Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 6-1 έως 12-1, 2025
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 6-1 έως και 12-1 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 6 Ιανουαρίου
Το πρώτο τέταρτο της Σελήνης συμβαίνει στις 1:57 πμ. Η Σελήνη βρίσκεται στους Ιχθείς, κοντά στο 4ου μεγέθους αστέρι έψιλον και παραμένει ορατή μέχρι λίγο μετά τα μεσάνυχτα.
Βρείτε το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου πάνω δεξιά της Σελήνης. Μια διαγώνιος μέσα από το τετράγωνο θα σας δείξει τη Σελήνη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:54 μμ.
Τρίτη, 7 Ιανουαρίου
Σήμερα το πρωί, ο πλανήτης Ερμής βρίσκεται κοντά στα νεφελώματα Τρισχιδές (Trifid – M20) και της Λιμνοθάλασσας (Lagoon -M8) στον νοτιοανατολικό ουρανό λίγο πριν από την ανατολή του ηλίου. Τότε, ο πλανήτης μεγέθους -0,4 είναι περίπου 5° ψηλά. Ένα μικρό τηλεσκόπιο θα σας δείξει της φάση του ( 85% φωτισμένος). Με ένα ζευγάρι κιάλια, σαρώστε την περιοχή περίπου 2° ανατολικά και νοτιοανατολικά του πλανήτη. Εκεί, μπορεί να δείτε τα αστέρια που σχετίζονται με τα M20 και M8, αντίστοιχα. Αυτά τα νεφελώματα είναι πολύ αμυδρά για να εντοπιστούν στον πρωινό ουρανό.
Επίσης, περίπου 30 λεπτά μετά τον Ερμή στα ανατολικά βρίσκεται ο κομήτης C/2024 G3 (ATLAS). Μπορείτε να τον εντοπίσετε με κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο περίπου 5° νοτιοανατολικά (κάτω αριστερά) του Ερμή.
Η Σελήνη φτάνει στο περίγειο, το πλησιέστερο σημείο της τροχιάς της στη Γη, στις 2:01 πμ. της Τετάρτης. Εκείνη τη στιγμή, ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται 370.170 χιλιόμετρα μακριά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:59 μμ. και στις 6:45 μμ.
Τετάρτη, 8 Ιανουαρίου
Ο μεγάλος Βόρειος Σταυρός στον Κύκνο, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται ο Ντενέμπ, είναι σχεδόν όρθιος στα δυτικά-βορειοδυτικά μόλις θα έχει βραδιάσει. Άλλη μια ώρα περίπου και θα στέκεται ακριβώς όρθιος πάνω από τον ορίζοντα. Το πόσο ευθεία στέκεται εξαρτάται από το γεωγραφικό σας πλάτος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:32 μετά τα μεσάνυχτα.
Πέμπτη, 9 Ιανουαρίου
Η Αφροδίτη φτάνει σε μέγιστη ανατολική αποχή, 47° από τον Ήλιο.
Η Σελήνη αποκρύπτει αρκετές από τις Πλειάδες νωρίς απόψε για τη Βόρεια Αμερική και αργότερα τη νύχτα για την Ευρώπη. Τα αστέρια θα ξεφύγουν από το οπτικό πεδίο στο σκοτεινό άκρο της 82% φωτισμένης ημισελήνου και στη συνέχεια θα επανεμφανιστούν πίσω από το φωτεινό άκρο, μία ώρα αργότερα. Η ανατολική και κεντρική Βόρεια Αμερική θα έχει την καλύτερη θέαση. Στην Ελλάδα, η απόκρυψη θα γίνει χαμηλά πάνω από τον δυτικό ορίζοντα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:23 μμ.
Παρασκευή, 10 Ιανουαρίου
Τώρα η Σελήνη λάμπει πάνω από τον Δία και τον Αλντεμπαράν, όπως φαίνεται παραπάνω. Όσο περνάει η ώρα, η Σελήνη κινείται προς τα ανατολικά μέσα στα αστέρια του υπόβαθρου. Διασχίζοντας τον Ταύρο, βρίσκεται βόρεια του Δία. Οι δύο είναι ορατοί σχεδόν όλη τη νύχτα, με τον φωτεινό Δία να εξακολουθεί να ξεχωρίζει ακόμη και όταν η Σελήνη φτάνει περίπου στο 90% της λαμπρότητάς της απόψε. Στην πραγματικότητα, ο πλανήτης, μεγέθους -2,7, κάνει να φαίνεται σχεδόν σαν ο Ταύρος να έχει δύο μάτια, που στέκονται πάνω αριστερά από τον κόκκινο γίγαντα Αλντεμπαράν, το λαμπρότερο αστέρι του Ταύρου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:10 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 11 Ιανουαρίου
Νωρίς το βράδυ, αυτή την εποχή του χρόνου, το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου ισορροπεί σε μια γωνία ψηλά στα δυτικά. Οι αστερισμοί της Ανδρομέδας και του Πήγασου καλύπτουν ένα πολύ μεγάλο χώρο στον ουρανό, από το ζενίθ (πόδι της Ανδρομέδας) μέχρι κάτω από το σώμα του Πήγασου, χαμηλά στα δυτικά (η μύτη του Πήγασου).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:02 μμ.
Κυριακή, 12 Ιανουαρίου
Αυτή την πιο κρύα εποχή του χρόνου, ο Σείριος ανατέλλει γύρω στο τέλος του λυκόφωτος. Η ζώνη τριών αστέρων του Ωρίωνα δείχνει σχεδόν προς τα κάτω. Αφού ο Σείριος ανέβει πάνω από τον ορίζοντα, λαμπυρίζει αργά και βαθιά μέσα από τα παχιά στρώματα της χαμηλής ατμόσφαιρας, στη συνέχεια γρήγορα κερδίζει υψόμετρο. Οι λάμψεις με τα έντονα χρώματα μετριάζονται και συνδυάζονται με περισσότερο λευκό χρώμα καθώς το αστέρι ανεβαίνει για να λάμψει μέσα από μια αραιότερη ατμόσφαιρα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:53 μμ.
Η τροποποίηση μιας κάμερας την κάνει πολύ πιο ευαίσθητη σε αέρια όπως το υδρογόνο-άλφα, το οποίο υπάρχει σε χιλιάδες νεφελώματα και γαλαξίες στον νυχτερινό ουρανό. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί αφαιρώντας το φίλτρο υπέρυθρου IR, το οποίο εμποδίζει το μεγαλύτερο μέρος του αμυδρού κόκκινου χρώματος από τα περισσότερα νεφελώματα εκπομπής να φτάσει στον αισθητήρα.
Μερικά παραδείγματα νεφελωμάτων εκπομπής πλούσιων σε υδρογόνο-άλφα περιλαμβάνουν το νεφέλωμα της Ροζέτας, το νεφέλωμα της Κεφαλής του Ίππου, το νεφέλωμα της Καρδιάς, σχεδόν όλη την περιοχή του Κύκνου και τον αστερισμό του Ωρίωνα, όπως φαίνεται σε αυτήν την «αποκαλυπτική» φωτογραφία του Κωνσταντίνου Εμμανουηλίδη. Η λήψη έγινε με την τροποποιημένη κάμερα Sony A7s M1. Χρειάστηκαν 36 εικόνες διάρκειας 120sec η καθεμία με φακό 85mm Samyang f/1.4 @ f/5, ISO1000, στον Ροδόκηπο Χαλκιδικής. Διαβάστε περισσότερα για την φωτογραφία αυτή.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής, με μέγεθος -0,3 φαίνεται νωρίς την αυγή, περίπου 45 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου, χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,6, στον Υδροχόο) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά ως «Αποσπερίτης» στο φως του βραδινού λυκόφωτος, ψηλότερα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Δύει περισσότερο από 2 ½ ώρες αφότου θα έχει βραδιάσει. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη είναι κατά περίπου 50% φωτισμένη και έχει 25 δευτερόλεπτα του τόξου φαινόμενη διάμετρο. Σχηματίζει ένα μακρύ τρίγωνο με τον Κρόνο πάνω και στα αριστερά της και τον πολύ πιο αμυδρό Φομαλχώ κάτω και στα αριστερά της.
Ο Άρης (μέγεθος -1,4, στα σύνορα Καρκίνου-Διδύμων) ανατέλλει μετά τις 5:30 μμ. Φαίνεται καλύτερα όταν θα βρεθεί πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την ανατολή Ηλίου. Είναι τώρα 50 μοίρες κάτω και στα ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 14,5’’. (14,6’’ στις 15 Ιανουαρίου, όταν θα είναι σε αντίθεση).
Ο Δίας (μέγεθος -2,6, στον Ταύρο), ένα μήνα μετά τη δική του αντίθεση, κυριαρχεί στα νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τον πιο αμυδρό Άρη, τον Αλντεμπαράν και τις Πλειάδες κοντά. Ο Δίας εξακολουθεί να έχει φαινόμενη διάμετρο 46 δευτερόλεπτα του τόξου.
Ο Κρόνος (μέγεθος +1,1, στον Υδροχόο), λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. πάνω αριστερά της Αφροδίτης. Ο Κρόνος απέχει 7° από την Αφροδίτη στις 10 Ιανουαρίου. Θα βρεθούν σε σύνοδο στις 18 Ιανουαρίου, σε απόσταση 2,2°.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,7, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 18° από τον Δία. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,9, στους Ιχθύες, βρίσκεται ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!
