Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 25-11 έως και 1-12, 2024

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 25-11 έως και 1-12 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 25 Νοεμβρίου

Ο Ερμής στέκεται ακίνητος μέσα στα αστέρια του Οφιούχου. Προηγουμένως είχε κινηθεί ανατολικά , ενώ τώρα αρχίζει να κινείται προς τα δυτικά. Γνωστή ως ανάδρομη κίνηση. Θα περάσει το υπόλοιπο του Νοεμβρίου και τις αρχές Δεκεμβρίου μέσα στον Οφιούχο και τον Σκορπιό, πριν κινηθεί ξανά στη γνωστή του πορεία στα μέσα Δεκεμβρίου.

Τώρα με μέγεθος 0,1, πιο αμυδρό από χθες, μπορείτε να τον εντοπίσετε λίγο πάνω από 4 ° ψηλά στα νοτιοδυτικά μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο νότιο Οφιούχο, κάτω δεξιά της λαμπρής Αφροδίτης, η οποία είναι ψηλότερα στον ουρανό στον αστερισμό του Τοξότη.

Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο δίσκος του Ερμή εμφανίζεται 8″, περίπου το μισό μέγεθος της Αφροδίτης. Παρουσιάζει μια λεπτότερη φάση ημισελήνου, λίγο πάνω από 30 τοις εκατό φωτισμένη. Ο πλανήτης θα συνεχίσει να μειώνεται τόσο σε φάση όσο και σε φωτεινότητα, ξεπερνώντας το μέγεθος 1 και θα εξαφανίζεται από το οπτικό πεδίο καθώς θα πλησιάζει την κατώτερη σύνοδο στις αρχές του επόμενου μήνα. Ρίξτε, λοιπόν, μια τελευταία ματιά στον πιο εσωτερικό πλανήτη, πριν χαθεί προσωρινά από το οπτικό πεδίο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:18 πμ. της Τρίτης.

Τρίτη,  26 Νοεμβρίου

Η λεπτή φθίνουσα ημισέληνος αποκρύπτει τον Στάχυ πριν ή κατά τη διάρκεια της αυγής το πρωί της Τετάρτης 27 για το μεγαλύτερο μέρος των ανατολικών και κεντρικών ΗΠΑ και του Καναδά.

Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο από τη Γη στην τροχιά της, στις 1:57 μμ. Εκείνη τη στιγμή, ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται 405.313 χιλιόμετρα μακριά.

Ο Κρόνος παραμένει ορατός όλο το βράδυ, στον Υδροχόο, δύοντας γύρω στα μεσάνυχτα. Ο πλανήτης, μεγέθους 0,9 φιλοξενεί μια πληθώρα φεγγαριών, το μεγαλύτερο και φωτεινότερο από τα οποία είναι ο Τιτάνας, 8^ου μεγέθους. Απόψε, αυτό το φεγγάρι βρίσκεται σχεδόν 2 ‘ στα δυτικά του πλανήτη.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:09 μετά τα μεσάνυχτα.

Τετάρτη, 27 Νοεμβρίου

Η λαμπρή Κασσιόπη στριφογυρίζει γύρω από τον βόρειο μεσημβρινό, κοντά στο ζενίθ, κατά τη διάρκεια των βραδυνών ωρών. Ξέρετε πού να ψάξετε για το ανοιχτό σμήνος  NGC 7789, με κιάλια; Είναι περίπου 3 μοίρες νοτιοδυτικά του β της Κασσιόπης. Το σμήνος έχει διάμετρο περίπου 30 λεπτά του τόξου και όλα τα αστέρια που ανήκουν σε αυτό το σμήνος είναι περίπου 11^ου μεγέθους. Φαίνονται καλά με μεσαία μεγέθυνση. Αν και το σμήνος έχει μέγεθος όσο και η σελήνη, μοιάζει σαν ένα νεφέλωμα εκπομπής αν το δει κάποιος με κιάλια. Η απόστασή του είναι περίπου 13.000 έτη φωτός μακριά.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:00 μμ. και στις 5:56 πμ. της Πέμπτης.

 Πέμπτη, 28 Νοεμβρίου

Μήπως ο Ήλιος σας φαίνεται να δύει τόσο νωρίς όσο ποτέ; Σωστά! Είμαστε ακόμα σχεδόν ένα μήνα πριν από το χειμερινό ηλιοστάσιο – αλλά ο Ήλιος δύει πιο νωρίς γύρω στις 7 Δεκεμβρίου, αν είστε κοντά σε γεωγραφικό πλάτος 40° βόρεια.

Με κιάλια ή οποιοδήποτε τηλεσκόπιο θα δείτε το περίφημο νεφέλωμα του Ωρίωνα σε όλο του το μεγαλείο. Λάμπει με μέγεθος 4 και εκτείνεται σχεδόν 90′ στο μεγαλύτερό του πλάτος. Κρυμμένο μέσα στα σκοτεινά νέφη αερίων στο κέντρο είναι ένα σμήνος αστέρων με σχήμα Τραπεζίου που στεγάζει αρκετά καυτά, φωτεινά αστέρια των οποίων η ακτινοβολία απομακρύνει αργά το αέριο και τη σκόνη γύρω τους, καθαρίζοντας το κέντρο του νεφελώματος.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:45 πμ. της Παρασκευής.

Παρασκευή, 29 Νοεμβρίου

Ο Δίας λάμπει στον ουρανό αργά το βράδυ, τώρα πάνω από 50 ° ψηλά στα ανατολικά μετά  τις 10 μ.μ. Ο γίγαντας αερίου βρίσκεται μέσα στα δυτικά όρια του μεγάλου σχηματισμού αστεριών γνωστού ως Χειμερινό Εξάγωνο, το οποίο συνδέει επτά αστέρια (δύο από τα οποία μετράνε ως ένα «σημείο», οπότε το σχήμα εξακολουθεί να έχει έξι πλευρές) που ξεχωρίζουν  στον χειμερινό ουρανό. Μπορεί να μην είμαστε ακόμα στο χειμώνα του βόρειου ημισφαιρίου, αλλά αυτά τα αστέρια είναι ήδη ορατά, λαμπερά σαν διαμάντια καθώς ανεβαίνουν ψηλότερα στα ανατολικά.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:38 μμ.

Σάββατο, 30 Νοεμβρίου

Μετά τις 9:30 το βράδυ, το πιο λαμπρό άστρο του ουρανού, ο Σείριος τρεμοσβήνει έντονα κάτω από τον Ωρίωνα, στον νότιο-ανατολικό ουρανό. Αν προεκτείνουμε την γραμμή που σχηματίζεται από τα τρία άστρα της ζώνης του αστερισμού, σχεδόν θα σημαδέψουμε τον Σείριο. Τα πανέμορφα χρώματα του αποκαλύπτονται δραματικά με παρατήρηση μέσω ενός τηλεσκοπίου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:25 πμ. της Κυριακής.

Κυριακή, 1 Δεκεμβρίου

Νέα Σελήνη στις 8:22 πμ.

Τόσο το άλφα όσο και το βήτα του Αιγόκερου είναι διπλά αστέρια που ξεχωρίζουν εύκολα με  κιάλια. Το α είναι εύκολο να διαχωριστεί, ενώ το β είναι κάπως δυσκολότερο, αφού τα αστέρια του έχουν μεγαλύτερη διαφορά φωτεινότητας.

Ακόμη φαίνεται το θερινό τρίγωνο! Το φωτεινότερο αστέρι του Τριγώνου είναι ο Βέγας, αρκετά πάνω στο δυτικό-βορειοδυτικό ουρανό νωρίς το βράδυ. Το πιο λαμπρό αστέρι πάνω από τον Βέγα είναι Ντενέμπ. Το τρίτο αστέρι του τριγώνου, ο Αλτάιρ, είναι μακρύτερα προς τα αριστερά του Βέγα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:16 μμ.

Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα νεφελώματα στον ουρανό, το νεφέλωμα της Κεφαλής του Ίππου (Horsehead) στον Ωρίωνα, είναι μέρος ενός μεγάλου, σκοτεινού, μοριακού νέφους. Επίσης γνωστό ως Barnard 33, το ασυνήθιστο σχήμα του ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά σε μια φωτογραφική πλάκα στα τέλη του 1800. Η κόκκινη λάμψη προέρχεται από αέριο υδρογόνο κυρίως πίσω από το νεφέλωμα, ιονισμένο από το κοντινό φωτεινό αστέρι σίγμα του Ωρίωνα. Τα ρεύματα αερίου που εξέρχονται από το νεφέλωμα διοχετεύονται από ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Τα φωτεινά σημεία στη βάση του νεφελώματος Horsehead είναι νεαρά αστέρια που μόλις βρίσκονται στη διαδικασία σχηματισμού. Το φως χρειάζεται περίπου 1.500 χρόνια για να φτάσει σε μας από το νεφέλωμα. Η εικόνα λήφθηκε από το Παρατηρητήριο Chilescope  στα βουνά  της Χιλής  .

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής γίνεται αμυδρότερος και εξαφανίζεται μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος.

Δοκιμάστε με κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο ευρέος πεδίου 21°  κάτω δεξιά της Αφροδίτης, 30 με 45 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,1) βρίσκεται στα νοτιοδυτικά, αλλά φαίνεται ψηλότερα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Δύει περίπου μία ώρα αφότου θα έχει βραδιάσει.

Ο Άρης (μέγεθος -0,5, στον Καρκίνο, ανατολικά των Διδύμων) ανατέλλει περίπου στις 8:30 μμ. Φαίνεται καλύτερα όταν θα βρεθεί πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά, μία ώρα ή περισσότερο πριν την ανατολή Ηλίου. Είναι τώρα 48 μοίρες κάτω και στα ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 11’’. (14,5’’ τον ερχόμενο Ιανουάριο, όταν θα είναι σε αντίθεση).

Ο Δίας (μέγεθος -2,8, στον Ταύρο), ανατέλλει πριν τις 7:00 μμ. και βρίσκεται ψηλά στο νότο λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Τώρα η διάμετρος του δίσκου του είναι 48’’ και θα παραμείνει τόση μέχρι την αντίθεσή του στις 7 Δεκεμβρίου.

Ο Christopher Go έβγαλε αυτές τις δύο φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης  του Δία στις 8 Νοεμβρίου, με χρονική απόσταση 25 λεπτών.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,9, στον Υδροχόο), λάμπει ψηλά στο νότο νωρίς το βράδυ. Ο Φομαλχώ είναι κάτω και στα δεξιά του.

Ο Ουρανός, μέγεθος 5,6, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 7° από τις Πλειάδες, ήταν σε αντίθεση την προηγούμενη εβδομάδα. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.

Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,8, στους Ιχθύες, βρίσκεται 14° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!