Δράσεις για το ευρύ κοινό στο πλαίσιο του συμποσίου UniversAl Αθήνα, 2-6 Ιουνίου 2025
Την εβδομάδα 2-6 Ιουνίου 2025, πραγματοποιείται στην Αθήνα το συμπόσιο της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης “Exploring the Universe with Artificial Intelligence” (UniversAI) – «Εξερευνώντας το Σύμπαν με την Τεχνητή Νοημοσύνη». Οι Δρ. Ιωάννης Λιοδάκης, ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και Δρ. Βασίλης Ευθυμίου, επίκουρος καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εμπνεύστηκαν και πρότειναν την υλοποίηση του πρώτου αυτού διεπιστημονικού συμποσίου μεταξύ της αστροφυσικής και της επιστήμης των υπολογιστών, και μάλιστα στην Ελλάδα, στη γενέτειρα του πρώτου υπολογιστή για αστρονομικές εφαρμογές.
Καθώς η επερχόμενη εποχή των μεγάλων δεδομένων προσφέρει σπουδαίες ευκαιρίες για ανακαλύψεις, τόσο στην αστροφυσική όσο και για την επιστήμη των υπολογιστών, καθίσταται όλο και πιο αναγκαία η στενότερη συνεργασία μεταξύ των δύο αυτών κλάδων. Έτσι το συμπόσιο UniversAI καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη, αστρονομικές βάσεις δεδομένων, σύγχρονα προβλήματα στην αστροφυσική και την κοσμολογία, με εισηγητές επιστήμονες από όλο τον κόσμο.
Το πλήρες πρόγραμμα του συμποσίου θα το βρείτε εδώ: https://universai2025.hua.gr/programme/
Δράσεις για το ευρύ κοινό:
Στο πλαίσιο του συμποσίου, έχουν προγραμματιστεί και δράσεις, ελεύθερες για το ευρύ κοινό με την στήριξη του Γραφείου Διάχυσης της Αστρονομίας της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης στην Ελλάδα (IAU Office for Astronomy Outreach) και σε συνεργασία και με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Συγκεκριμένα:
Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025 | ώρα 21:00
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Κέντρο Επισκεπτών Θησείου λόφος Νυμφών, Θησείο.
«Κοσμικοί διάλογοι: Όταν η τεχνητή νοημοσύνη μιλάει με τ’ αστέρια» Εισηγήτρια: Δρ. Γεωργία Κούτρικα, Διευθύντρια Έρευνας στο Ερευνητικό Κέντρο “Αθηνά”.
Πώς μπορεί ένας υπολογιστής να συνομιλεί με έναν αστροφυσικό και να τον βοηθά να ανακαλύψει τα μυστικά του σύμπαντος; Στην ομιλία αυτή, θα δούμε πώς η τεχνητή νοημοσύνη και τα διαλογικά συστήματα – πως τα έξυπνα chatbots – αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες εξερευνούν το διάστημα. Μέσα από παραδείγματα και απλές εξηγήσεις, θα γνωρίσουμε πώς η τεχνολογία βοηθά
στην ανάλυση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων, στην κατανόηση πολύπλοκων φαινομένων και στη λήψη αποφάσεων με μεγαλύτερη ακρίβεια αλλά και τις προκλήσεις που υπάρχουν. Μια συναρπαστική συνάντηση ανάμεσα στην επιστήμη των υπολογιστών και την επιστήμη του σύμπαντος.
Η Δρ. Γεωργία Κούτρικα είναι Διευθύντρια Έρευνας στο Ερευνητικό Κέντρο “Αθηνά”. Στο παρελθόν έχει εργαστεί σε μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η HP και η IBM, ενώ έχει κάνει μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Stanford στις ΗΠΑ. Η δουλειά της συνδυάζει την τεχνητή νοημοσύνη με τη διαχείριση δεδομένων, με στόχο να κάνει την αναζήτηση και κατανόηση των δεδομένων πιο εύκολη και δίκαιη για όλους. Οι ιδέες της έχουν χρησιμοποιηθεί σε εμπορικά προϊόντα και έχουν κατοχυρωθεί με δεκάδες πατέντες σε όλο τον κόσμο. Έχει γράψει πάνω από 140 επιστημονικά άρθρα και έχει βραβευτεί για τη συνεισφορά της. Είναι ενεργό μέλος σε διεθνείς επιστημονικές επιτροπές και έχει αναλάβει σημαντικούς ρόλους σε μεγάλα συνέδρια πληροφορικής. Παράλληλα, βοηθά στη διοργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων για νέους επιστήμονες στην Ευρώπη.
Τρίτη 3 Ιουνίου | ώρα 19:00 – 20:00
Αίθουσα τελετών του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
«Αστροφωτογραφία και Τεχνητή Νοημοσύνη»
Παρουσίαση με θέμα «Αστροφωτογραφία και Τεχνητή Νοημοσύνη» θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα τελετών του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, ανοιχτή για το ευρύ κοινό και ώρες 19:00 – 20:00. Οι αστροφωτογράφοι Χάρης Καμπάνης και Ευάγγελος Σουγλάκος θα εισηγηθούν στην θεματική. Η δράση έχει τον χαρακτήρα της συζήτησης, κυρίως μεταξύ των αστροφωτογράφων οι οποίοι πραγματεύονται την σχέση αστροφωτογραφίας και τεχνητής νοημοσύνης.
Τρίτη 3 Ιουνίου | ώρα 21:00
Προαύλιος χώρος του κεντρικού κτηρίου του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
«Αστροβραδιά»
Φορητά τηλεσκόπια μελών της Ελληνικής Ερασιτεχνικής Αστρονομικής Ένωσης (ΕΕΑΕ) και της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης «Διόσκουροι», θα είναι τοποθετημένα στον προαύλιο χώρο του κεντρικού κτηρίου του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου (Θησέως 70, Καλλιθέα) για την παρατήρηση του ουρανού.
Τα μέλη των συλλόγων ερασιτεχνών αστρονόμων που στηρίζουν τη βραδιά θα καθοδηγούν το κοινό στην παρατήρηση μέσω των τηλεσκοπίων και στην αναγνώριση βασικών αστερισμών του νυχτερινού ουρανού.
Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025 | ώρα 21:00
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Κέντρο Επισκεπτών Θησείου, λόφος Νυμφών, Θησείο.
«Πως να δεις τα αόρατα; Ψάχνοντας για μαύρες τρύπες με οπτική πόλωση και μηχανική μάθηση».
Εισηγητής: Δρ. Γιάννης Λιοδάκης, ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στην Κρήτη. Ο Δρ. Λιοδάκης θα μας μιλήσει για τις μελανές οπές, τα μυστηριώδη αντικείμενα που έχουν τόσο ισχυρή βαρύτητα που τίποτα δεν μπορεί να τους ξεφύγει, ούτε καν το φως. Μπορούμε να τις ανιχνεύσουμε από τις επιδράσεις που έχουν στο περιβάλλον τους, όπως πίδακες ύλης που εκτοξεύονται από τους πόλους τους σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός. Η πόλωση είναι μια αόρατη ιδιότητα του φωτός για τον άνθρωπο, η οποία μας λέει πώς προσανατολίζονται τα φωτεινά κύματα. Σε αυτήν την ομιλία, θα μας παρουσιάσει πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ένα αόρατο (οπτική πόλωση) για να βρούμε τεράστιες μαύρες τρύπες – το άλλο αόρατο.
Ο Γιάννης Λιοδάκης έλαβε το διδακτορικό του στην Αστροφυσική από το Πανεπιστήμιο Κρήτης το 2017. Έχει υπάρξει μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Stanford, στο Φινλανδικό Kέντρο Αστρονομίας, και πιο πρόσφατα στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Marshall της NASA. Η έρευνα του πάνω στην μαύρες τρύπες έχει βραβευτεί από διεθνή ιδρύματα και οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων και της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (IAU) και της Ακαδημίας Αθηνών. Το 2024 έλαβε χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας για την δημιουργία ερευνητικής ομάδας στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής και Αστεροσκοπείο του Σκίνακα στην Κρήτη.
