ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

10 πουλιά του χειμώνα από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

Χειμωνόσπινος

Αφήνοντας τα δάση σημύδας στα υψίπεδα της Φιννοσκανδίας όπου φωλιάζουν, οι Χειμωνόσπινοι επισκέπτονται τον χειμώνα τα δάση κωνοφόρων και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις της Ελλάδας.
Μοιάζουν με τους πιο τολμηρούς συγγενείς τους, τους Σπίνους, ιδιαίτερα με τους θηλυκούς, αλλά ξεχωρίζουν από τη λευκή βάση της ουράς και το λιγότερο λευκό στα φτερά.
Σχηματίζουν μεγάλα σμήνη μαζί με άλλες σπίζες, δίνοντας χρώμα στο μουντό χειμωνιάτικο τοπίο.
Brambling (Fringilla montifringilla) – Photo: Ivaylo Zafirov

Νανόχηνα

Οι ακριβοθώρητες χήνες του Βορρά διανύουν κάθε χρόνο χιλιάδες χιλιόμετρα από τον Αρκτικό Κύκλο ως τη Μεσόγειο για να περάσουν τον χειμώνα στα υγρολίβαδα των υγροτόπων της Βόρειας Ελλάδας.
30 ζευγάρια, ολόκληρος ο Φιννοσκανδικός πληθυσμός, του πιο απειλούμενου υδρόβιου πουλιού της Ευρώπης, παραμένουν στη Λίμνη Κερκίνη και το Δέλτα του Έβρου για 5 περίπου μήνες, καθιστώντας τη χώρα μας την πιο σημαντική για την επιβίωσή τους!
Lesser White-fronted Goose (Anser erythropus) – Photo: Nikolai Petkov

Κεδρότσιχλα

Όπως όλες οι τσίχλες, κινείται στο έδαφος… χοροπηδώντας! Αλίμονο σε όποιον τολμήσει να την πειράξει: όταν οι Κεδρότσιχλες νοιώσουν ότι απειλούνται μπορεί να συσπειρωθούν πολλές μαζί και στην κυριολεξία να βομβαρδίσουν με περιττώματα τον εισβολέα!
Ευρέως εξαπλωμένη στη βόρεια Ευρώπη, στη χώρα μας είναι πιο κοινή τον χειμώνα, όταν πολλές Κεδρότσιχλες έρχονται στα μέρη μας αναζητώντας ένα ηπιότερο κλίμα και νόστιμους καρπούς που αποτελούν τη βασική τους τροφή.
Είναι από τις μεγαλύτερες σε μέγεθος στην οικογένειά της και ξεχωρίζει εύκολα από τις υπόλοιπες τσίχλες που απαντούν στην Ελλάδα μιας και είναι η μοναδική με γκρι “μπαλώματα”.
Έχει πολύ χαρακτηριστική φωνή, παρόμοια με αυτή της Καρακάξας: https://www.xeno-canto.org/species/Turdus-pilaris
Fieldfare (Turdus pilaris) – Photo: Μιχάλης Κωτσάκης

Καστανοκέφαλος Γλάρος

Σχεδόν πανταχού παρών τον χειμώνα, ο Καστανοκέφαλος Γλάρος συναντάται σε μεγάλα κοπάδια στις ακτές και σε κάθε είδους υγρότοπο, από λιμνοθάλασσες έως λίμνες της ενδοχώρας, αλλά και σε λιμάνια, χωράφια και σκουπιδότοπους.
Το ανοιξιάτικο-καλοκαιρινό του καφέ κεφάλι, σαν να φορά μάσκα, τον χειμώνα συρρικνώνεται σε μια μικρή σκούρα κηλίδα πίσω από κάθε μάτι.
Λίγο μεγαλύτερος από Περιστέρι και σημαντικά μικρότερος από τον πολύ κοινό Ασημόγλαρο, δεν περνά καθόλου απαρατήρητος, ειδικά όταν χαλάει όλη η παρέα τον κόσμο με τις φωνές της!
Black-headed gull (Chroicocephalus ridibundus) – Photo: Ivaylo Zafirov

Καλημάνα

Ιριδίζοντα πράσινο-μωβ φτερά, μακρύ λοφίο, χαρακτηριστική φωνή και ιδιαίτερο όνομα: αυτά είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά της Καλημάνας, του όμορφου αυτού παρυδάτιου πουλιού που παρατηρείται σε υγρολίβαδα, λασποτόπια και πλημμυρισμένα χωράφια για να βρει σκουλήκια, έντομα κι άλλα ασπόνδυλα.
Φωλιάζει στη Βόρεια και Δυτική Ελλάδα, ενώ στην υπόλοιπη χώρα παρατηρείται μόνο τον χειμώνα σε, δυστυχώς, ολοένα και μικρότερους αριθμούς λόγω της εντατικοποίησης της γεωργίας και της υποβάθμισης πολλών υγροτόπων της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Northern Lapwing (Vanellus vanellus) – Photo: Andy Hay | rspb-images.com

Αλκυόνη

Tο «μπλε βέλος» των υγροτόπων, συναντάται στις άκρες υγροτόπων και σε παραθαλάσσιες περιοχές, κυρίως κατά τη χειμερινή περίοδο, όπου συνήθως κάθεται σε κλαδιά ή βράχους και βουτά κατακόρυφα, με αστραπιαία ταχύτητα, για να πιάσει μικρά ψάρια, μαλάκια και καρκινοειδή.
Αν και μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας, είναι ευκολότερο να τη δούμε κατά τους χειμερινούς μήνες, όταν επισκέπτονται τη χώρα μας για να ξεχειμωνιάσουν Αλκυόνες που γεννήθηκαν βορειότερα.
Παρά τη μυθολογική παράδοση που τη θέλει να φωλιάζει στην καρδιά του χειμώνα, χαρίζοντάς μας τις Αλκυονίδες μέρες, φωλιάζει, όπως τα περισσότερα πουλιά, την άνοιξη και μάλιστα δύο φορές.
Kingfisher (Alcedo atthis) – Photo: Γιώργος Αλεξανδρής

Λευκοσκαλίδρα

Το μικρόσωμο αυτό παρυδάτιο πουλί των ακτών μοιάζει να κινείται σαν κουρδιστό παιχνίδι: το σώμα της Λευκοσκαλίδρας μοιάζει ακίνητο, ενώ από κάτω τα ποδαράκια της κινούνται ταχύτατα σαν να είναι κουρδιστά!
Ξεχειμωνιάζει στις ακτές όλου του κόσμου, ακόμα και σε απομακρυσμένα νησιά των ωκεανών. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να λείπει και από την Ελλάδα όπου θα τη δούμε να ψάχνει μικροοργανισμούς στα ξεβρασμένα φύκια της ακτής ή να ακολουθεί από πίσω τα κύματα.
Είναι απολαυστικό θέαμα να παρακολουθεί κανείς τον τρόπο που τρέφεται: μόλις το κύμα αποσύρεται από την ακροθαλασσιά, τρέχει από πίσω του για να τσιμπολογήσει την τροφή της αλλά αποτραβιέται γρήγορα, τρέχοντας προς την ακτή, πριν έρθει το επόμενο και την κάνει μούσκεμα!
Φωλιάζει στην Αρκτική και το θηλυκό γεννά συχνά σε δύο φωλιές, σε κάθε μία από τις οποίες κλωσά από ένας γονιός.
Sanderling (Calidris alba) – Photo: Αντώνης Τσακνάκης

Χειμωνόκιρκος

Το “Γκρίζο Φάντασμα” των υγροτόπων, αλλά και άλλων ανοιχτών εκτάσεων, είναι ο αρσενικός Χειμωνόκιρκος.
Πετάει πολύ χαμηλά, αναζητώντας μικρά θηλαστικά και πουλιά και, τιμώντας το παρατσούκλι του, εμφανίζεται και εξαφανίζεται στο δευτερόλεπτο!
Το θηλυκό είναι καφετί αλλά έχει και αυτό την ίδια “υπερδύναμη”.
Hen Harrier (Circus cyaneus) – Photo: Αντώνης Τσακνάκης

Αγριόκυκνος

Με απαράμιλλη κομψότητα και φέρνοντας εικόνες από παραμύθια του Βορρά, οι Αγριόκυκνοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον χειμώνα την τούνδρα για να φτάσουν μέχρι και στους υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας, κυρίως στο Δέλτα του Έβρου.
Παραδίδουν μαθήματα ομορφιάς και μεγαλοπρέπειας, όχι όμως και φωνής μιας και το κάλεσμά τους μοιάζει με… τρομπόνι! Αποτελούν υπόδειγμα συζυγικού βίου καθώς ζευγαρώνουν εφ’ όρου ζωής.
Στους υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας συχνάζουν με τα άλλα δύο είδη κύκνων που απαντούν στη χώρα μας, τον Βουβόκυκνο και τον Νανόκυκνο.
Whooper Swan (Cygnus cygnus) – Photo: Jarmo Ojanen

Κοκκινολαίμης

Τι πιο ταιριαστό στη γιορτή των Χριστουγέννων από το «αηδόνι του χειμώνα»!
Τον χειμώνα μπορούμε να τον δούμε πιο εύκολα, αφού πολλοί Κοκκινολαίμηδες έρχονται για να ξεχειμωνιάσουν στους κήπους των χωριών και των πόλεων.
Κελαηδά όλο τον χρόνο, υπερασπίζοντας σθεναρά τις επικράτειές του από εισβολείς και διεκδικητές, αλλά τον χειμώνα κελαηδά και το θηλυκό που επιθυμεί και αυτό να έχει μια δική του επικράτεια!
Φημίζεται για το τολμηρό του ταμπεραμέντο.
Robin (Erithacus rubecula) – Photo: Πάνος Περαντωνάκης
Πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Επιστροφή στην κορυφή κουμπί