ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Ταξίδι σε πλανήτη όπου συμβαίνουν… σχεδόν τρία ηλιοβασιλέματα

Παρατηρησιακά δεδομένα της διάταξης ραδιοτηλεσκοπίων ALMA στη Χιλή έφεραν στο φως ενδείξεις για τον εντοπισμό ασυνήθιστου τύπου πλανήτη που περιφέρεται ταυτόχρονα γύρω από όχι έναν, ούτε δύο, αλλά τρεις αστέρες! Ο λόγος για το τριπλό αστρικό σύστημα GW Orionis, που βρίσκεται σε απόσταση 1300 ετών φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του περίφημου κυνηγού Ωρίωνα.

Στο σύστημα αυτό έχει παρατηρηθεί κατά το παρελθόν η ύπαρξη τριών ομόκεντρων δακτυλίων σκόνης, με κέντρο τους τρεις αστέρες. Οι δύο από τους αστέρες αυτούς περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο, ενώ το τρίτο μέλος του συστήματος διαγράφει τροχιά γύρω τους.

Τα δεδομένα που συνέλεξαν το 2020 τα ραδιοτηλεσκόπια ALMA αποκάλυψαν ότι οι δακτύλιοι σκόνης που περιβάλλουν τους τρεις αστέρες δεν είναι ομοεπίπεδοι και επιπλέον, παρουσιάζουν ορισμένα κενά. Μάλιστα, ο εσώτερος από αυτούς φαίνεται να ταλαντώνεται. Τα δεδομένα αυτά ίσως υποδεικνύουν την ύπαρξη πλανήτη εκεί.

Image credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), S. Kraus & J. Bi; NRAO/AUI/NSF, S. Dagnello

Ερευνητική εργασία που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο ακαδημαϊκό περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, στηριζόμενη σε προσομοιώσεις που πραγματοποίησαν οι συγγραφείς της, αποκλείει το ενδεχόμενο η τρέχουσα μορφή των δακτυλίων σκόνης να οφείλεται σε αλληλεπιδράσεις μεταξύ των αστέρων και υποστηρίζει ότι υπεύθυνος για αυτή είναι ένας πλανήτης που πιθανόν σχηματίστηκε εκεί. Ο πλανήτης αυτός είναι μεγέθους συγκρίσιμου με του Δία. Μάλιστα, είναι πιθανό να έχουν σχηματιστεί κι άλλοι πλανήτες στο σύστημα αυτό. Αυτοί συνολικά είναι που επηρεάζουν το σχήμα και τη συμπεριφορά των δακτυλίων σκόνης.

Πώς θα ήταν αν πράγματι εκεί υπάρχει αυτός ο πλανήτης και αν μπορούσε να κατοικήσει κάποιος εκεί; Θα έβλεπε τρεις Ήλιους στον ουρανό; Και άρα τρεις ανατολές και τρία ηλιοβασιλέματα; Με μια πρώτη σκέψη, η απάντηση θα ήταν «Ναι». Ωστόσο, οι δύο από τους αστέρες του συστήματος είναι τόσο κοντά μεταξύ τους, που θα εμφανίζονταν στον ουρανό ως ένα αντικείμενο. Άρα συνολικά, ο υποθετικός παρατηρητής θα έβλεπε δύο ηλιοβασιλέματα.

Η ύπαρξη πλανήτη σε τροχιά γύρω από τριπλό αστρικό σύστημα είναι σπάνια. Γι’ αυτό και το σύστημα GW Orionis αναμένεται να αποτελέσει στόχο για μελλοντικές έρευνες. Τέτοιου είδους παρατηρήσεις συμπληρώνουν την εικόνα που έχουν οι επιστήμονες σχετικά με τον σχηματισμό και την εξέλιξη των πλανητικών συστημάτων γύρω από διαφόρων τύπων αστέρες.

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί