ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Η Γη μας – μια αχνή μπλε κουκίδα

Την άνοιξη του 2013 η Αμερικανική Υπηρεσία Αεροναυπηγικής και Διαστήματος (NASA) ανακοίνωσε ότι το διαστημικό σκάφος Voyager 1 έγινε το πρώτο ανθρώπινο κατασκεύασμα που πέρασε εκτός του συνόρου του Ηλιακού Συστήματος (όριο γνωστό ως ηλιόπαυση).

Πριν από αυτό όμως, έχοντας συμβάλει σημαντικά στις γνώσεις της ανθρωπότητας για ποικίλα ζητήματα της αστρονομίας, το Voyager 1 φρόντισε να δώσει άλλο ένα δώρο σε αυτήν. Τον Φεβρουάριο του 1990, λοιπόν, το διαστημικό αυτό σκάφος, όταν βρισκόταν σε απόσταση 6.4 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη γύρισε το «βλέμμα» του εκεί από όπου ξεκίνησε. Στη Γη. Τράβηξε τότε την παρακάτω φωτογραφία, όπου η Γη εμφανίζεται λόγω των τεράστιων αποστάσεων ως μια «Αχνή Μπλε Κουκίδα».

Η Γη μας – μια αχνή μπλε κουκίδα – NASA / JPL

Η φωτογραφία αυτή αποτέλεσε έμπνευση για τον Carl Sagan (1934-1996), Αμερικανό αστροφυσικό, σύμβουλο της NASA και με σπουδαίο έργο στην επικοινωνία της επιστήμης στο ευρύ κοινό. Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα της διάλεξής του στο πανεπιστήμιο Cornell, το 1994:

Κατορθώσαμε να τραβήξουμε αυτή την φωτογραφία, και, αν την κοιτάξετε, βλέπετε μια κουκκίδα. Αυτή είναι εδώ που είμαστε. Αυτή είναι το σπίτι μας. Αυτή είμαστε εμείς. Πάνω σε αυτήν πέρασε όλη του την ζωή οποιοσδήποτε για τον οποίο έχουμε κάτι ακούσει, κάθε άνθρωπος που έζησε ποτέ. Το σύνολο όλης της χαράς και της δυστυχίας μας, χιλιάδες, βέβαιες για την αλήθεια θρησκείες, ιδεολογίες και οικονομικά δόγματα, κάθε κυνηγός και τροφοσυλλέκτης, κάθε ήρωας και δειλός, κάθε δημιουργός και καταστροφέας πολιτισμών, κάθε βασιλιάς και χωρικός, κάθε νεαρό ερωτευμένο ζευγάρι, κάθε πολλά υποσχόμενο παιδί, κάθε μητέρα και πατέρας, κάθε εφευρέτης και εξερευνητής, κάθε ηθικοδιδάσκαλος, κάθε διεφθαρμένος πολιτικός, κάθε διάσημος, κάθε ανώτατος άρχοντας, κάθε άγιος και αμαρτωλός στην ιστορία του είδους μας, έζησαν εκεί – πάνω σε έναν κόκκο σκόνης, αιωρούμενο σε μια ηλιαχτίδα.

Η Γη είναι μια πολύ μικρή σκηνή εντός μιας πελώριας κοσμικής αρένας. Σκεφτείτε τους ποταμούς αίματος που χύθηκαν από όλους αυτούς τους στρατηγούς και αυτοκράτορες, έτσι ώστε με δόξες και τιμές να μπορέσουν να ανακηρυχθούν στιγμιαίοι κυρίαρχοι ενός κλάσματος μιας κουκκίδας. Σκεφτείτε τις ατελείωτες φρικαλεότητες τις οποίες υπέστησαν οι κάτοικοι μιας γωνίας της κουκκίδας από τους μετά βίας διαφορετικούς κατοίκους κάποιας άλλης γωνίας της κουκκίδας. Πόσο συχνές είναι οι παρεξηγήσεις τους, πόσο πρόθυμοι είναι να σκοτώσουν ο ένας τον άλλο, πόσο διακαή τα μίση τους. Η επιδειξιομανία μας, η αλαζονεία μας, η αυταπάτη πως διαθέτουμε κάποια προνομιούχα θέση στο σύμπαν, τίθενται υπό αμφισβήτηση από αυτήν την ωχρή κουκκίδα.

Ο πλανήτης μας είναι ένα μοναχικό στίγμα στο αχανές κοσμικό σκοτάδι που μας περιβάλλει. Μέσα στην αφάνειά μας – μέσα σε όλη αυτή την απεραντοσύνη – δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κάποια βοήθεια θα καταφτάσει από αλλού για να μας σώσει από τον εαυτό μας. Εναπόκειται σε μας. Έχει ειπωθεί ότι η αστρονομία προάγει την ταπεινοφροσύνη, και θα προσέθετα, χτίζει χαρακτήρες. Κατ’ εμέ, πιθανότατα δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη της ανοησίας της ανθρώπινης έπαρσης από αυτήν την μακρινή εικόνα του μικροσκοπικού μας κόσμου. Για εμένα, υπογραμμίζει την ευθύνη που έχουμε να συμπεριφερόμαστε με περισσότερη καλοσύνη και συμπόνια ο ένας προς τον άλλο, και να διαφυλάσσουμε και να αγαπάμε αυτή την ωχρή κυανή κουκκίδα, το μόνο σπίτι που έχουμε ποτέ γνωρίσει.

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί