Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 6-3 μέχρι 12-3

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 6-3 έως 12-3
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 6 Μαρτίου

Είναι αρχές Μαρτίου. Έτσι, νωρίς το βράδυ, η Μεγάλη Άρκτος αρχίζει να φαίνεται τόσο ψηλά στα βορειοανατολικά όσο η Κασσιόπη έχει κατέβει στα βορειοδυτικά. Ανάμεσά τους, όπως πάντα, είναι ο Πολικός.

Γύρω στις 20:00, το λαμπρότερο αστέρι στο νυχτερινό ουρανό, ο Σείριος (άλφα του Κυνός), βρίσκεται νότια. Με μέγεθος -1,46, ο Σείριος είναι τριπλάσιος σε λαμπρότητα από το πιο λαμπρό αστέρι του Ωρίωνα, τον μπλε-λευκό Ρίγκελ (βήτα του Ωρίωνα). Το όνομα του Σείριου αποδίδεται στον ποιητή Ησίοδο, ο οποίος έζησε το τελευταίο μισό του 8ου αιώνα π.Χ. Παρά το γεγονός ότι ο Σείριος κατατάσσεται ως νούμερο ένα μεταξύ των άστρων, τόσο η Αφροδίτη όσο και ο Δίας θα τον επισκιάσουν απόψε. Ο Δίας εμφανίζεται δύο φορές πιο λαμπρός, και η λαμπρότητα της Αφροδίτης ξεπερνά αυτή του Σείριου κατά 16 φορές.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:20 μμ.

 

Τρίτη , 7 Μαρτίου

Στο σούρουπο θα δείτε κάτω από το φεγγάρι τον Προκύνα και πάνω από το φεγγάρι τους πιο αμυδρούς Πολυδεύκη και Κάστορα.

Ο άγγλος αστρονόμος Sir John Frederick William Herschel γεννήθηκε σαν σήμερα το 1792. Το 1864, δημοσίευσε τον Γενικό Κατάλογο Νεφελωμάτων και σμηνών, τον άμεσο πρόδρομο για το Νέο Γενικό Κατάλογο (NGC), που οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα. Μετά τη δύση του Ήλιου, αν βρίσκεστε σε αρκετά σκοτεινό ουρανό, μπορείτε να δείτε πολλά αντικείμενα από τον NGC. Για παράδειγμα, κοιτάξτε προς την περιοχή του «ξίφους» του Ωρίωνα, του «κυνηγού». Με κιάλια, θα εντοπίσετε ένα αρκετά λαμπρό νεφέλωμα, που είναι το 1976ο αντικείμενο στον κατάλογο NGC. Είναι γνωστό καλύτερα είτε ως M42 είτε ως «νεφέλωμα του Ωρίωνα».

Φωτογραφία: NASA, ESA, M. Robberto (Space Telescope Science Institute/ESA) και το Hubble Space Telescope Orion Treasury Project Team.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:07 πμ της Τετάρτης.

 

Τετάρτη, 8 Μαρτίου

Ο λαμπρός Σείριος βρίσκεται τώρα νότια, στον μεσημβρινό, όταν τελειώνει το βραδινό λυκόφως. Ο Σείριος είναι το κάτω αστέρι στο ισόπλευρο «τρίγωνο του χειμώνα». Τα άλλα δύο αστέρια του Τριγώνου είναι ο πορτοκαλής  Μπετελγκέζ, πάνω και δεξιά του Σείριου (στον ώμο του Ωρίωνα), και ο Προκύων, πάνω αριστερά του Σείριου. Η Σελήνη (σε αύξουσα φάση) λάμπει ψηλότερα πάνω αριστερά του Τριγώνου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:58 μμ.  

 

Πέμπτη, 9 Μαρτίου

Η Αφροδίτη φαίνεται λαμπρή απόψε, με μέγεθος -4,46. Αυτό την καθιστά έξι φορές πιο λαμπρή από το δεύτερο φωτεινότερο αντικείμενο στον νυχτερινό ουρανό, τον Δία. Ο δεύτερος σε απόσταση από τον Ήλιο πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος αρχίζει να διακρίνεται στα δυτικά μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα και γίνεται ακόμα λαμπρότερος όταν σκοτεινιάζει. Ο πλανήτης βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια των Ιχθύων. Με το ηλιοβασίλεμα, η Αφροδίτη βρίσκεται 23° πάνω από τον ορίζοντα. Έχει διάμετρο δίσκου 40″ και είναι φωτισμένη κατά 27%. Σε μία εβδομάδα από τώρα, ο δίσκος της θα έχε διάμετρο 53″ και θα είναι μηνίσκος, μόνο 8,7 τοις εκατό φωτισμένος.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:45 πμ της Παρασκευής.

 

Παρασκευή, 10 Μαρτίου

Η λαμπρή Σελήνη είναι λίγο περισσότερο από 1 μοίρα μακριά από τον Βασιλίσκο.  Σε περιοχές της Νότιας Αμερικής και από την Νότια Αφρική, θα δουν την Σελήνη να περνάει μπροστά από τον Βασιλίσκο. Με προσεκτική παρατήρηση πολλών τέτοιων φαινομένων, οι ερευνητές μπορούν να χαρτογραφήσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις διακυμάνσεις (που προκαλούνται από βουνά και κοιλάδες) στην περίμετρο της Σελήνης.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:36 πμ του Σαββάτου. 

 

Σάββατο, 11 Μαρτίου

Εάν βρεθείτε μακριά από τα φώτα της πόλης και ο ουρανός είναι ξάστερος, ίσως να εκπλαγείτε στην θέαση ενός αμυδρού φωτός κοντά στα κεντρικά αστέρια του Καρκίνου. Αυτό το νεφελώδες αντικείμενο ήταν γνωστό από τους αρχαιοτάτους χρόνους. Στις μέρες μας, πριν την ρύπανση από τα φώτα των πόλεων και τους καπνούς των εργοστασίων, αυτό το μικρό σύννεφο φωτός πρέπει να ήταν πιο εμφανές, πιο γνωστό αλλά και πιο μυστηριώδες αφού ήταν πολύ θολό για να ήταν κάποιο αστέρι ή πολύ μικρό για να ήταν κάποιο κομμάτι του γαλαξία μας. Είναι το ανοιχτό σμήνος Μ44 γνωστό και σαν «Κυψέλη». Μεσουρανεί μετά τις 10:00 μμ. Αλλά επειδή τώρα πλησιάζουμε στην Πανσέληνο (που “θαμπώνει” τον ουρανό), θα μπορέσετε να δείτε το αντικείμενο αυτό πολύ καλύτερα προς το τέλος της επόμενης εβδομάδας.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:23 πμ της Κυριακής. 

 

Κυριακή, 12 Μαρτίου

Πανσέληνος στις 4:54 μμ. Η λαμπερή σφαίρα στέκεται στο πιο νότιο τμήμα του Λέοντα, ανάμεσα στους αστερισμούς της Παρθένου στα ανατολικά και του Εξάντα στα δυτικά. Αυτή η σεληνιακή φάση είναι η λιγότερο ενδιαφέρουσα για τους παρατηρητές, επειδή το φως του Ήλιου πέφτει σχεδόν κάθετα πάνω στη Σελήνη (όπως τη βλέπουμε εμείς από τη Γη), πράγμα που ελαχιστοποιεί τις λεπτομέρειες που φαίνονται από τις σκιές πάνω στην επιφάνεια.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:14 πμ της Δευτέρας. 

Ο Δίας στις 25 Φεβρουαρίου με δύο ερυθρές κηλίδες: την «Μεγάλη Ερυθρά» κηλίδα και την οβάλ μικρότερη κηλίδα (“Red Spot Junior”), η οποία ολοένα και απομακρύνεται από την μεγάλη κηλίδα. Η φωτογραφία είναι του Damian Peach  τραβηγμένη εξ αποστάσεως με το τηλεσκόπιο διαμέτρου ενός μέτρου Chilescop.

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής βρίσκεται κρυμμένος στο φως του Ήλιου. Όμως, αργότερα αυτόν τον μήνα, ο πλανήτης θα κάνει την καλύτερή του εμφάνιση για αυτό το έτος.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,5, στους Ιχθύες) λάμπει στον δυτικό ουρανό κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος αλλά δύει όλο και πιο νωρίς από νύχτα σε νύχτα. Ο δίσκος της μεγαλώνει σε διάμετρο, που φτάνει στα 50 δευτερόλεπτα της μοίρας. Προσπαθήστε να την δείτε νωρίς το βράδυ, πριν ακόμα το ηλιοβασίλεμα, έτσι ώστε να αποφύγετε την εκθαμβωτική λάμψη της. Θα φτάσει σε κατώτερη σύνοδο στις 25 Μαρτίου (8 ολόκληρες μοίρες βόρεια του Ήλιου!).

Ο Άρης (μέγεθος +1,4) είναι το αμυδρό πορτοκαλί «αστέρι» πάνω και στα αριστερά της Αφροδίτης. Η απόσταση των δύο πλανητών αρχίζει να μεγαλώνει. Ο Άρης έχει φαινόμενη διάμετρο μόνο 4,5 δευτερόλεπτα της μοίρας. Θα συνεχίζει να είναι ορατός στον ουρανό μέχρι και τον Μάιο, αρκετά μετά τη σύνοδο της Αφροδίτης με τον Ήλιο.

Ο Δίας (μέγεθος -2,4, στην Παρθένο) ανατέλλει περίπου στις 9 μμ και λάμπει ψηλά στον νότο περίπου στις 2:30 πμ. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη έχει τώρα διάμετρο 43″ και θα φτάσει στα  44″ όταν θα βρεθεί σε αντίθεση, στις 7 Απριλίου.

Ο Κρόνος  στις 26 Φεβρουαρίου.  Η φωτογραφία είναι του Damian Peach  τραβηγμένη εξ αποστάσεως με το τηλεσκόπιο διαμέτρου ενός μέτρου Chilescop. «Η μεγάλη διάμετρος του τηλεσκοπίου κάνει θαύματα. Το εξάγωνο σχήμα στο βόρειο πόλο ξεχωρίζει πολύ ωραία. Επίσης, το χώρισμα του Encke φαίνεται γύρω από ολόκληρο τον δακτύλιο Α», σημειώνει ο Damian Peach.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στα σύνορα μεταξύ Οφιούχου και Τοξότη) κινείται όλο και ψηλότερα. Ο πιο κόκκινος Αντάρης (μέγεθος +1) τρεμοσβήνει ζωηρά περίπου 18 μοίρες στα δεξιά και πάνω από τον Κρόνο.

Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στους Ιχθύες) είναι ανάμεσα στον Άρη και την Αφροδίτη.

Ο Ποσειδώνας χάνεται στο φως του Ήλιου.

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί