Συνήθεις Ερωτήσεις Σχετικά με τα Τηλεσκόπια

07/10/2021

1.325 3 λεπτά για να διαβάσετε

Με δυο λόγια, κάθε τύπος τηλεσκοπίου αποδίδει θαυμάσια – αν είναι κατασκευασμένο με αρκετά υψηλές προδιαγραφές. Ευτυχώς, τα περισσότερα τηλεσκόπια του εμπορίου πληρούν αυτό το κριτήριο. Η αγορά των τηλεσκοπίων έχει γίνει πολύ ανταγωνιστική τα τελευταία χρόνια και η ρήση “παίρνεις ό,τι πληρώνεις” είναι μια χρήσιμη αφετηρία.

Μπορεί μια φυσιοδιφική διόπτρα να υποκαταστήσει ένα αστρονομικό τηλεσκόπιο;

Ουσιαστικά, όχι. Αυτά τα όργανα κατασκευάζονται για ημερήσια παρατήρηση και, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος τους, είναι κακό υποκατάστατο των αστρονομικών τηλεσκοπίων της ίδιας τιμής. Αν μη τι άλλο, η συνήθης τους διαμόρφωση είναι για απευθείας παρατήρηση – όχι ιδιαίτερα βολική για στόχευση προς τα πάνω. Ωστόσο, αν μια φυσιοδιφική διόπτρα είναι το μόνο που έχετε, οπωσδήποτε είναι καλύτερη από το τίποτα.

Μπορώ να δω πού προσεδαφίστηκαν οι αστροναύτες στη Σελήνη;

Ναι, το σημείο στη Θάλασσα της Νηνεμίας όπου οι πρώτοι άνθρωποι προσεδαφίστηκαν στη Σελήνη το 1969, εντοπίζεται εύκολα. Αλλά αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι εννοούν με αυτή την ερώτηση είναι: Μπορώ να δω τη σεληνάκατο; Λυπάμαι. Κανένα τηλεσκόπιο στη Γη δεν είναι αρκετά ισχυρό για κάτι τέτοιο. Η σεληνάκατος έχει περίπου το μέγεθος ενός ημιφορτηγού – πολύ μικρή για να είναι διακριτή από απόσταση 100 φορές όση η απόσταση Νέας Υόρκης – Λος Άντζελες.

Γιατί είναι ανεστραμμένα τα είδωλα;

Όλα τα αστρονομικά τηλεσκόπια αναστρέφουν την εικόνα. Και, σαν να μην έφτανε αυτό, τα τηλεσκόπια με διαγώνιο πρίσμα ή κάτοπτρο την γυρίζουν επίσης τα αριστερά δεξιά. Για την ανόρθωση των ειδώλων απαιτείται ένα πρίσμα ή επιπλέον φακοί. Στην αστρονομία, όμως, επιζητούμε είδωλα όσο πιο “απείραχτα” γίνεται, παρεμβάλλοντας τον μικρότερο δυνατό αριθμό οπτικών στοιχείων. Ένα πρίσμα ανόρθωσης έχει θέση στην επίγεια παρατήρηση, αλλά είναι άχρηστο στην αστρονομική. Αυτό είναι πάντα ένα μπέρδεμα για τους αρχαρίους, αλλά με λίγη εξάσκηση θα το συνηθίσετε.

Μπορώ, για να αποφύγω το κρύο, να κάνω παρατήρηση με τηλεσκόπιο ή κιάλια μέσα από το παράθυρο;

Είναι μάταιο να προσπαθείτε να αποφύγετε το κρύο, σκοπεύοντας το τηλεσκόπιο μέσα από το τζάμι του παραθύρου. Ουσιαστικά όλες οι γυάλινες επιφάνειες επιφέρουν παραμόρφωση στην εικόνα της τηλεσκοπικής παρατήρησης. Τα κιάλια δεν επηρεάζονται τόσο πολύ, αλλά για τη μέγιστη ευκρίνεια η θέαση μέσα από παράθυρο είναι απαγορευμένη. Επίσης, δεν ωφελεί να ανοίξετε το παράθυρο, τουλάχιστον για τηλεσκόπια, γιατί η ροή του αέρα (σ.τ.μ.: λόγω της θερμοκρασιακής διαφοράς) θα υποβαθμίσει κατά πολύ τις παρατηρησιακές συνθήκες.

Μπορώ να δω τους δακτυλίους του Κρόνου;

Ναι. Κάθε τηλεσκόπιο με μεγεθυντική ισχύ 30x και πάνω δείχνει αυτό το μεγαλόπρεπο στολίδι του έκτου πλανήτη. Ο Κρόνος είναι αξέχαστος μέσα από ένα καλής ποιότητας ερασιτεχνικό αστρονομικό τηλεσκόπιο.

Πώς ευθυγραμμίζω τον ερευνητή;

Στο φως της ημέρας σκοπεύστε το τηλεσκόπιο με χαμηλής μεγέθυνσης προσοφθάλμιο σε μια μακρινή καμινάδα ή κεραία και, στη συνέχεια, με τις ρυθμιστικές βίδες φέρτε το σταυρόνημα του ερευνητή πάνω στο ακριβές σημείο όπου έχει κεντράρει το κύριο τηλεσκόπιο. Σφίξτε τις ρυθμιστικές βίδες του ερευνητή. Αυτό είναι όλο.

Πόσο συχνά πρέπει να καθαρίζω τα οπτικά;

Το πολύ συχνό καθάρισμα είναι χειρότερο από το αραιό. Πάντα υπάρχει η πιθανότητα χάραξης ενός φακού ή κατόπτρου κατά το σύνηθες καθάρισμα. Η συσσώρευση σκόνης πάνω στους φακούς και τα κάτοπτρα είναι αναπόφευκτη και δεν θα επηρεάσει αισθητά την απόδοση, αν την περιορίσετε σκεπάζοντας τα οπτικά, όταν δεν τα χρησιμοποιείτε. Αν πρέπει να καθαρίσετε, αρχικά απομακρύνετε την ευκίνητη σκόνη με ένα φυσερό για φακούς, μετά με μια μπάλα βαμβακιού μουσκεμένη σε αποσταγμένο νερό απομακρύνετε σκόνη και λεκέδες. Ποτέ μην τρίβετε με δύναμη. Στεγνώστε απαλά με ένα καθαρό, χωρίς ξέφτια πανάκι για φακούς. Τα κάτοπτρα των τηλεσκοπίων είναι εξαιρετικά ευπαθή και θα πρέπει να καθαρίζονται κατά το δυνατόν σπανιότερα. Για τα προσοφθάλμια χρησιμοποιήστε μια μπατονέτα, αφού την εμβαπτίσετε σε υγρό καθαρισμού φωτογραφικών φακών. Κατόπιν περάστε με μια στεγνή μπατονέτα. Αν διστάζετε, αφήστε το.

Γιατί τα αστέρια δεν φαίνονται ως μικροί δίσκοι;

Ο Άλφα του Κενταύρου, ο κοντινότερος αστέρας έξω από το ηλιακό μας σύστημα, είναι σε μέγεθος ίδιος με τον Ήλιο μας, αλλά 250.000 φορές πιο μακριά. Η απόσταση αυτή τον κάνει πολύ μικρό για να φαίνεται ως δίσκος, ακόμα και με τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια. Μερικά αστέρια (ο Betelgeuse για παράδειγμα) είναι εκατοντάδες φορές μεγαλύτερα από τον Ήλιο, αλλά, επίσης, πολύ πιο μακριά από όσο ο Άλφα του Κενταύρου.

Σε τι χρησιμεύουν οι βαθμονομημένοι δίσκοι στην στήριξη;

Αυτοί οι δίσκοι είναι οι κύκλοι της ορθής αναφοράς και της απόκλισης. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη σκόπευση του τηλεσκοπίου σε έναν ουράνιο στόχο. Στην πράξη, ωστόσο, οι δίσκοι στα τηλεσκόπια επιπέδου αρχαρίων σπάνια διαθέτουν την ακρίβεια που απαιτείται για να βρείτε οτιδήποτε. Υπάρχουν κυρίως για να προσδίδουν στο όργανο μία επίφαση επιστημοσύνης.

Απόσπασμα από το βιβλίο:

«NIGHTWATCH – Ένας Πρακτικός Οδηγός για να Δείτε το Σύμπαν»