Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 23-12 έως 29-12, 2024
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 23-12 έως και 29-12 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 23 Δεκεμβρίου
Ο Δίας εξακολουθεί να λάμπει, περίπου δύο εβδομάδες αφότου έφτασε σε αντίθεση νωρίτερα αυτό το μήνα. Παραμένει στο φωτεινότερο σημείο του για μερικές ακόμη ημέρες, λάμποντας με μέγεθος -2,8 στον αστερισμό του Ταύρου. Ο γίγαντας αερίου βρίσκεται λίγο πάνω από 6° μακριά από το άλφα αστέρι του Ταύρου, τον Αλντεμπαράν, που εμφανίζεται στο πάνω αριστερό μέρος του άστρου καθώς ο αστερισμός ανατέλλει στον βραδινό ουρανό. Ο πλανήτης φαίνεται να στέκεται σχεδόν ακριβώς πάνω από τον Μπετελγκέζ, το φωτεινό αστέρι που σηματοδοτεί τον κάτω ώμο του Ωρίωνα, του Κυνηγού. Ο δίσκος του Δία έχει φαινόμενη διάμετρο 48″.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:23 μμ.
Τρίτη, 24 Δεκεμβρίου
Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο από τη Γη στην τροχιά της, στις 9:25 π.μ. Εκείνη τη στιγμή, ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται 404.484 χιλιόμετρα μακριά.
Κοιτάξτε νότια μια ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου και θα δείτε την ημισέληνο, σε φθίνουσα φάση, ακριβώς πάνω δεξιά από ένα φωτεινό αστέρι 1ου μεγέθους. Αυτός είναι ο Στάχυς, το άλφα αστέρι της Παρθένου. Μπορεί ακόμη και να εντοπίσετε τη λάμψη της γης να φωτίζει το τμήμα της Σελήνης που βρίσκεται τώρα στη σκιά, που προκαλείται από το φως του ήλιου που αναπηδά από τη Γη. Είναι μια όμορφη σκηνή.
Ο Ερμής βρίσκεται σε μέγιστη δυτική αποχή, 22° από τον Ήλιο. Είναι στον ουρανό νωρίς το πρωί, λάμποντας με μέγεθος -0,3 στον αστερισμό του Οφιούχου. Ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος βρίσκεται στο πάνω αριστερό μέρος του φωτεινού κόκκινου γιγάντιου αστέρα Αντάρη στον Σκορπιό, που ανατέλλει περίπου 90 λεπτά πριν από τον Ήλιο. Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο Ερμής είναι τώρα λίγο πάνω από 60 τοις εκατό φωτισμένος – μια αύξηση πάνω από 10 τοις εκατό από την περασμένη Παρασκευή, όταν ήταν 50 τοις εκατό φωτισμένος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:09 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 25 Δεκεμβρίου
Καλά Χριστούγεννα (Sol Invictus)! Στα μέσα και προς το τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η 25η Δεκεμβρίου ήταν τα γενέθλια του ανυπέρβλητου Ήλιου. Γιορτάζονταν η επιβίωση του ήλιου μετά από ένα ακόμα σκοτεινό ηλιοστάσιο. Δίνονταν η υπόσχεση του φωτός και της ζεστασιάς στην άνοιξη και το καλοκαίρι που ακολουθούσαν. Αυτός ο εορτασμός με τον ανάλογο συμβολισμό του συνεχίστηκε τελικά από το χριστιανισμό.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:01 μμ.
Πέμπτη, 26 Δεκεμβρίου
Στα δεξιά του φωτεινού Δία λάμπει ο πορτοκαλί Αλντεμπαράν. Το αστέρι είναι μέσα στο μεγάλο ανοιχτό σμήνος των Υάδων στο φόντο του. Τα κιάλια είναι το ιδανικό όργανο για αυτό το σμήνος δεδομένου του μεγέθους του: τα φωτεινότερα αστέρια του (μέγεθος 3,5 έως 5) εκτείνονται σε μια περιοχή πλάτους περίπου 4°. Ψηλότερα, από πάνω, οι Πλειάδες είναι μόλις 1° σε πλάτος, μετρώντας μόνο τα φωτεινότερα αστέρια. Τα κύρια αστέρια των Υάδων σχηματίζουν ένα V.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:52 μμ.
Παρασκευή, 27 Δεκεμβρίου
Μόλις βραδιάσει, εντοπίστε τη φωτεινή Αφροδίτη στα νοτιοδυτικά. Κοιτάξτε μόλις 1,1° στα αριστερά του για το αστέρι 3ου μεγέθους, δέλτα του Αιγόκερου. Ένα ζευγάρι κιάλια θα σας βοηθήσει.
Νωρίς στην αυγή, κοιτάξτε πολύ χαμηλά στα νοτιοανατολικά για τη λεπτή ημισέληνο. Ο Αντάρης είναι μόνο 1° στα αριστερά της Σελήνης και ο φωτεινότερος Ερμής είναι 8° στα αριστερά της.
Ο Αντάρης έχει μέγεθος +1,0, ενώ ο Ερμής έχει μέγεθος -0,3, τρεις φορές φωτεινότερος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:39 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 28 Δεκεμβρίου
Οι δακτύλιοι του Κρόνου αραιώνουν αργά καθώς η κλίση του πλανήτη σε σχέση με το οπτικό μας πεδίο συρρικνώνεται. Απόψε, αυτή η γωνία είναι 4,4°, αλλά μέχρι το τέλος της πρώτης εβδομάδας του Ιανουαρίου, θα πέσει κάτω από 4°. Η τάση θα συνεχιστεί καθώς ο Κρόνος πλησιάζει σε σύνοδο με τον Ήλιο, τον οποίο φτάνει στις 12 Μαρτίου, λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν η γωνία θέασης των δακτυλίων πέσει στο 0. Δυστυχώς, εκείνη την ημερομηνία – 23 Μαρτίου – ο Κρόνος θα απέχει λιγότερο από 10° από τον Ήλιο και δεν μπορεί να παρατηρηθεί από τη Γη. Αλλά προς το παρόν, μπορούμε να παρακολουθήσουμε την περίεργη εξέλιξη καθώς οι δακτύλιοι γίνονται όλο και πιο λεπτοί τους επόμενους μήνες. Σκεφτείτε να τεκμηριώνετε την εμφάνιση του πλανήτη από εβδομάδα σε εβδομάδα με ένα πρόχειρο σκίτσο ή μια αστροφωτογραφία.
Ο Κρόνος εξακολουθεί να βρίσκεται στον Υδροχόο, ορατός για περίπου έξι ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο δακτυλιοειδής πλανήτης λάμπει με μέγεθος 1, εξακολουθεί να είναι το φωτεινότερο σημείο φωτός ψηλά στον νότιο ουρανό, αν και κάτω δεξιά του, περίπου 25° πάνω από τον ορίζοντα μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, είναι η Αφροδίτη (μέγεθος -4,4). Κάτω αριστερά του Κρόνου, που σχηματίζει το τρίτο σημείο σε ένα μεγάλο τρίγωνο σε αυτό το μέρος του ουρανού, είναι ο μεγέθους 1,2 Φομαλχώ, το άλφα αστέρι του Νότιου Ιχθύ.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:30 μμ.
Κυριακή, 29 Δεκεμβρίου
Στο τέλος του λυκόφωτος, κοιτάξτε βόρεια και πολύ ψηλά. Η Κασσιόπη είναι τώρα ένα πεπλατυσμένο Μ κεκλιμένο υπό γωνία, με την αριστερή πλευρά του ψηλότερα (ανάλογα με το πού ζείτε). Δύο ώρες αργότερα, το M είναι οριζόντιο! Οι αστερισμοί που περνούν κοντά στο ζενίθ σας φαίνεται να περιστρέφονται γρήγορα σε σχέση με την κατεύθυνσή σας «προς τα πάνω».
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:17 πμ. της Δευτέρας.
Το 4ου μεγέθους NGC 2264, που ονομάζεται επίσης «Σμήνος του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου», είναι ένα από τα φωτεινότερα ανοιχτά αστρικά σμήνη στον χειμερινό ουρανό. Βρίσκεται στον Μονόκερο. Μπορείτε να βρείτε το NGC 2264 κάτω αριστερά του Μπετελγκέζ, τον φωτεινό ώμο του Ωρίωνα, τις πρώτες βραδινές ώρες απόψε. Ο ευκολότερος τρόπος για να το βρείτε είναι να εντοπίσετε πρώτα το ξ των Διδύμων, ένα αστέρι μεγέθους 3,4 που βρίσκεται στα πόδια των Διδύμων, στις νότιες περιοχές αυτού του αστερισμού. Το NGC 2264 είναι 3° νότια-νοτιοδυτικά από αυτό το αστέρι. Το φωτεινότερο αστέρι στο σμήνος, το 15 του Μονόκερου, βρίσκεται στη βάση του κορμού του χριστουγεννιάτικου δέντρου.
Ανάλογα με τα οπτικά σας, το δέντρο μπορεί να εμφανιστεί πλάγια ή ακόμα και ανάποδα, οπότε αφιερώστε χρόνο ψάχνοντας για το μοτίβο. Προς την κορυφή του δέντρου βρίσκεται το νεφέλωμα του κώνου, του οποίου η άκρη φωτίζεται με νεαρά αστέρια, ενώ η βάση του αποτελείται από σκοτεινή σκόνη που εμποδίζει τη θέαση των αστεριών του υποβάθρου.
Πίστωση της φωτογραφίας: X-ray: NASA/CXC/SAO; Optical: T.A. Rector (NRAO/AUI/NSF and NOIRLab/NSF/AURA) and B.A. Wolpa (NOIRLab/NSF/AURA); Infrared: NASA/NSF/IPAC/CalTech/Univ. of Massachusetts; Image Processing: NASA/CXC/SAO/L. Frattare & J.Major
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής γίνεται ένα εύκολο θέαμα νωρίς την αυγή. Περίπου 60 με 45 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου, αναζητήστε τον χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά. Αυτή την εβδομάδα φτάνει σε ένα εντυπωσιακό μέγεθος, -0,3. Στις 28 Δεκεμβρίου, ο πλανήτης βρίσκεται σε σύνοδο με τον Αντάρη.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,4, στον κεντρικό Αιγόκερω) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά στο φως του βραδινού λυκόφωτος, ψηλότερα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Δύει περισσότερο από 2 ώρες αφότου θα έχει βραδιάσει. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη είναι κατά 58% φωτισμένη και έχει 21 δευτερόλεπτα του τόξου φαινόμενη διάμετρο.
Νωρίς το βράδυ, στις 27 και 28 Δεκεμβρίου, αναζητήστε το δέλτα του Αιγόκερου, 3ου μεγέθους μόλις 1,1 ° αριστερά ή κάτω αριστερά της Αφροδίτης. Το αστέρι αυτό δεν είναι ούτε ένα χιλιοστό της λαμπρότητας του πλανήτη!
Ο Άρης (μέγεθος -1,0, στον Καρκίνο) ανατέλλει μετά τις 7:00 μμ. Φαίνεται καλύτερα όταν θα βρεθεί πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την ανατολή Ηλίου. Είναι τώρα 50 μοίρες κάτω και στα ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 14’’. (14,6’’ στις 15 Ιανουαρίου, όταν θα είναι σε αντίθεση).
Αυτή την εβδομάδα, ο πλανήτης παραμένει 4 με 5 μοίρες μακριά από το Μ44, το σμήνος της Κυψέλης.
Ο Δίας (μέγεθος -2,8, στον Ταύρο), ανατέλλει περίπου στις 5:00 μμ. και βρίσκεται ψηλά στο νότο στις 10 μμ. Η διάμετρος του δίσκου του είναι ακόμη 47’’.
Ο Κρόνος (μέγεθος +1,0, στον Υδροχόο), λάμπει ψηλά στο νότο νωρίς το βράδυ. Ο Φομαλχώ είναι κάτω και στα δεξιά του. Ο πλανήτης είναι τώρα 21° ανατολικά της Αφροδίτης κατά μήκος της εκλειπτικής. Θα βρεθούν σε σύνοδο στις 18 Ιανουαρίου, σε απόσταση 2,2°.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,6, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 7° από τις Πλειάδες. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,9, στους Ιχθύες, βρίσκεται 13° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!
