-
ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Το Perseverance της NASA έξυσε βράχο στον Άρη για να «δει κάτι που δεν έχει δει ποτέ κανείς»
Το ρόβερ Perseverance της NASA στον Άρη έξυσε μια συγκέντρωση βράχων στον Άρη που ενδεχομένως να σχηματίστηκαν εντός νερού που βρισκόταν σε υγρή μορφή. «Κοιτώντας μέσα για να δω κάτι που δεν έχει δει ποτέ κανείς» έγραψαν στο Twitter οι επικεφαλής αποστολής του Perseverance, εκ μέρους του οχήματος. «Έξυσα ένα μικρό μέρος αυτού του βράχου για να απομακρύνω το στρώμα της επιφάνειας και να ρίξω μια ματιά από κάτω. Πλησιάζω στον επόμενο στόχο μου για λήψη δειγμάτων από τον Άρη». Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του space.com, τo όχημα έχει ήδη συλλέξει δύο δείγματα στο πλαίσιο της αναζήτησής του για ίχνη εξωγήινων μικροβίων στον Άρη. Στόχος είναι αυτά τα δείγματα να συγκεντρωθούν σε ένα φορτίο και να αφεθούν πίσω για να τα…
Δείτε περισσότερα -
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΤΗΝΩΝ/ΦΥΣΗΣ
1Planet1Right – 1Πλανήτης1Δικαίωμα
Η BirdLife International κλιμακώνει τη φιλόδοξη καμπάνια της, που ξεκίνησε την ημέρα του 50ού εορτασμού της Ημέρας της Γης και καλεί τον ΟΗΕ να κηρύξει το υγιές φυσικό περιβάλλον ως ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Η πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19) μας υπενθυμίζει ότι η καταστροφή της Φύσης επηρεάζει άμεσα την υγεία των ανθρώπων. Με τη βιοποικιλότητα να κινδυνεύει και με τη θερμοκρασία του πλανήτη να ανεβαίνει, ο άνθρωπος, κομμάτι της Φύσης όπως κάθε έμβιο ον, απειλείται και αυτός. Για να επιβιώσουμε, εμείς και τα παιδιά μας, πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη Φύση, το κοινό μας σπίτι. Και πρέπει να το κάνουμε σύντομα. Η αναγνώριση ότι η ζωή σε έναν υγιή πλανήτη αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα…
Δείτε περισσότερα -
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΤΗΝΩΝ/ΦΥΣΗΣ
Πόλεις και κλιματική αλλαγή: μία κρίσιμη σχέση
Κ. Καρτάλης1, Δημ. Οικονόμου2, Χ. Κοκκώσης2 και Μ. Σανταμούρης3 Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, κατά το έτος 2030 το 75% των Ευρωπαίων πολιτών θα διαμένει σε πόλεις. Το γεγονός αυτό καθιστά εξαιρετικά κρίσιμη την εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις πόλεις αλλά και το αντίστροφο. Και αυτό γιατί η σχέση που διαμορφώνεται μεταξύ των πόλεων και της κλιματικής αλλαγής είναι πολλαπλή: Οι πόλεις συνεισφέρουν στην κλιματική αλλαγή λόγω των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Το πώς μία πόλη αναπτύσσεται επηρεάζει τις χρήσεις/καλύψεις γης (land use – land cover) και κατά συνέπεια καθορίζει τη χωρική κατανομή και την ένταση ανθρωπογενών πηγών θερμότητας, αλλά και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Μία πόλη επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή λόγω της…
Δείτε περισσότερα -
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Ο Γαλαξίας σε μια Πισίνα Άμμου
Μια πισίνα άμμου είναι μια μικρογραφία του σύμπαντος για ένα παιδί, ένας κόσμος από κοιλάδες, κάστρα, κρυψώνες κι εξόδους διαφυγής. Σε ένα άλλο επίπεδο, μια πισίνα άμμου εξυπηρετεί ως μοντέλο του σύμπαντος. Υπάρχουν τόσοι περίπου κόκκοι άμμου σε μια τυπική πισίνα όσοι αστέρες στον Γαλαξία μας. Όταν τους εξετάζουμε με το μικροσκόπιο, όλοι οι κόκκοι άμμου φαίνονται να έχουν κατά βάση την ίδια πυριτική σύσταση, ωστόσο διαφέρουν στη λεπτομέρεια ο ένας από τον άλλον. Έτσι είναι και με τα αστέρια. Είναι όλα κοσμικοί θερμοπυρηνικοί κλίβανοι, αλλά διαφέρουν σε μέγεθος, θερμοκρασία και λαμπρότητα. Ο Ήλιος μας είναι ένα από αυτά. Ακριβώς όπως οι κόκκοι της άμμου συμπλέκονται στο μάτι σε μια λεία επιφάνεια, έτσι και τα αστέρια συγχωνεύονται σε ένα φωτεινό…
Δείτε περισσότερα -
ΚΕΝΤΡΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ
Η Αμερική, η NASA και το πείραμα Πασιφάη (PASIPHAE) από την Κρήτη!
Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της αστροφυσικής τις επόμενες δεκαετίες, σε παγκόσμιο επίπεδο, παίζει το πείραμα Πασιφάη (PASIPHAE) που διεξάγεται στην Κρήτη! Κάθε δέκα χρόνια, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ζητά από την Ακαδημία Επιστημόνων (National Academies of Sciences Engineering and Medicine) να συντάξει μία εισηγητική πρόταση για το πώς πρέπει να χρηματοδοτηθεί κάθε τομέας επιστήμης την επόμενη δεκαετία. Σε αυτή την πρόταση, λοιπόν, που κατατίθεται από επιφανείς επιστήμονες, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο πείραμα Πασιφάη. Ο υπεύθυνος του πειράματος, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του Ινστιτούτου Αστροφυσικής, Κωνσταντίνος Τάσσης, εξηγεί πως βάση της συγκεκριμένης πρότασης, η Αμερική στηρίζει τους επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και όσους είναι στη NASA, με σημαντικά κονδύλια, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων…
Δείτε περισσότερα -
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Ο ουρανός και πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 8-11 έως και 14-11
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ από 8-11 έως και 14-11 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) Δευτέρα, 8 Νοεμβρίου Η λαμπρή Αφροδίτη βρίσκεται μέσα στα αστέρια του γαλαξία μας, κοντά στα νεφελώματα Μ8 και Μ20 («Λιμνοθάλασσας» και «Τρισχιδές», αντίστοιχα). Η εικόνα αυτή θα φαίνεται νωρίς το βράδυ, χαμηλά στο νοτιοδυτικό ουρανό, νωρίς το βράδυ. Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:27 μμ. Τρίτη, 9 Νοεμβρίου Πριν ξημερώσει η Τετάρτη, προσπαθήστε να εντοπίσετε τον Ερμή και τον Άρη με ένα ζευγάρι κιάλια. Οι πλανήτες είναι σε σύνοδο, σε απόσταση 1° μακριά, πολύ χαμηλά πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα. Ο Ερμής έχει μέγεθος –0,9, δέκα φορές πιο λαμπρός. Κοιτάξτε 30 με 40 λεπτά…
Δείτε περισσότερα -
ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Ερευνητές στον Χελμό «πετούν» στα σύννεφα
«Αλπική» ερευνητική εκστρατεία πραγματοποιούν από τις αρχές Οκτωβρίου έως τα τέλη Νοεμβρίου δεκάδες ερευνητές από ελληνικές και διεθνείς ερευνητικές και πανεπιστημιακές δομές. Συγκεκριμένα επιχειρούν στις κορυφές του Χελμού στην Αχαΐα, με βάση τον ευρισκόμενο σε υψόμετρο 2.314 κλιματικό σταθμό HAC2, ενταγμένο στο διεθνές δίκτυο Παρακολούθησης της Ατμόσφαιρας της Παγκόσμιας Οργάνωσης Μετεωρολογίας. Κεντρικός στόχος της προσπάθειας είναι η μελέτη της αλληλεπίδρασης των αερολυμάτων με τα ορογραφικά νέφη της περιοχής, μελέτη που συνεισφέρει στην ανάπτυξη της γνώσης μας για τις διαδικασίες του κύκλου του νερού, της κλιματικής αλλαγής, του σχηματισμού των νεφών. Η πειραματική εκστρατεία μετρήσεων ονομάζεται «Cloud-AerosoL InteractionS in the Helmos background TropOsphere (CALISHTO)» και έχει οργανωτές το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και τη συνεργασία του Ιδρύματος Τεχνολογίας…
Δείτε περισσότερα -
ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Το νεφέλωμα Μάτι της Κλεοπάτρας φωτογράφισε το Hubble
Ο βαθύς ουρανός χαρακτηρίζεται από ποικιλία αντικειμένων: ανοικτά και σφαιρωτά αστρικά σμήνη, νεφελώματα αστρικού σχηματισμού, πλανητικά νεφελώματα, διαφόρων τύπων μακρινοί γαλαξίες και άλλα. Σχετικά με τα πλανητικά νεφελώματα: Όταν ένας αστέρας που ζυγίζει 1-6 φορές όσο ο Ήλιος εξαντλήσει τα ενεργειακά του αποθέματα και φτάσει στο τέλος της ζωής του, αρχίζει να χάνει τα υλικά που τον αποτελούν στέλνοντάς τα στο διάστημα με τη μορφή αστρικού ανέμου. Η διαδικασία αυτή διαρκεί χιλιάδες χρόνια και κατά τη διάρκειά της τα αποβαλλόμενα εξώτερα στρώματα του αστέρα ιονίζονται από την ακτινοβολία του αστρικού πυρήνα. Σχηματίζουν έτσι σφαιρική δομή που ακτινοβολεί και παρατηρείται ως πλανητικό νεφέλωμα. Στο κέντρο του πλανητικού νεφελώματος εντοπίζεται το υπόλειμμα του αστέρα που πλέον έχει τη μορφή θερμού λευκού νάνου.…
Δείτε περισσότερα -
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΤΗΝΩΝ/ΦΥΣΗΣ
Μπορεί η φύση να ωφελήσει την ψυχική μας υγεία; Η επιστήμη λέει ναι
Όλοι γνωρίζουμε πόσο ευχάριστο είναι να περνούμε χρόνο στη φύση, αλλά υπάρχουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία που δείχνουν ότι η παρακολούθηση της άγριας ζωής -ιδίως των πουλιών- έχει μεγάλο θετικό αντίκτυπο στην ψυχική μας ευεξία. Σε αυτό το άρθρο, παρουσιάζουμε τις τελευταίες ανακαλύψεις στους τομείς της βιολογίας, της οικονομίας και της ψυχολογίας γύρω από το θέμα αυτό. Τους τελευταίους 18 μήνες, οι περισσότεροι από μας στραφήκαμε στη φύση με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο για να ανταπεξέλθουμε στη νέα κατάσταση που επέφερε η πανδημία. Με όλες τις ανησυχίες, τις τραγωδίες και τους περιορισμούς που υπομείναμε, η φύση μάς παρείχε παρηγοριά και αντιπερισπασμό. Η παρατήρηση πουλιών είναι αναμφίβολα μια ευχάριστη εμπειρία, αλλά όπως γνωρίζουν όλοι όσοι υποφέρουν λόγω άγχους…
Δείτε περισσότερα -
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Ο Άρατος παρουσιάζει το 25ο τεύχος του περιοδικού Έναστρον
Στα τεύχη του περιοδικού μας θα βρείτε άρθρα για τον ουρανό του επόμενου διμήνου, από την έκδοση του περιοδικού, με τα αξιοσημείωτα αντικείμενα προς παρατήρηση, νέα και δραστηριότητες από τους τομείς της Αστρονομίας και της Φυσικής, καθώς και άρθρα και εργασίες που αφορούν την ερεύνα και την εξέλιξη των θετικών επιστημών. Παρουσιάζουμε ακόμα τον χάρτη του Ουρανού για την επόμενη διμηνία , καθώς και τις σημαντικές επιστημονικές εκδηλώσεις και δράσεις. Μνεία γίνεται και στην ερασιτεχνική Αστρονομία με άρθρα που αφορούν γενικά την Αστρονομική παρατήρηση. Διαβάστε το περιοδικό μας στον παρακάτω σύνδεσμο σε μορφή pdf εδώ. Προσοχή: Το διαδικτυακό μας περιοδικό δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, δεν διανέμεται ούτε πωλείται, συνεπώς βάσει του νόμου περί προστασίας προσωπικών δεδομένων απαγορεύεται η αλλοίωση του…
Δείτε περισσότερα -
ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Επιστροφή στα Αντικύθηρα – Δελτίο Τύπου
Επιστροφή στα Αντικύθηρα 2021-2025 Η αποστολή της πρώτης περιόδου του δεύτερου πενταετούς προγράμματος υποβρύχιας έρευνας του ναυαγίου των Αντικυθήρων πραγματοποιήθηκε κατά το διάστημα από την 1η έως την 10η Οκτωβρίου του 2021. Πρόκειται για μια έρευνα, ορόσημο στην ιστορία της υποβρύχιας αρχαιολογίας, η οποία έχει ακόμη να προσφέρει μεγάλες εκπλήξεις στην επιστημονική κοινότητα και το ευρύ κοινό. Φέτος η έρευνα επικεντρώθηκε στη λεπτομερή αποτύπωση του χώρου και στη δημιουργία ενός πλήρους φωτογραμμετρικού τρισδιάστατου μοντέλου του σε υψηλή ανάλυση. Αυτό επιτρέπει αφενός μια πολύ ακριβέστερη ανάλυση της κατανομής των ευρημάτων στο υποθαλάσσιο έδαφος, που είναι θεμελιώδης για την ακριβή αναπαράσταση της βύθισης του πλοίου τον 1ο αιώνα π.Χ., και αφετέρου την παρουσίαση ενός νέου εργαλείου αιχμής για τον ακριβή σχεδιασμό της…
Δείτε περισσότερα -
ΚΕΝΤΡΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ
Απονομή Βραβείου «Εύρηκα, Εύρηκα!» 2021
Ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2021 ο πρώτος κύκλος του βραβείου «Εύρηκα, Εύρηκα!» με την τελετή απονομής του η οποία έγινε στους χώρους των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης στο Ηράκλειο. Το βραβείο «Εύρηκα, Εύρηκα!» θεσπίστηκε το 2020 από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ), καθώς και το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis και απευθύνεται σε καθηγητές Λυκείων της Ελλάδας και της Κύπρου. Όπως αναφέρει ο κ. Στέφανος Τραχανάς Διευθυντής του Mathesis και Πρόεδρος της Επιτροπής του Βραβείου, «Σκοπός του βραβείου είναι να αναγνωρίσει ανήσυχους(-ες) εκπαιδευτικούς που πειραματίζονται με δημιουργικότερες μορφές διδασκαλίας και μάθησης εμπνεόμενοι από το πιο ελκυστικό και ταυτόχρονα το πιο δυναμικό κομμάτι της θεμελιώδους φυσικής σήμερα: Την Αστρονομία. Με αυτήν την…
Δείτε περισσότερα -
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Ο Έλληνας γιατρός των αστροναυτών
Τον παρακολουθούσε σε κάθε αιώρηση του διαστημικού του περιπάτου, με το βλέμμα επί σχεδόν επτά ώρες καρφωμένο στα δεδομένα που έφταναν στις οθόνες του. Παρατηρούσε την καρδιακή του συχνότητα, τα επίπεδα οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στο κράνος και εκτιμούσε την παραμικρή αυξομείωση στη θερμοκρασία του σώματός του. Ακόμη και ο ρυθμός του μεταβολισμού τον ενδιέφερε, το πόσο γρήγορα ο αστροναύτης δαπανούσε ενέργεια. Τίποτα δεν έπρεπε να αφεθεί στην τύχη. Οταν κάποιος εργάζεται στη ραχοκοκαλιά του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού δεν μπορείς να ρισκάρεις την υπερκόπωση. Τον Σεπτέμβριο ο Γάλλος αστροναύτης Τομά Πεσκέ πραγματοποιούσε μία ακόμη έξοδο στο Διάστημα. Θα συνέχιζε τις εργασίες για την εγκατάσταση ηλιακών πάνελ. Στο κέντρο ελέγχου της αποστολής, στο Χιούστον, ο Αδριανός Γολέμης ήταν ένας από…
Δείτε περισσότερα -
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 1-11 έως και 7-11
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ από 1-11 έως και 7-11 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης) Δευτέρα, 1 Νοεμβρίου Τις επόμενες ημέρες, η Σελήνη φαίνεται νωρίς στον πρωινό ουρανό, λίγες ώρες πριν την ανατολή του Ήλιου. Θα περάσει μέσα από τον αστερισμό της Παρθένου. Εκεί θα βρεθεί κοντά στον Ερμή και τον Στάχυ. Ο πλανήτης Άρης είναι πολύ πιο χαμηλά στο ίδιο μέρος του ουρανού και εντοπίζεται δύσκολα. Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:37 μμ. Τρίτη, 2 Νοεμβρίου Τον Νοέμβριο ο Φομαλχώ, το αστέρι του φθινοπώρου, διέρχεται (τέμνει) από τον ουράνιο μεσημβρινό νωρίς το βράδυ, λάμποντας έτσι στο ψηλότερό του σημείο. Για να βρείτε τον Φομαλχώ, ακολουθήστε τη δυτική (δεξιά)…
Δείτε περισσότερα -
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Ωκεάνιοι κόσμοι του εξωτερικού Ηλιακού Συστήματος
Διαδικτυακή διάλεξη για την έρευνα για ζωή στους δορυφόρους των αέριων πλανητών του Ηλιακού μας συστήματος, την Κυριακή 7 Νοεμβρίου στις 19:00. Τίτλος ομιλίας: Ωκεάνιοι κόσμοι του εξωτερικού Ηλιακού Συστήματος Ομιλήτρια: Δρ. Ανεζίνα Σολωμονίδου, Πλανητική Γεωλόγος, Caltech NASA/JPL. Η διάλεξη διοργανώνεται ενόψει της εκτόξευσης το 2022 της διαστημικής αποστολής της ESA, JUICΕ (Jupiter Icy Moons Explorer) όπου θα επισκεφθεί τους δορυφόρους του Δία, Γανυμήδη, Καλλιστώ, και Ευρώπη. H διαδικτυακή διάλεξη θα προβληθεί ζωντανά σε απευθείας σύνδεση την Καλιφόρνια των ΗΠΑ, από το κανάλι στο YouTube της Αστρονομικής & Αστροφυσικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδος «Ηρακλής»: Λίγα λόγια για την διάλεξη: Η πλανητική γεωλόγος Δρ. Ανεζίνα Σολωμονίδου θα μας ξεναγήσει στα φεγγάρια των μεγάλων αέριων πλανητών του Ηλιακού μας συστήματος όπου θα αναπτύξει…
Δείτε περισσότερα -
ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Καλλιέργειες βακτηρίων στον Άρη θα παράγουν καύσιμα για πυραύλους
Η ανθρωπότητα ετοιμάζεται πυρετωδώς να ταξιδέψει στον Άρη. Ο Ελον Μασκ έχει δηλώσει ότι η διαστημική του εταιρεία, η Space X, θα πραγματοποιήσει την πρώτη το αργότερο μέχρι το τέλος της δεκαετίας και στόχος είναι αυτή να γίνει γύρω στο 2025. Ο αμερικανός μεγιστάνας έχει επίσης πει ότι αν η αποστολή αποδειχθεί επιτυχής η εταιρεία του θα πραγματοποιεί ασταμάτητα πτήσεις στον Άρη ώστε μέχρι το 2050 να έχει δημιουργηθεί εκεί μια αποικία άνω του ενός εκατ. ανθρώπων. Η NASA από την πλευρά της σχεδιάζει την δική της επανδρωμένη αποστολή με πιο προσεκτικά βήματα και σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες αυτή η αποστολή δεν θα πραγματοποιηθεί νωρίτερα από το 2035. Τα ζητήματα που έχουν να λύσουν οι διαστημικές εταιρείες και οι…
Δείτε περισσότερα