Διεθνής καμπάνια παρατήρησης του Κομήτη 67P/C-G

Πάρτε μέρος σε μια διεθνή καμπάνια παρατήρησης και φωτογράφησης του Κομήτη 67P/C-G στις φάσεις της προσέγγισης και της απομάκρυνσής του από τον Ήλιο με το Rosetta επάνω του. Οι παρατηρήσεις σας έχουν σημασία!

 Το παιχνίδι αρχίζει! Μια ομάδα αστρονόμων στη Χιλή εντόπισε ξανά, υπό δύσκολες συνθήκες, τον Κομήτη 67P/C-G στις 14 Απριλίου, μετά από τη σύνοδό του με τον Ήλιο. Είχε φαινόμενο μέγεθος +16.8. (Φωτογραφία των Jean François Soulier και Jean Gabriel Bosch, CAO, San Pedro de Atacama)

 Το γεγονός ότι ένα διαστημικό σκάφος αξίας μεγαλύτερης από ένα δισεκατομμύριο δολάρια βρίσκεται πάνω στην επιφάνεια του κομήτη και την εξερευνά εξονυχιστικά δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν οι ερασιτέχνες αστρονόμοι να παίξουν και αυτοί έναν σημαντικό ρόλο σε αυτήν την έρευνα. Με αυτόν ακριβώς τον σκοπό, την αξιοποίηση των ικανοτήτων τόσο των ερασιτεχνών όσο και των επαγγελματιών αστρονόμων, ξεκίνησε πέρσι το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Rosetta Παρατήρησης από τη Γη.

Τότε ο Κομήτης 67P/C-G Churyumov-Gerasimenko δεν ήταν παρά μια κουκίδα με φαινόμενο μέγεθος +23. Αλλά τώρα, που ο κομήτης έχει εξέλθει από τη σύνοδο και γίνεται λαμπρότερος, η καμπάνια ανεβάζει ταχύτητα. Είναι ώρα να βγάλετε από την αποθήκη το τηλεσκόπιο!

Ίσως να μη φανταζόσασταν ότι ένα 8-ιντσο τηλεσκόπιο τύπου Dobson κάτω από την παραμορφωτική κουβέρτα της ατμόσφαιρας της Γης μπορεί να συνεισφέρει στην κατανόηση του 67P/C-G, κι όμως οι ερασιτέχνες έχουν κάποια πλεονεκτήματα:

• Δεν δεσμεύονται σε ωρολόγιο πρόγραμμα παρατήρησης ούτε διαγκωνίζονται για χρόνο παρατήρησης σε κάποιο μεγάλο αστεροσκοπείο, κάτι που ισχύει για τους περισσότερους επαγγελματίες αστρονόμους. Οι ερασιτέχνες έχουν την ευχέρεια να διαθέσουν όσον χρόνο χρειάζεται για να κάνουν παρατηρήσεις και σκαριφήματα του κομήτη και να πάρουν φωτογραφίες και φάσματα.

• Οι παρατηρήσεις από τη Γη, τόσο από ερασιτέχνες όσο και από επαγγελματίες, συμπληρώνουν τις επιτόπιες μετρήσεις από το Rosetta και μας βοηθούν να συνθέσουμε τη «μεγάλη εικόνα».

• Το παγκόσμιο δίκτυο ερασιτεχνών αστρονόμων είναι πολυπληθές. Αν συμβεί μια ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά ενός κομήτη, οι ερασιτέχνες είναι συνήθως οι πρώτοι που αναφέρουν το συμβάν, ειδοποιώντας τους επαγγελματίες να ρίξουν μια πιο προσεχτική ματιά, με τα ισχυρότερα τηλεσκόπιά τους.

• Οι ερασιτέχνες μπορούν να παρατηρήσουν κομήτες που βρίσκονται κοντά στον Ήλιο χωρίς τον φόβο που έχουν οι επαγγελματίες ότι ενδέχεται να προκαλέσουν ζημιά στα όργανα παρατήρησης και καταγραφής, που είναι πιο ευαίσθητα από εκείνα των ερασιτεχνών.

Αυτή η διφυής καμπάνια θα λειτουργήσει ως κέντρο πληροφοριών και βάση δεδομένων τόσο για τους ερασιτέχνες όσο και για τους επαγγελματίες αστρονόμους. Ο Colin Snodgrass, αστρονόμος και πλανητικός επιστήμονας στο The Open University είναι επικεφαλής των επαγγελματιών. Το Jet Propulsion Lab της NASA επιβλέπει την καμπάνια των ερασιτεχνών, η οποία συντονίζεται από την Padma Yanamandra-Fisher, Ανώτερη Επιστημονική Ερευνήτρια στο Space Science Institute.

Η Yanamandra-Fisher ήταν άνθρωπος-κλειδί στις καμπάνιες C/2012 S1 (ISON) και C/2013 A1, είχε δε στενή συνεργασία με ερασιτέχνες και τους ενθάρρυνε να συμβάλουν με τις παρατηρήσεις τους.

Σκιαγράφημα του Κομήτη 67P, που δείχνει τον λαμπρό πυρήνα του, την περιορισμένη κώμη του και τη μικρή ουρά του κατά την εμφάνισή του το 1982. Ακόμα και απλά σκιαγραφήματα σαν αυτό συνεισφέρουν στην καταγραφή της ιστορίας του κομήτη. (Σκίτσο του Bob King)

Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι μπορούν να εγγραφούν στην καμπάνια εδώ. Αφού εγγραφείτε, θα αρχίσετε να λαμβάνετε ενημερώσεις από τους άλλους παρατηρητές στο PACA (Pro-Amateur Collaborative Astronomy) Rosetta67P Facebook group. Εκεί και θα καταθέτετε τις παρατηρήσεις σας.

Οι επαγγελματίες αστρονόμοι μπορούν να επισκεφθούν το Rosetta Campaign site ή να στείλουν e-mail στον Colin Snodgrass.

Ο 67P είναι πια στους Ιχθύες και αρχίζει να αναδύεται από το λυκαυγές για τους παρατηρητές του νότιου ημισφαιρίου. Με φαινόμενο μέγεθος γύρω στο +16, ο κομήτης είναι ακόμα δύσκολος στόχος οπτικά, αλλά εφικτός φωτογραφικά. Η αποχή του από τον Ήλιο φτάνει στις 37° στα μέσα του Μαΐου, όταν ο κομήτης θα είναι κατά ένα μέγεθος λαμπρότερος και ώριμος για καλά φωτογραφικά πορτρέτα λίγο πριν από το ξημέρωμα.

Η τροχιά του Κομήτη 67P/C-G Churyumov-Gerasimenko κατά το διάστημα βέλτιστης θέασής του, από τα μέσα Ιουλίου έως τον Νοέμβριο.Ο κομήτης θα είναι θεατός χαμηλά στον ανατολικό ουρανό λίγο πριν από το ξημέρωμα και στα δύο ημισφαίρια.(Χάρτης ουρανού του Chris Marriott)

Οι παρατηρητές στο βόρειο ημισφαίριο θα πρέπει να κάνουν υπομονή και να έχουν πρόσβαση σε ένα καλό χαρτογραφικό πρόγραμμα που πάει βαθιά και έχει ενημερωμένα στοιχεία τροχιών. Στα μέσα Ιουλίου ο 67P θα έχει ανέλθει σε λαμπρότητα φαινόμενου μεγέθους +13.4 – δηλαδή θα μπορεί να παρατηρηθεί με τηλεσκόπια 8 ή 10 ιντσών, εφόσον ο ουρανός είναι σκοτεινός – και θα προσκαλεί όσους ξυπνάνε νωρίς το πρωί, από τη φωλιά του στις Υάδες του Ταύρου, περίπου 10° πάνω από τον ορίζοντα κατά την αυγή.

Οι μαύρες κουκίδες είναι εκτιμήσεις της λαμπρότητας του κομήτη τις οποίες έκαναν  παρατηρητές κομητών σε διάφορες χρονικές στιγμές, ενώ η καμπύλη είναι μια πρόβλεψη της λαμπρότητας σε συνάρτηση με τον χρόνο. (Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Seiichi Yoshida.)

Σύμφωνα με το site Horizons του JPL και με τροχιακά δεδομένα από το Minor Planet Center, ο κομήτης θα βρεθεί στο περιήλιο στις 13 Αυγούστου. Τότε θα είναι στους Διδύμους και θα έχει φτάσει σε μέγιστη λαμπρότητα, που αντιστοιχεί σε φαινόμενο μέγεθος +13 περίπου. Ή μπορεί και όχι. Οι κομήτες φημίζονται για την διάψευση των προβλέψεων, άρα ποιος ξέρει πόσο λαμπρός θα γίνει ο 67P;

Καθώς το καλοκαίρι θα δίνει τη σειρά του στο φθινόπωρο, ο 67P θα περάσει από τον Καρκίνο στον Λέοντα και θα απομακρύνεται από τον Ήλιο και από τη Γη, με αποτέλεσμα η λαμπρότητά του να φθίνει. Κάπου στα μέσα του Δεκέμβρη η λαμπρότητά του θα έχει υποχωρήσει σε μέγεθος +15. Μέχρι τότε, μπορείτε με τα μάτια σας, με το τηλεσκόπιό σας και με τη φωτογραφική σας μηχανή να βάλετε ένα λιθαράκι στην καμπάνια καταγραφής της ιστορίας του κομήτη.