Τι είναι τα πεφταστέρια;
Απάντηση
Τα μετέωρα ή διάττοντες (αστέρες) ή πεφταστέρια είναι μικρές πέτρες και σκόνη που συναντά η Γη κατά την ετήσια περιφορά της γύρω από τον Ήλιο. Συνήθως το υλικό αυτό το έχουν αφήσει πίσω τους οι κομήτες κατά μήκος της τροχιάς τους.
Κάθε φορά που η Γη συναντάει τέτοια σώματα, αυτά εισέρχονται στην ατμόσφαιρά της με ταχύτητα μεταξύ 12 και 72 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, αναφλέγονται, λόγω τριβής με τα μόριά της, και εξαερώνονται, με αποτέλεσμα ο αέρας να φωτοβολεί και να σχηματίζονται φωτεινά ίχνη. Ένα τέτοιο φωτεινό ίχνος μοιάζει με αστέρι που πέφτει στη Γη, γι’ αυτό το λέμε πεφταστέρι.
Κάθε διάβαση ενός κομήτη από το περιήλιο της τροχιάς του σημαίνει απώλεια μάζας, η οποία μένει πίσω του σαν ίχνος στο διάστημα, κατά μήκος της τροχιάς του. Έτσι, ο κομήτης σιγά σιγά φθίνει, ενίοτε μέχρι το σημείο να αποσυντεθεί εντελώς.
Αν, τελικά, κατά τύχη, συμβαίνει η τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο μας, με τη γνωστή ταχύτητα των 108.000 χιλιομέτρων την ώρα, να διασταυρώνεται με την τροχιά κάποιου κομήτη, οπότε η Γη σαρώνει τα απομεινάρια του κομήτη, τότε αυτή την ημερομηνία κάθε χρόνο έχουμε το θεαματικότατο φαινόμενο της βροχής διαττόντων αστέρων. Και τότε όλα τα πεφταστέρια φαίνονται να προέρχονται από τον ίδιο αστερισμό του ουρανού (προς τον οποίο κατευθύνεται η Γη εκείνη τη βραδιά, κατά την περιφορά της γύρω από τον Ήλιο), ο οποίος δίνει και το όνομά του στη βροχή αυτή.
Τέτοιες χαρακτηριστικές ετήσιες βροχές διαττόντων αστέρων είναι, για παράδειγμα, οι Περσείδες (12 Αυγούστου), που φαίνονται να προέρχονται από τον αστερισμό του Περσέα και που οφείλονται στον κομήτη Swift-Tuttle, και οι Λεοντίδες (17 Νοεμβρίου), που φαίνονται να προέρχονται από τον αστερισμό του Λέοντα και που οφείλονται στον κομήτη Tempel-Tuttle.
Δεν είναι, όμως, όλα τα μετέωρα απομεινάρια κομητών. Κατά τη διάρκεια μιας τυχαίας αίθριας νύχτας, ένας παρατηρητής μπορεί να παρατηρήσει με γυμνό μάτι περίπου 10 πεφταστέρια, που έρχονται από διάφορες διευθύνσεις της ουράνιας σφαίρας. Αυτά είναι συνήθως σκόνη και πέτρες που έχουν απομείνει από το αρχικό ηλιακό νεφέλωμα από το οποίο δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα ή προέρχονται από περιστασιακές συγκρούσεις αστεροειδών.
Η περισσότερη μετεωρική ύλη καίγεται εντελώς μέσα στην ατμόσφαιρα, πριν φτάσει στην επιφάνεια της Γης, αλλά σε μερικές περιπτώσεις ορισμένα μετέωρα δεν προλαβαίνουν να καούν και να διαλυθούν και πέφτουν στην επιφάνεια της Γης. Αυτά τα σώματα ονομάζονται τότε μετεωρίτες.
Αν οι μετεωρίτες είναι αρκετά μεγάλοι, δημιουργούν κρατήρες στην επιφάνεια της Γης. Ο πιο ονομαστός γήινος μετεωρικός κρατήρας είναι αυτός της Αριζόνας, που έχει διάμετρο 800 μέτρα και βάθος 200 μέτρα. Δημιουργήθηκε πριν από 25000 χρόνια, όταν ένας μετεωρίτης που ζύγιζε γύρω στους 20.000 τόνους προσέκρουσε πάνω στη Γη.
Η πτώση ενός μεγάλου μετεωρίτη, πέρα από τις μεγάλες καταστροφές που προκαλεί, υπολογίζεται ότι μπορεί να αλλάξει το κλίμα της Γης. Σήμερα πιστεύουμε ότι η εξαφάνιση των δεινοσαύρων οφείλεται στην πτώση ενός μετεωρίτη στο Chicxulub της χερσονήσου του Yucatán, στο Μεξικό, ο οποίος είχε διάμετρο 15 χιλιομέτρων.
Βρείτε 52 τέτοιες ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους στο εξαιρετικά κατατοπιστικό και ευκολοδιάβαστο βιβλίο του γνωστού Αστρονόμου και Καθηγητή στο ΑΠΘ Σταύρου Αυγολούπη “Στοιχεία Αστρονομίας για Μαθητές και Εκπαιδευτικούς”.
