά ο χρόνος που παίρνουμε από έναν φανταστικό Ήλιο, που λέγεται Μέσος Ήλιος. Τον νοητό αυτό Μέσο Ήλιο τον θεωρούμε να κινείται με σταθερή γραμμική ταχύτητα και πάνω στον ουράνιο ισημερινό.
Αυτό γίνεται για να γλιτώσουμε από τα προβλήματα που δημιουργεί η φαινόμενη ετήσια κίνηση του πραγματικού Ήλιου που:
α) γίνεται πάνω στην εκλειπτική (και όχι στον ουράνιο ισημερινό) και
β) δεν γίνεται με σταθερή ταχύτητα, αλλά άλλοτε φαίνεται ο Ήλιος να τρέχει πιο γρήγορα, όταν τον χειμώνα είμαστε κοντά του, και άλλοτε η ταχύτητά του φαίνεται να γίνεται μικρότερη, όταν το καλοκαίρι βρισκόμαστε πιο μακριά του.
Αξίζει, βέβαια, να σημειώσουμε ότι τα παραπάνω προβλήματα της κίνησης του Ήλιου, που είναι φαινομενικά, οφείλονται στα πραγματικά αντίστοιχα προβλήματα της κίνησης της Γης γύρω από αυτόν.
Η διαφορά του χρόνου που μετράμε με τον νοητό Μέσο Ήλιο από τον χρόνο που μετράμε με τον Αληθή Ήλιο (ηλιακά ρολόγια) λέγεται Εξίσωση Χρόνου. Επομένως, όταν βλέπουμε την ώρα σε ένα ηλιακό ρολόι, πρέπει να κάνουμε διορθώσεις με τη βοήθεια της Εξίσωσης Χρόνου και με τη βοήθεια της γνωστής σταθερής απόστασης του συγκεκριμένου τόπου του ηλιακού ρολογιού από τον κεντρικό μεσημβρινό της ατράκτου, για να βρούμε την ώρα του δικού μας ρολογιού, όπως αναλυτικά αναφέρεται στην ερώτηση «τι είναι τα ηλιακά ρολόγια;».
(κάντε κλικ στην εικόνα, για μεγέθυνση)
Η γραφική παράστασης της Εξίσωσης Χρόνου Ε=Α-Μ
Βρείτε 52 τέτοιες ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους στο εξαιρετικά κατατοπιστικό και ευκολοδιάβαστο βιβλίο του γνωστού Αστρονόμου και Καθηγητή στο ΑΠΘ Σταύρου Αυγολούπη “Στοιχεία Αστρονομίας για Μαθητές και Εκπαιδευτικούς”.
