Πώς μπορούμε, παρατηρώντας τη Σελήνη με γυμνά μάτια, να υπολογίσουμε τον χρόνο περιφοράς της γύρω από τη Γη;
Απάντηση
Το πάχος του δακτύλου μας με τεντωμένο το χέρι καλύπτει στον ουρανό γωνιώδη απόσταση μιας μοίρας, και μάλιστα καλύπτει το διπλάσιο του δίσκου της Σελήνης, η οποία έχει φαινόμενη διάμετρο περίπου μισή μοίρα. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι περίπου μισή μοίρα είναι και η φαινόμενη διάμετρος του Ήλιου, δηλαδή ο Ήλιος και η Σελήνη έχουν περίπου την ίδια φαινόμενη διάμετρο, και αυτή η «σύμπτωση» επιτρέπει στη Σελήνη να επικαλύπτει σχεδόν τέλεια τον Ήλιο κατά τη διάρκεια των ολικών ηλιακών εκλείψεων.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι, με τεντωμένο το χέρι μας, η ανοικτή παλάμη, από το μικρό δάκτυλο μέχρι τον αντίχειρα, καλύπτει 25 μοίρες στον ουρανό, δηλαδή όσο είναι περίπου το μήκος της διάταξης των επτά λαμπρότερων αστέρων της Μεγάλης Άρκτου.
Μια ανέφελη βραδιά με Σελήνη, αν βάλουμε ως σημάδι ένα αστέρι κοντά στη Σελήνη, θα διαπιστώσουμε ότι σε μία ώρα η Σελήνη, λόγω της περιφοράς της γύρω από τη Γη, θα απομακρυνθεί προς ανατολάς από αυτό το αστέρι κατά μία διάμετρό της, δηλαδή κατά μισή μοίρα.
Βέβαια, δεν μένει αμέτοχη και στη φαινόμενη προς δυσμάς κίνηση, όπως όλα τα αστέρια (εκτός από τον Πολικό), η οποία, ως γνωστόν, οφείλεται στην περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονά της. Αυτή, όμως αντιστέκεται στη δύση της, πηγαίνοντας προς τα πίσω σε σχέση με τα άλλα αστέρια κατά μισή μοίρα την ώρα, όπως αναφέραμε προηγουμένως.
Τελικά, αφού σε μία ώρα γράφει περίπου μισή μοίρα στον ουρανό περιφερόμενη γύρω από τη Γη εκ δυσμών προς ανατολάς, με έναν απλό υπολογισμό βρίσκουμε ότι για να γράψει 360 μοίρες, δηλαδή μια πλήρη περιφορά γύρω από τη Γη, θα χρειαστεί περίπου 720 ώρες, δηλαδή περίπου έναν μήνα. Ο ακριβής χρόνος της περιόδου περιφοράς της Σελήνης γύρω από τη Γη είναι 27,3 ημέρες. Το διάστημα αυτό το ονομάζουμε αστρικό μήνα.
Βρείτε 52 τέτοιες ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους στο εξαιρετικά κατατοπιστικό και ευκολοδιάβαστο βιβλίο του γνωστού Αστρονόμου και Καθηγητή στο ΑΠΘ Σταύρου Αυγολούπη “Στοιχεία Αστρονομίας για Μαθητές και Εκπαιδευτικούς”.
