Αδριανός Γολέμης: Τι κάνει ένας Έλληνας γιατρός στο Διάστημα;

«Συχνά πολλοί με ρωτούν τι ακριβώς κάνω: μαζί με μια ομάδα συναδέλφων έχω την επιμέλεια της ιατρικής προετοιμασίας των Ευρωπαίων αστροναυτών πριν πετάξουν στο Διάστημα, την παρακολούθηση της υγείας τους όσο βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας (συνήθως για έξι μήνες) και την οργάνωση της αποκατάστασης τους μετά την επιστροφή στον πλανήτη μας. Στα καθήκοντά μας περιλαμβάνεται η επιλογή των φαρμάκων που θα χρειαστούν για την αποστολή τους, οι ιατρικές εξετάσεις κατά την περίοδο της καραντίνας πριν την πτήση, η ιατρική υποστήριξη της εκτόξευσης, ο ασφαλής επαναπατρισμός τους μετά την προσθαλάσσωση και η επανάκτηση της υγείας τους στο περιβάλλον της γήινης βαρύτητας».

Τι πιστεύετε πως οδήγησε στην τόσο μεγάλη σας αγάπη για το αντικείμενό σας;

Στον παιδικό νου κάποιες αγάπες προϋπάρχουν ή μάλλον προϋπάρχει η περιέργεια για κάποια πεδία, είτε επιστημονικά είτε καλλιτεχνικά είτε οικονομικά είτε άλλα. Θυμάμαι πως το Διάστημα, η Αστρονομία και οι αποστολές αστροναυτών, μου προκαλούσαν δέος όταν διάβαζα για αυτές σε βιβλία, σε κάθε ηλικία. Οι γονείς σαφώς βοήθησαν επειδή φρόντισαν με κάθε τρόπο να παρέχουν στον αδερφό μου και σε μένα σωστή παιδεία και να καλλιεργήσουν την περιέργεια βοηθώντας ταυτόχρονα στον προσδιορισμό βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων στόχων. Και το γενικότερο περιβάλλον επηρεάζει, για παράδειγμα ένας λόγος που επέλεξα την Ιατρική αντί της Φυσικής στα 18 μου ήταν το παράδειγμα του παππού μου ο οποίος ήταν στην κοινωνία που μεγάλωσα ένα φωτεινό υπόδειγμα γιατρού, από επιστημονικής και ηθικής πλευράς. Νομίζω πάντως ότι στο διαστημικό τομέα με οδήγησε η έμφυτη τάση προς την εξερεύνηση και τα όρια που με έκανε να το τολμήσω αλλά και το γεγονός πως είχα την ελευθερία της επιλογής από τους γονείς μου και κάτι πολύ σημαντικό ακόμα: την εμπιστοσύνη τους ότι κάνω μια ενσυνείδητη επιλογή και ότι με προσπάθεια θα τα καταφέρω παρότι πρόκειται για ένα σχετικά εξωτικό ιατρικό πεδίο.

Ποια προσόντα πρέπει να διαθέτει κάποιος για να επιτύχει σε αυτό το δύσκολο στόχο;

Είναι πολύ απλά προσόντα που τα διαθέτουμε όλοι και όλες μας: η προσπάθεια, η επιμονή και η φιλομάθεια για το αντικείμενο που μας ελκύει. Είναι σημαντικό να έχουμε και κλίση σε κάτι, όπως και να υπάρχει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που να μας επιτρέπει να κυνηγήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις αυτό που ονειρευόμαστε.

Τι χρειάζεται για να κάνει κάποιος το όνειρό του πραγματικότητα;

Μία ώριμη πίστη στις δυνάμεις του/της. Να ακούει κάποιος τις παραινέσεις των άλλων (ακόμη και όταν είναι αποθαρρυντικές), να αφουγκράζεται τους κινδύνους από την εμπειρία των πιο έμπειρων, αλλά όταν έρχεται η ώρα μιας μεγάλης επιλογής να τολμάει να αποφασίζει με βάση αυτό που έχει στην καρδιά και πιστεύοντας στον εαυτό του/της.
Η τύχη ή μάλλον η συγκυρία ασφαλώς παίζει ρόλο, αλλά θα έλεγα πως είναι ένας παράγοντας που ίσως ρυθμίζει το πόσο μακριά θα φτάσεις· όχι το αν θα φτάσεις.

Πώς ξεπεράσατε τις μεγάλες δυσκολίες και τι σας δίδαξαν;

Κατά περιόδους υπάρχει μια λογική ή δυσπιστία προς μια διαφορετική επιλογή κάποιου και αυτό φέρνει μία μοναξιά και περιστασιακά και μια εσωτερική αμφιβολία. Ενώ όταν κάνουμε επιλογές που ταιριάζουν περισσότερο στην πλειοψηφία νιώθουμε πιο ασφαλείς, νιώθουμε πως ανήκουμε στο σύνολο και πως αυτό μας προστατεύει, δεν υπάρχει αιτία να λογοδοτήσουμε για τις επιλογές μας αφού αυτές είναι αποδεκτές από τους περισσότερους.
Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στις αναμενόμενες καμπές που έχει κάθε άνθρωπος στην πορεία του. Ευτυχώς είχα σπάνια τέτοιες στιγμές και μόνο στην αρχή.
Μια μεγάλη δυσκολία είναι η αποτυχία εκεί που δεν την περιμένεις και όταν οι ευκαιρίες είναι λιγοστές. Την πρώτη φορά που έκανα αίτηση να εργαστώ ως γιατρός σε αποστολές αστροναυτών τερμάτισα δεύτερος από όλους τους υποψηφίους, αλλά υπήρχε μόνο μία θέση. Πήρα το γράμμα της απόρριψης και το κόλλησα στο ψυγείο μου ώστε να το βλέπω και να αποκτήσω ένα πείσμα (με τη θετική έννοια) να τα καταφέρω.

Πόσο χρόνο αφιερώνετε καθημερινά στο αντικείμενό σας και πόσος μένει για προσωπική ζωή;

Η προσωπική ζωή είναι πολύ σημαντική. Για μένα προσωπική ζωή δεν είναι απαραίτητα ο χρόνος που αντιστοιχεί στην πλήρη αποχή από την εργασία επειδή η εργασία μου ή πιο σωστά το διαστημικό στοιχείο αυτής είναι κάτι που με γεμίζει και στον προσωπικό μου χρόνο.
Από εκεί και πέρα αν θέλουμε να είμαστε κοινωνικά όντα και ειδικά για όσους και όσες από εμάς επιθυμούν να κάνουν οικογένεια, σίγουρα προσωπική ζωή σημαίνει και αφιέρωση χρόνου στα πρόσωπα που αγαπάμε – αλλά και στην ξεκούραση, σωματική και ψυχική, του εαυτού μας. Υπάρχουν φάσεις της ζωής στις οποίες προεξάρχει η εργασία – για μένα τέτοιες φάσεις είναι η διάρκεια της αποστολής ενός αστροναύτη στο Διάστημα – αλλά υπάρχουν και φάσεις που αναπληρώνεται η ξεκούραση, η καλλιέργεια των ενδιαφερόντων μας και η συνύπαρξη με πρόσωπα που αγαπάμε.

Τι θέση έχει ο φόβος στη ζωή σας, ποιος είναι και πώς τον διαχειρίζεστε;

Έχει τη θέση του συναγερμού. Ο φόβος είναι ένα ένστικτο αυτοσυντήρησης. «Φοβάμαι το ύψος επειδή αν πέσω θα χάσω τη ζωή μου». «Φοβάμαι ένα μεγάλο σκυλί επειδή αν με δαγκώσει κινδυνεύει η σωματική μου ακεραιότητα».
Είναι σωστό να υπάρχει ένας συναγερμός όταν οι καταστάσεις είναι εν δυνάμει επικίνδυνες. Αλλά πρέπει να διαχειριζόμαστε το φόβο με ωριμότητα. Να του δίνουμε το χώρο που του αναλογεί και όχι περισσότερο. Όταν ο «συναγερμός» χτυπάει, να βολιδοσκοπούμε την κατάσταση και να κρίνουμε με τη λογική πώς πρέπει να αντιδράσουμε στο φόβο. Μερικές φορές πρέπει όντως να προφυλαχθούμε όπως όταν φοβόμαστε να οδηγήσουμε σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Άλλες φορές πρέπει αντιθέτως να ξεπεράσουμε το φόβο μας και να συνειδητοποιήσουμε πως αυτός είναι απλώς ένα κατάλοιπο. Για παράδειγμα, ο φόβος του «ξένου» που υπήρχε στις αρχαιότερες κοινωνίες πρέπει να ξεπεραστεί πλήρως σήμερα. Στη σημερινή εποχή η κοινωνία είναι πολυσύνθετη και έχει τα μέσα να εντάξει τον «ξένο» και να κερδίσει και θετικά στοιχεία από αυτόν. Σαν εργαζόμενος στην Ευρώπη το βλέπω αυτό από την πλευρά του «ξένου» ενώ το έχω δει και στην Ελλάδα όπου «ξένοι» υπήρξαν στην αρχή φίλοι μου από άλλες εθνικότητες που σπούδασαν στη χώρα μας. Κέρδισαν εκείνοι, αλλά κέρδισε και η χώρα μας.
Το φόβο τον διαχειριζόμαστε με την εμπιστοσύνη. Εμπιστοσύνη στους άλλους: ένας λαός δε φοβάται να δεχτεί επίθεση όταν έχει καλές σχέσεις με τους γείτονες. Και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας. Εδώ έχω ένα προσωπικό παράδειγμα καθώς τελείωσα πρόσφατα το δίπλωμα πιλότου μονοκινητήριων αεροσκαφών: τις πρώτες φορές που πέταξα το αεροπλάνο μόνος εννοείται πως ένιωσα φόβο. Σκέφτηκα όμως λογικά και εμπιστεύτηκα το μηχανικό που ελέγχει αν το αεροσκάφος είναι σε καλή κατάσταση πριν την πτήση, εμπιστεύτηκα το δάσκαλό μου που μου είπε πως είμαι έτοιμος για την πρώτη “solo” πτήση και εμπιστεύτηκα και τον εαυτό μου σκεπτόμενος πως άλλοι πιλότοι όταν προέκυψε ανάγκη κατάφεραν να τα βγάλουν πέρα – άρα γιατί όχι κι εγώ;
Η εμπιστοσύνη λοιπόν νομίζω πως είναι το κλειδί στην αντιμετώπιση του φόβου.

Ποια στοιχεία πρέπει να τιθασεύσει κάποιος στο χαρακτήρα του και ποια να καλλιεργήσει για να συνυπάρχει αποτελεσματικά και δημιουργικά με άλλους ανθρώπους;

Οι άνθρωποι πετυχαίνουμε πολλά περισσότερα μαζί όταν συνεργαζόμαστε, αλλά για να γίνει αυτό χρειάζεται μια αρμονία. Είναι κάτι που μας διδάσκουν και τα ομαδικά αθλήματα. Χρειάζεται μια ισορροπία ανάμεσα στην τάση να ηγηθεί κανείς, που είναι θετικό να την έχει, και στη διάθεση να ακούσει την υπόλοιπη ομάδα, ακόμα και τα μέλη της που συνήθως διστάζουν να εκφραστούν.
Χρειάζεται επίσης να τιθασεύει κανείς τις προσωπικές του βλέψεις, προσδοκίες και φιλοδοξίες και να δίνει τουλάχιστον κάποιες φορές προτεραιότητα στους άλλους και στο καλό του συνόλου.
Στοιχεία που πρέπει να καλλιεργήσει κανείς είναι η υπομονή και η ανοχή της διαφορετικότητας. Η ανοχή στη διαφορετικότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ομαλής λειτουργίας του συνόλου και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα επίσης.

Τι κερδίζετε και τι χάνετε από την αφοσίωση σε ένα αντικείμενο και την υπερ-προσπάθεια;

Ο καθηγητής μου στο Στρασβούργο, ο κος Ζερβός, συνηθίζει να λέει πως αυτό που χάνουμε είναι το “the best alternative forgone”, δηλαδή κάτι άλλο στο οποίο θα μπορούσαμε να είχαμε αφιερώσει το χρόνο και την ενέργειά μας. Καλό είναι να προσέχουμε επομένως ώστε να μην απορροφά ολόκληρη τη ζωτικότητά μας ένα και μόνο θέμα επειδή χάνουμε την πολύχρωμη ομορφιά και την πολυδιάστατη ολοκλήρωση της ζωής μας.

Ο Καβάφης πάλι μάς μαθαίνει πως αυτό που μετράει περισσότερο είναι ο δρόμος προς την Ιθάκη και όχι ο ίδιος ο προορισμός μονάχα.
Γνώμη μου είναι  πως το να προσπαθούμε για κάτι το οποίο μας είναι ευχάριστο, χρήσιμο ή σημαντικό είναι πάντα θετικό.

Πηγή: impactalk.gr/Από τη Μία Κόλλια