Γιατί Είναι Ανάποδη η Εικόνα;

Τα αστρονομικά τηλεσκόπια, ακόμα και οι μικροί ερευνητές τους, σχεδόν ποτέ δεν παρέχουν ορθά είδωλα. Τα πρόσθετα οπτικά στοιχεία που απαιτούνται για την ανόρθωση του ειδώλου απλά αυξάνουν το κόστος και υποβαθμίζουν το είδωλο μειώνοντας τη λαμπρότητα και δυσχεραίνοντας τις υψηλές μεγεθύνσεις.

Οι ανάποδες εικόνες μπορεί να μπερδεύουν στην αρχή, αλλά το μοναδικό αντικείμενο στο οποίο διαπιστώνεται προφανώς αναστροφή ειδώλου σε σχέση με τη θέα δια γυμνού οφθαλμού είναι η Σελήνη. Όσον αφορά τους αστέρες και τους πλανήτες ένα ορθό είδωλο στο τηλεσκόπιο έχει μικρή αξία, αφού αυτά τα αντικείμενα φαίνονται ούτως ή άλλως σαν σημεία με γυμνό μάτι. Είναι πολύ προτιμότερο να έχετε όσο το δυνατόν πιο ευκρινές και λαμπρό είδωλο στο προσοφθάλμιο. Σύντομα θα μάθετε να μανουβράρετε το τηλεσκόπιο κατά τρόπο ώστε το είδωλο να κινείται προς τα κει που θέλετε χωρίς να χρειάζεται να σκέφτεστε πού είναι το πάνω και πού το κάτω.

Εκεί όπου η ανεστραμμένη εικόνα μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση αρχικά είναι ο ερευνητής. Με τους ερευνητές ευθείας θέασης είναι πιο εύκολος ο προσανατολισμός· απλά γυρίστε τον αστροχάρτη το πάνω κάτω, ώστε η θέα να συμπίπτει. Αλλά οι ερευνητές με προσοφθάλμια υπό ορθή γωνία παρέχουν κατοπτρική εικόνα του ουρανού (τα δεξιά αριστερά). Για να αντιστοιχίσετε αυτήν την εικόνα με έναν χάρτη, πρέπει να αναποδογυρίσετε τον χάρτη και να τον κοιτάξετε από πίσω φωτίζοντάς τον με έναν φακό ή να κοιτάξετε το είδωλό του σε έναν καθρέφτη. Μια λύση είναι να τυπώσετε χάρτες για ερευνητές από κατάλληλα υπολογιστικά προγράμματα που γυρνάνε τον ουρανό από αριστερά δεξιά. Αποφύγετε αυτόν τον μπελά αγοράζοντας έναν καινούριο ερευνητή με πρίσμα ανόρθωσης, κατά προτίμηση τύπου ευθείας θέασης, ώστε να είναι εύκολη η σκόπευση.

Ορθή Εικόνα όπως σε…
• Κιάλια
• Φυσιοδιφικές διόπτρες
• Ερευνητές με πρίσμα Amici ή ανόρθωσης

Ανεστραμμένη Εικόνα όπως σε…
• Νευτώνεια κατοπτρικά (ή οποιοδήποτε τηλεσκόπιο με άρτιο αριθμό ανακλάσεων,
π.χ. με δύο κάτοπτρα)
• Ερευνητές ευθείας θέασης χωρίς πρίσμα ανόρθωσης

Κατοπτρική Εικόνα όπως σε…
• Διοπτρικά και καταδιοπτρικά τηλεσκόπια με διαγώνιο (ή οποιοδήποτε τηλεσκόπιο με
περιττό αριθμό ανακλάσεων)
• Ερευνητές με διαγώνιο ορθής γωνίας (90 μοιρών)

Για να προσανατολιστείτε στο προσοφθάλμιο, θυμηθείτε ότι:
1. Χωρίς αστροστάτη τα αντικείμενα μετατοπίζονται στο πεδίο από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Ένα αντικείμενο που «προηγείται» ενός άλλου βρίσκεται δυτικά από εκείνο και εισέρχεται ή εξέρχεται από το πεδίο πρώτο. Ένα αντικείμενο που «έπεται» ενός άλλου βρίσκεται ανατολικά από εκείνο και το ακολουθεί στο πεδίο.
2. Αν τερματίσετε το τηλεσκόπιο προς τον Πολικό, θα εμφανιστεί νέος ουρανός στο βορινό όριο του οπτικού πεδίου.

*Για να βρούμε αντικείμενα, προτιμούμε να χρησιμοποιούμε έναν ερευνητή ευθείας θέασης, σαν αυτόν που φαίνεται πάνω δεξιά, υποβοηθούμενο από έναν ερευνητή παραθυρικού τύπου ο οποίος προβάλλει μια κόκκινη κουκίδα ή ομόκεντρους κύκλους πάνωστη δια γυμνού οφθαλμού θέα του ουρανού. Ο ερευνητής κόκκινης κουκίδας σας βοηθάει να σκοπεύσετε το τηλεσκόπιο στη σωστή περιοχή του ουρανού, ενώ ένας καλός ερευνητής 6×30 ή 7×50 σας επιτρέπει να δείτε πολλούς στόχους.

Απόσπασμα από το βιβλίο THE BACKYARD ASTRONOMER’S GUIDE, εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης