Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτήν την εβδομάδα, απο 15-2 έως και 21-2
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 15 Φεβρουαρίου
Η Σελήνη (σε αύξουσα φάση) κινείται ανατολικά σε σχέση με τα αστέρια του Ταύρου σήμερα και αύριο το βράδυ, περνώντας από τις Υάδες. Θα βρεθεί αρκετά κοντά στον Αλντεμπαράν. Στις Δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες η Σελήνη θα κρύψει το αστέρι από τη θέα περίπου στις 1 πμ της Τρίτης.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:02 πμ της Τρίτης.
Τρίτη, 16 Φεβρουαρίου
Ενώ ο Δίας ανήκει στην ομάδα των πλανητών που είναι ορατοί πριν από την αυγή, ξεχωρίζει επίσης και στον βραδινό ουρανό. Ο γιγαντιαίος πλανήτης ανατέλλει περίπου στις 8:00 μμ μαζί με τα αστέρια στο υπόβαθρο του νοτιοανατολικού Λέοντα. Με μέγεθος -2,4 ο Δίας επισκιάζει κάθε άλλο σημείο φωτός στον ουρανό μέχρις ότου να ανατείλει η Αφροδίτη στο λυκαυγές. Με τηλεσκόπιο φαίνεται ο δίσκος του πλανήτη 44″ σε διάμετρο και αποκαλύπτεται εκπληκτική λεπτομέρεια στη συνεχώς μεταβαλλόμενη ατμόσφαιρά του.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:53 μμ.
Τετάρτη, 17 Φεβρουαρίου
Δύο όμορφα αντικείμενα για παρατήρηση με ένα ζευγάρι κιάλια αυτή την εβδομάδα είναι τα ανοικτά σμήνη M46 και M47, 1 μοίρα μακριά το ένα από το άλλο, στη βορειοδυτική γωνία του αστερισμού της Πρύμνης, μιας περιοχής που σκαρφαλώνει ψηλότερα στα νότια περίπου στις 10 μμ. Τα δύο σμήνη απέχουν περίπου 12° ανατολικά-βορειοανατολικά από τον πιο λαμπρό αστέρα του ουρανού, τον Σείριο. Το δυτικό σμήνος, M47, λάμπει με 4ο μέγεθος και εμφανίζεται σαν μια θαμπή συλλογή από αστέρια. Το 6ου μεγέθους M46 εμφανίζεται ως μια αμυδρότερη συλλογή αστέρων που δύσκολα διαχωρίζονται. Παρά το γεγονός ότι περιέχει σχεδόν δύο φορές περισσότερα αστέρια απ’ ό,τι το M47, το M46 εμφανίζεται πιο αμυδρό, επειδή βρίσκεται περίπου τρεις φορές πιο μακριά από τη Γη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:40 πμ της Πέμπτης.
Πέμπτη, 18 Φεβρουαρίου
Η Σελήνη νωρίς αυτό το βράδυ λάμπει στους Διδύμους, πάνω ακριβώς από τον Ωρίωνα, και πάνω στα δεξιά του αργότερα στη νύχτα. Ο Δίας είναι χαμηλά στα ανατολικά. Η Σελήνη απέχει τώρα από τον πλανήτη 60°. Σε πέντε μέρες, η απόσταση αυτή θα κλείσει και θα βρεθούν ο ένας δίπλα στην άλλη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:39 πμ της Παρασκευής.
Παρασκευή, 19 Φεβρουαρίου
Δύο αμυδρά αντικείμενα του ηλιακού συστήματος βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο στον νυχτερινό ουρανό του Φεβρουαρίου. Το πιο εύκολα εντοπίσιμο είναι ο 6ου μεγέθους Ουρανός. «Κρύβεται» στα νότια των Ιχθύων και εμφανίζεται περίπου 30° ψηλά στα δυτικά, όταν αρχίζει να βραδιάζει. Για να τον βρείτε, πρώτα εντοπίστε το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου. Τραβήξτε τη γραμμή που σχηματίζεται από το β και γ του Πήγασου, τα αστέρια στη δεξιά και αριστερή γωνία, αντίστοιχα. Προεκτείνετε τη γραμμή αυτή για 15° ακόμα και θα βρεθείτε κοντά τον Ουρανό. Αν βάλετε στο κέντρο το μεγέθους 4,3 ε των Ιχθύων με ένα ζευγάρι κιάλια, ο Ουρανός θα είναι 1,7° ανατολικά-νοτιοανατολικά του αστεριού αυτού. Αυτό το βράδυ ο 8ου μεγέθους αστεροειδής Εστία (4 Vesta) βρίσκεται 6° νοτιοανατολικά του Ουρανού. Αν έχετε ένα αρκετά σκοτεινό ουρανό, θα πρέπει να εμφανίζονται και τα δύο σώματα στο ίδιο οπτικό πεδίο με κιάλια 7Χ50.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:22 μμ.
Σάββατο, 20 Φεβρουαρίου
Η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου αρχίζει την ετήσια αναρρίχηση της στον βορειοανατολικό ουρανό. Στο τέλος του σούρουπου φαίνεται σαν να στέκεται όρθια. Πολλοί την βλέπουν να μοιάζει με χαρταετό σε αυτήν την θέση. Επειδή ο αστερισμός περιστρέφεται γύρω από τον Πολικό αστέρα, καθώς ανεβαίνει ψηλότερα, φαίνεται σαν να γυρίζει ανάποδα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:09 πμ της Κυριακής.
Κυριακή, 21 Φεβρουαρίου
Η λαμπρή Αίγα του Ηνίοχου βλέπουμε να περνάει από το ζενίθ, δηλαδή σχεδόν στην ευθεία ακριβώς πάνω μας, περίπου στις 7:30 το βράδυ αυτήν την εβδομάδα.
Αν κοιτάξουμε στον βορειοδυτικό ουρανό μόλις βραδιάσει αυτήν την εβδομάδα, θα δούμε τον αστερισμό της Κασσιόπης σε σχήμα W να στέκεται όρθιος με τον αστέρα Caph (β της Κασσιόπης) στο κάτω μέρος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11 μμ.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Αυτή είναι μια καλή εβδομάδα για να δει κανείς τον Σείριο νωρίς το βράδυ. Με μέγεθος -1,5, το λαμπρότερο αστέρι του ουρανού είναι στην ψηλότερή του θέση στον νότο μετά τις 8 μμ. Με κιάλια θα δείτε το όμορφο ανοιχτό σμήνος M41στο ίδιο οπτικό πεδίο, 4° κάτω από το αστέρι. Η φωτογραφία είναι του José Carlos Diniz.
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.
Ο Ερμής (μέγεθος -0,1) χαμηλώνει στον νοτιοανατολικό ορίζοντα πριν την αυγή. Μπορείτε να τον εντοπίσετε ακόμα, 4° κάτω αριστερά της Αφροδίτης.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βρίσκεται επίσης χαμηλά στα νοτιοανατολικά την αυγή.
Ο Άρης (μέγεθος +0,6, στο κέντρο του Ζυγού), βρίσκεται ψηλά στο νότο νωρίς το ξημέρωμα και λάμπει με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρος του έφτασε στα 7,5 δευτερόλεπτα της μοίρας. Βρέθηκε σε δυτικό «τετραγωνισμό» (90 μοίρες δυτικά του Ήλιου) την περασμένη εβδομάδα. Ο πλανήτης θα έχει διάμετρο 18,6 δευτερόλεπτα της μοίρας στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στον νότιο Οφιούχο) λάμπει σε μεγάλη απόσταση πάνω δεξιά της Αφροδίτης. Εντοπίστε τον πορτοκαλή Αντάρη (μέγεθος +1,1) 8° κάτω δεξιά του Κρόνου.
Ο Δίας (μέγεθος -2,4, ανάμεσα στον Λέοντα και την Παρθένο) ανατέλλει μετά τις 8 μμ και κυριαρχεί στον νότιο ουρανό μετά τα μεσάνυχτα. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 8 Μαΐου.
Ο Ουρανός (μέγεθος +5,9, στους Ιχθύες) είναι ακόμα στα δυτικά νωρίς το βράδυ.
Ο Ποσειδώνας (μέγεθος +8, στον Υδροχόο) χαμηλώνει στα δυτικά νωρίς το βράδυ.
Ο Ένατος πλανήτης (πιθανόν αμυδρότερος από μέγεθος 22 και μακριά από τo ζωδιακό κύκλο) φαίνεται, σύμφωνα με βάσιμες θεωρίες, να υπάρχει κάπου, σε τροχιά που έχει κλίση περίπου 30° ως προς την εκλειπτική. Πιθανότατα, ο πλανήτης αυτός πρέπει να βρίσκεται κοντά στο αφήλιο του, εκατοντάδες ή 1000 αστρονομικές μονάδες μακριά.
