Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 16-6 έως 22-6, 2025

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 16-6 έως και 22-6 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 16 Ιουνίου

Στον ουρανό μετά το ηλιοβασίλεμα, κοιτάξτε δυτικά για να βρείτε τους δύο να στέκονται κοντά ο ένας στον άλλο, με τον Άρη δεξιά του Βασιλίσκου (Regulus). Τόσο το αστέρι όσο και ο πλανήτης έχουν το ίδιο μέγεθος (1,4), αλλά τα χρώματά τους είναι διαφορετικά. Ο Regulus είναι ένα καυτό, μπλε-λευκό αστέρι του οποίου η θερμοκρασία φτάνει περίπου τους 15.400 Κέλβιν, περισσότερο από το διπλάσιο της επιφανειακής θερμοκρασίας του Ήλιου μας. Ο Άρης, ωστόσο, λάμπει με ένα πορτοκαλί-κόκκινο φως. Αυτό δεν οφείλεται στη θερμοκρασία του, αλλά στο φως του ήλιου που αντανακλάται από το οξειδωμένο κόκκινο υλικό στη βραχώδη επιφάνειά του.  Το ζευγάρι έχει ύψος 40° κατά το ηλιοβασίλεμα και θα παραμείνει ορατό πάνω από τον ορίζοντα μέχρι τα μεσάνυχτα.

Τρίτη,  17 Ιουνίου

Κοιτάζοντας νοτιοανατολικά αργά απόψε θα πρέπει εύκολα να είστε σε θέση να βρείτε την τσαγιέρα του Τοξότη, έναν μεγάλο σχηματισμό που βρίσκεται κοντά στο επίπεδο του Γαλαξία μας. Η κορυφή του καπακιού της τσαγιέρας χαρακτηρίζεται από μέγεθος 2,8 λάμδα (λ) του Τοξότη, και μόλις 2,5° βορειοανατολικά αυτού του άστρου είναι ο αποψινός στόχος: το σφαιρωτό σμήνος M22. Λάμποντας με μέγεθος 5,1, το M22 είναι ένα από τα φωτεινότερα σφαιρωτά στον ουρανό μας. Φαίνεται καλύτερα με κιάλια ή ένα μικρό τηλεσκόπιο, αν και παρατηρητές με σκοτεινό ουρανό και καθαρό ορίζοντα μπορούν να δουν την θολή λάμψη του και με γυμνό μάτι. Το M22 έχει περίπου το ίδιο μέγεθος στον ουρανό με την Πανσέληνο και περιέχει τουλάχιστον 70.000 αστέρια. Βρίσκεται περίπου 10.000 έτη φωτός μακριά, καθιστώντας το ένα σχετικά κοντινό σφαιρωτό σμήνος. Είναι περίπου 200 έτη φωτός κατά μήκος. Το M22 είναι ορατό από τα μεσάνυχτα και μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Φτάνει στο ψηλότερο σημείο του στον ουρανό, γύρω στις 2 πμ.

Τετάρτη, 18 Ιουνίου

Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 10:18 μμ.

Κοιτάξτε ανατολικά περίπου δύο ώρες πριν από την ανατολή του ηλίου. Θα δείτε τον Κρόνο να λάμπει κάτω από την Σελήνη. Πάνω αριστερά της Σελήνης και του Κρόνου θα είναι το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου, ένας πολύ πρώιμος προάγγελος του φθινοπώρου για όσους ξυπνούν νωρίς, ακόμη πριν ξεκινήσει το καλοκαίρι.

Πέμπτη, 19 Ιουνίου

Ο Κρόνος και ο Ποσειδώνας ανατέλλουν μαζί λίγο πριν από τη 1:30 πμ., με την Σελήνη (σε φθίνουσα φάση) κοντά. Μπορείτε να τους δείτε λίγες ώρες πριν από την τοπική ανατολή του ηλίου. Το ζευγάρι των πλανητών είναι 23 ° ψηλά στα ανατολικά δύο ώρες πριν από την αυγή, με τη Σελήνη κοντά στα αριστερά τους. Η ημισέληνος είναι τώρα λίγο πάνω από 40 τοις εκατό φωτισμένη.  Ο Κρόνος, 1^ου μεγέθους, είναι ορατός με γυμνό μάτι, αλλά ο Ποσειδώνας, 8^ου μεγέθους, δεν είναι. Θα χρειαστείτε κιάλια ή τηλεσκόπιο για να βρείτε τον μακρινό παγωμένο γίγαντα. Βρίσκεται 1,1° βόρεια του δακτυλιοειδούς πλανήτη.

Σε λίγο περισσότερο από μία εβδομάδα, οι δύο πλανήτες θα βρεθούν σε κοντινή σύνοδο.  Ο δίσκος του Κρόνου εκτείνεται στα 17″, με τους δακτυλίους του να εκτείνονται σχεδόν 40″ από άκρη σε άκρη. Το φωτεινότερο φεγγάρι του πλανήτη, ο Τιτάνας, βρίσκεται τώρα 2,5′ δυτικά του πλανήτη. Αυτό το φεγγάρι θα φτάσει στη μεγαλύτερη δυτική αποχή του αύριο.

Παρασκευή, 20 Ιουνίου

Το θερινό ηλιοστάσιο συμβαίνει στις 5:41 πμ. του Σαββάτου, σηματοδοτώντας την επίσημη έναρξη του καλοκαιριού για όσους βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο. Την ημέρα αυτή, ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον Τροπικό του Καρκίνου στις 23,5° βόρεια, παίρνοντας την πιο βόρεια πορεία του μέσα από τον ουρανό. Είναι επίσης η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου βόρεια του Τροπικού του Καρκίνου.  Αν έχετε έναν καλό δυτικό-βορειοδυτικό ορίζοντα (στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη), σημειώστε προσεκτικά πού δύει ο Ήλιος όπως φαίνεται από ένα συγκεκριμένο σημείο. Σε λίγες μέρες θα είστε σε θέση να ανακαλύψετε ότι ο Ήλιος αρχίζει και πάλι να δύει λίγο νότια (αριστερά) αυτού του σημείου, καθώς ξεκινά το εξάμηνο ταξίδι του προς το χειμερινό ηλιοστάσιο.

Σάββατο, 21 Ιουνίου

Κοιτάξτε ανατολικά-βορειοανατολικά τουλάχιστον μία ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου της Κυριακής για την φθίνουσα ημισέληνο που περνά κοντά από την Αφροδίτη, όπως φαίνεται παρακάτω. Το όμορφο ανοιχτό σμήνος των Πλειάδων βρίσκεται πιο χαμηλά. Αύριο, την ίδια ώρα, το σμήνος δεν θα είναι ορατό γιατί θα το κρύψει η λεπτή ημισέληνος. Θα είναι μια πολύ όμορφη εικόνα που αξίζει να φωτογραφηθεί!

 Κυριακή, 22 Ιουνίου

Δύο ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα, ο ουρανός είναι σκοτεινός και ο αστερισμός των Θηρευτικών Κυνών είναι ψηλά στα δυτικά, κάτω από την καμπύλη της μακράς ουράς της «κατσαρόλας» της Μεγάλης Άρκτου, η οποία δημιουργεί επίσης τη λαβή αυτού του σχηματισμού. Στο βόρειο τμήμα του αστερισμού είναι το M51, γνωστό ως ο γαλαξίας Whirlpool. Είναι εύκολο να το βρείτε μόλις 3,5° νοτιοδυτικά του μεγέθους 1,9 Alkaid, το αστέρι στο τέλος της λαβής της «κατσαρόλας». Ο Whirlpool είναι ένας σπειροειδής γαλαξίας που επιδεικνύει τόσο τον φωτεινό πυρήνα του όσο και τους βραχίονες του. Λάμποντας με μέγεθος 8,4, είναι ένας φωτεινός γαλαξίας και οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο θα τον δείξει ως κυκλική λάμψη που φωτίζεται προς το κέντρο. Όμως, μεγαλύτερα τηλεσκόπια (6 ίντσες ή περισσότερο) θα αποκαλύψουν περισσότερες λεπτομέρειες – σε αυτή την περίπτωση, αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες στους σπειροειδείς βραχίονες του, περίπου 31 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά.

 Το Ωμέγα Κενταύρου (NGC 5139) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος που βρίσκεται στον αστερισμό του Κενταύρου. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα και φωτεινότερα σφαιρωτά σμήνη στον Γαλαξία μας, με εκτιμώμενη διάμετρο περίπου 150 έτη φωτός που περιέχει αρκετά εκατομμύρια αστέρια. Απόσταση: Απέχει περίπου 15.800 έτη φωτός από τη Γη.
Σύνθεση: Σε αντίθεση με πολλά άλλα σφαιρωτά σμήνη, το Ωμέγα Κενταύρου θεωρείται ότι περιέχει πολλαπλούς πληθυσμούς αστεριών.
Ορατότητα: Το Ωμέγα Κενταύρου είναι ορατό με γυμνό μάτι και παρατηρείται καλύτερα από το Νότιο Ημισφαίριο, ιδιαίτερα κατά τους μήνες Μάιο έως Αύγουστο.
Ηλικία: Το σμήνος εκτιμάται ότι είναι περίπου 11,7 δισεκατομμυρίων ετών, καθιστώντας το ένα από τα παλαιότερα γνωστά αστρικά σμήνη.
Η φωτογραφία αυτή είναι του Adam Block. Κάντε κλικ εδώ για να δείτε μια μεγαλύτερη μεγέθυνση.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής φαίνεται χαμηλά πάνω από τον δυτικό ορίζοντα στην αρχή του βραδινού λυκόφωτος. Χάνει λίγο από την λαμπρότητά του, φτάνοντας σε μέγεθος -0,7 στις 20 Ιουνίου.

Η Αφροδίτη, με μέγεθος -4,3, ανατέλλει σχεδόν ανατολικά πριν από την αρχή της αυγής (περίπου δύο ώρες πριν από την ανατολή του ηλίου). Μόλις εμφανιστεί πάνω από τον ορίζοντα, μπορείτε εύκολα να την ακολουθήσετε μέχρι ο ουρανός να γίνει πολύ φωτεινός. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη φαίνεται σε φάση gibbous.

Ο Άρης (μέγεθος +1,3, στον Καρκίνο) λάμπει ψηλά στα δυτικά νωρίς το βράδυ, στα δεξιά του Βασιλίσκου. Ο πλανήτης και το αστέρι θα βρεθούν σε πολύ κοντινή σύνοδο, 0,8° μακριά στις 16-17 Ιουνίου. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι μικρή, μόλις 5’’.

Ο Κρόνος, πολύ πιο αμυδρός από την Αφροδίτη, βρίσκεται ψηλότερα στο λυκαυγές, και κινείται μακριά και στα δεξιότερα απ’ αυτήν. Πριν τις 4 πμ. θα βρεθεί σε καλό ύψος για παρατήρηση.

Ο Δίας χάνεται μέσα στο φως του βραδινού λυκόφωτος.

Ο Ουρανός βρίσκεται σε σύνοδο με τον Ήλιο.

Ο Ποσειδώνας βρίσκεται μέσα στο υπόβαθρο του Κρόνου, περίπου 1° στα αριστερά του.