Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 21-4 έως 27-4, 2025
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 21-4 έως και 27-4 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 21 Απριλίου
Η Σελήνη είναι ακόμα στον Αιγόκερω.
Ο Ερμής φτάνει σε μέγιστη δυτική αποχή, 27° από τον Ήλιο. Είναι ορατός στον ουρανό νωρίς το πρωί με μέγεθος 0,4 και ανατέλλει σχεδόν μία ώρα πριν από τον Ήλιο. Περίπου μισή ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου, ο Ερμής θα έχει φτάσει σε ύψος 4 ° στα ανατολικά.
Πιο εξέχουσα στον ουρανό πριν από την αυγή θα είναι η Αφροδίτη, λαμπρή με μέγεθος -4,8. Από την Αφροδίτη, πηγαίνετε περίπου 9,9° κάτω αριστερά (ανατολικά) για να εντοπίσετε τον Ερμή. Ο μικρότερος πλανήτης έχει φαινόμενη διάμετρο 8″ και είναι σχεδόν μισοφωτισμένος, δείχνοντας έναν δίσκο κατά 45% φωτισμένο.
Επίσης, ορατός είναι και ο Κρόνος, αν και ο δακτυλιοειδής πλανήτης είναι αρκετά αμυδρός, με μέγεθος 1,2. Βρίσκεται περίπου 4,8° κάτω δεξιά (νοτιοανατολικά) της Αφροδίτης. Είναι ορατός με κιάλια ή τηλεσκόπιο.
Τρίτη, 22 Απριλίου
Η βροχή διαττόντων Λυρίδες κορυφώνεται σήμερα, με την καλύτερη θέαση να είναι νωρίς το πρωί, ξεκινώντας λίγο μετά τα μεσάνυχτα και μέχρι την αρχή του λυκαυγούς. Το ακτινοβόλο της βροχής, δηλαδή, το σημείο στον ουρανό από το οποίο φαίνεται να προέρχονται τα μετέωρα, βρίσκεται πάνω δεξιά του λαμπρού Βέγα, στη Λύρα. Γύρω στις 3 π.μ., θα βρείτε αυτό το φωτεινό αστέρι περίπου 60° ψηλά στα ανατολικά, σχηματίζοντας την κορυφή του Θερινού Τριγώνου, με τον Ντενέμπ κάτω αριστερά του Αλτάιρ. Μόλις βρείτε τον Βέγα, κοιτάξτε περίπου 40° με 60° δεξιά. Εκεί θα εντοπίσετε τα μετέωρα καθώς θα διασχίζουν τον ουρανό. Η βροχή αναμένεται να παράγει περίπου 20 μετέωρα ανά ώρα στα καλύτερά της, περίπου μία ώρα πριν από την αυγή.
Οι βροχές διαττόντων συμβαίνουν όταν η τροχιά της Γης μας διασχίζει ένα νέφος συντριμμιών που αφήνει ένας κομήτης ή ένας ενεργός αστεροειδής. Οι Λυρίδες συνδέονται με τον κομήτη C/1861 G1 (Θάτσερ), ο οποίος πλησίασε για τελευταία φορά τον Ήλιο το 1861.
Meteor data from Peter Jenniskens, visualization by Ian Webster
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:56 μμ.
Τετάρτη, 23 Απριλίου
Η Αίγα είναι το φωτεινότερο αστέρι ψηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά κατά τη διάρκεια του σούρουπου και μετά απ’ αυτό. Το απαλό-κίτρινο χρώμα του ταιριάζει με αυτό του Ήλιου, που σημαίνει ότι και οι δύο έχουν περίπου την ίδια θερμοκρασία. Αλλά κατά τα άλλα η Αίγα είναι πολύ διαφορετική. Αποτελείται από δύο κίτρινα γιγαντιαία αστέρια που περιστρέφονται το ένα γύρω από το άλλο κάθε 104 ημέρες. Αυτό είναι ευρέως γνωστό στους αστρονόμους. Γνωρίζατε όμως ότι, για τους χρήστες τηλεσκοπίων, η Αίγα συνοδεύεται από ένα μακρινό, κλειστό ζευγάρι κόκκινων νάνων; Είναι η Αίγα H και L, μεγέθη 10 και 13, αντίστοιχα.
Διαβάστε ένα σχετικό άρθρο που συνοδεύεται από ουράνιους χάρτες
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:35 μμ.
Πέμπτη, 24 Απριλίου
Ξημερώματα της Παρασκευής, η λεπτή ημισέληνος είναι σε σύνοδο με τον Κρόνο και την Αφροδίτη. Πιο κάτω, πολύ χαμηλά στον ορίζοντα είναι και ο Ερμής, όπως φαίνεται παρακάτω.
Παρασκευή, 25 Απριλίου
Ο ουρανός της άνοιξης είναι πολύ πλούσιος όχι μόνο σε γαλαξίες αλλά και σε σφαιρωτά σμήνη που αποτελούν τα πιο γηραιά μέρη του γαλαξία μας. Ένα τέτοιο, το Μ5 στον αστερισμό του Όφεως, με μέγεθος 5,8 είναι από τα πιο φωτεινά σφαιρωτά σμήνη του ουρανού.
Σάββατο, 26 Απριλίου
Ο Αρκτούρος είναι το φωτεινότερο αστέρι ψηλά στην ανατολή αυτά τα βράδια. Ο Στάχυς λάμπει κάτω δεξιά από αυτό. Στα δεξιά του Στάχυ βρίσκεται ο χαρακτηριστικός αστερισμός τεσσάρων αστέρων, ο Κόραξ, το «κοράκι της άνοιξης».
Κυριακή, 27 Απριλίου
Νέα Σελήνη στις 10:30 μμ.
Τώρα που η Σελήνη απουσιάζει από τον βραδινό ουρανό, παρατηρήστε την «Φάτνη» ή «Κυψέλη» (Praesepe), μια αμυδρή συστάδα αστεριών στον αστερισμό του Καρκίνου. Οι αστρονόμοι αναγνωρίζουν την «Φάτνη» σαν ένα ανοιχτό σμήνος, παρόμοια στη φύση, αν όχι στην εμφάνιση, με την διασημότερη ξαδέλφη της το γνωστό σμήνος των Πλειάδων. Για να την εντοπίσετε, παρατηρήστε από μια σκοτεινή περιοχή στο τέλος του λυκόφωτος (περίπου 1 ώρα και 45 λεπτά μετά από το ηλιοβασίλεμα). Σκοπεύστε με κιάλια κατά μήκος μιας γραμμής ανάμεσα στον Πολυδεύκη και τον Κάστορα. Στοχεύστε ελαφρώς πιο κοντά στους Διδύμους και λιγότερο από το εύρος ενός πεδίου με κιάλια κάτω από τη γραμμή αυτή. Σαρώνοντας την γύρω περιοχή θα πρέπει να εντοπίσετε μια ομάδα από αμυδρά αστέρια, το «σμήνος των μελισσών».
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:06 μμ.
Το νεφέλωμα του Ωρίωνα στο ορατό και υπέρυθρο
Η φωτογραφία έχει ληφθεί, στο υπέρυθρο, από: NASA, Spitzer Space Telescope, και στο ορατό από: Oliver Czernetz, Siding Spring Obs.
Εξήγηση: Το Μεγάλο Νεφέλωμα στον Ωρίωνα είναι ένα πολύχρωμο ουράνιο αντικείμενο. Ορατό με γυμνό μάτι, εμφανίζεται ως ένα μικρό θολό νέφος στον αστερισμό του Ωρίωνα. Μακράς έκθεσης, εικόνες πολλαπλών μηκών κύματος όπως αυτή, ωστόσο, δείχνουν ότι το νεφέλωμα του Ωρίωνα είναι μια πολυσύχναστη γειτονιά νεαρών αστεριών, θερμών αερίων και σκοτεινής σκόνης. Αυτό η ψηφιακή σύνθεση δείχνει όχι μόνο τρία χρώματα ορατού φωτός αλλά και τέσσερα χρώματα υπέρυθρου φωτός που έχουν ληφθεί από το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA. Εξέχων μέρος του νεφελώματος του Ωρίωνα (M42) είναι το Τραπέζιο που αποτελείται από τέσσερα, τα φωτεινότερα αστέρια του νεφελώματος. Πολλές από τις ορατές νηματώδεις δομές είναι στην πραγματικότητα κρουστικά κύματα – μέτωπα όπου το ταχέως κινούμενο υλικό συναντά το αργά κινούμενο αέριο. Το νεφέλωμα του Ωρίωνα εκτείνεται σε περίπου 40 έτη φωτός και βρίσκεται περίπου 1500 έτη φωτός μακριά, στον ίδιο σπειροειδή βραχίονα του Γαλαξία μας με τον Ήλιο.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής, η Αφροδίτη και ο Κρόνος είναι σε σύνοδο, χαμηλά στα ανατολικά, λίγη ώρα πριν ανατείλει ο Ήλιος, όπως φαίνεται παραπάνω (Τετάρτη 23 Απριλίου).
Ο Άρης (μέγεθος +0,8, στον Καρκίνο) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 7’’.
Ο Δίας (μέγεθος -2,0, στον Ταύρο), κυριαρχεί στα νοτιοδυτικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τον πιο αμυδρό Άρη 41° στα ανατολικά του, τον Αλντεμπαράν και τις Πλειάδες κοντά. Ο Δίας έχει φαινόμενη διάμετρο 34 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει λίγο πριν τα μεσάνυχτα.
Ο Ουρανός βυθίζεται χαμηλά στον ορίζοντα στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος.
Ο Ποσειδώνας έχει χαθεί μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος.
