Περσείδες: μη χάσετε το ουράνιο θέαμα του Αυγούστου!

Πιστοί στο καλοκαιρινό τους ραντεβού με τους φίλους του έναστρου ουρανού, οι Περσείδες, η πιο θεαματική βροχή διαττόντων είναι σε εξέλιξη ήδη από τις 17 Ιουλίου και θα διαρκέσει έως τις 24 Αυγούστου 2024. Πότε και προς τα πού πρέπει να κοιτάξει κανείς για να «πιάσει» ένα «πεφταστέρι»; Πώς προκαλείται το φαινόμενο; Τι χρειάζεται για να δει κανείς τα μετέωρα; Όλες οι απαντήσεις εδώ!

Πότε και προς τα πού να κοιτάξω;

Το φαινόμενο αναμένεται να κορυφωθεί το βράδυ της 12^ης Αυγούστου, προς το ξημέρωμα της 13^ης με μέγιστο πάνω από 100 μετέωρα/ώρα. Συνεπώς, οι ιδανικές ημερομηνίες για την παρατήρησή του είναι στις 11, 12 και 13 Αυγούστου 2024. Καθώς η Σελήνη τις ημερομηνίες αυτές βρίσκεται κοντά ή στη φάση του Πρώτου Τετάρτου (12/08/2024), δύει λίγο πριν τα μεσάνυχτα, αφήνοντας τον ουρανό σκοτεινό και άρα κατάλληλο για παρατήρηση του ίχνους των μετεώρων. Το ακτινοβόλο σημείο των Περσείδων εντοπίζεται στον αστερισμό του Περσέα, ο οποίος είναι ορατός καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Όσο περνάει η ώρα και ο αστερισμός λαμβάνει όλο και μεγαλύτερο ύψος, όλο και περισσότερα μετέωρα θα είναι ορατά.

Πώς προκαλείται μια βροχή διαττόντων; 

Όταν ένας κομήτης πλησιάσει κοντά στον Ήλιο, ένα μέρος του πάγου που τον αποτελεί μετατρέπεται σε αέριο και ταυτόχρονα συμπαρασύρει σκόνη. Έτσι, κατά μήκος της τροχιάς τους οι κομήτες αφήνουν σωματίδια σκόνης, τα οποία και συναντά η Γη όταν κατά την περιφορά της περνά από την περιοχή όπου η τροχιά της τέμνεται με αυτή του κομήτη. Τα σωματίδια αυτά τότε εισέρχονται στην ατμόσφαιρα, με ταχύτητες της τάξης των δεκάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, φλέγονται εξαιτίας των τριβών και το ίχνος τους παρατηρείται στον ουρανό σαν «πεφταστέρι». Για την εμφάνιση των Περσείδων συγκεκριμένα, ευθύνεται ο κομήτης Swift-Tuttle. Αυτός, ανακαλύφθηκε το 1862, έχει διάμετρο περίπου 27 χιλιόμετρα και συμπληρώνει μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο σε 133 έτη. Σε σπάνιες περιπτώσεις συμβαίνει κάποιο εισερχόμενο αντικείμενο να είναι επαρκώς μεγάλο ώστε να επιβιώσει από τη διέλευσή του μέσα από την γήινη ατμόσφαιρα και τελικώς, να καταλήγει στο έδαφος ως μετεωρίτης.

Γιατί λέγονται «Περσείδες»;

Η ονομασία που λαμβάνουν οι βροχές διαττόντων προκύπτει  από το σημείο του ουρανού από το οποίο φαίνεται να προέρχονται (π.χ. Διδυμίδες από τον αστερισμό των Διδύμων, Λυρίδες από τον αστερισμό της Λύρας, Ωριωνίδες από τον Ωρίωνα κλπ). Στην περίπτωση των Περσείδων, το ακτινοβόλο σημείο εντοπίζεται στον αστερισμό του Περσέα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα μετέωρα φαίνεται να προέρχονται κυρίως από την συγκεκριμένη περιοχή του ουρανού, όμως μπορούν να παρατηρηθούν και προς άλλες κατευθύνσεις.

Χρειάζεται ειδικός εξοπλισμός;

Δεν χρειάζεστε εξοπλισμό! Το μόνο που χρειάζεται είναι να δώσετε λίγο χρόνο στα μάτια σας να προσαρμοστούν στο σκοτάδι! Ιδανικά, καλό θα ήταν να μετακινηθείτε σε μια τοποθεσία με σκοτεινό ουρανό, μακριά από τα φώτα των πόλεων, χωρίς φωτορύπανση. Φροντίστε από νωρίς, αν είναι απαραίτητο, να χρησιμοποιήσετε μια εφαρμογή τύπου πλανηταρίου (π.χ. Stellarium) για να σας προσανατολίσει στον νυχτερινό ουρανό ώστε να εντοπίσετε τον Περσέα. Επίσης, κατά τη διάρκεια της νύχτας παρατήρησης, θα βοηθήσει να αποφύγετε την έκθεση στο φως της οθόνης του κινητού σας.

Ποια άλλα ουράνια αντικείμενα μπορώ να παρατηρήσω αυτά τα βράδια;

Τα βράδια της κορύφωσης των Περσείδων είναι ορατός ήδη από νωρίς στα νοτιοανατολικά ο Κρόνος, ο οποίος μπορεί να διακριθεί λαμπρός ακόμα και δια γυμνού οφθαλμού. Όσοι έχετε τηλεσκόπιο, μη χάσετε την ευκαιρία να τον παρατηρήσετε, τώρα που φαίνονται οι δακτύλιοί του! Καθώς μεταβάλλεται η κλίση των δακτυλίων όπως παρατηρούνται από τη Γη, σταδιακά θα… «εξαφανιστούν». Σκεφτείτε ότι είναι σαν να βλέπατε ένα φύλλο χαρτί από το πλάι! Αυτό θα συμβεί περίπου στα τέλη Φεβρουαρίου 2025, ενώ θα αρχίσουν να εμφανίζονται ξανά αρχές του 2026.

Ανάλογα με τις συνθήκες παρατήρησης στην εκάστοτε τοποθεσία, αλλά και ανάλογα με τις δυνατότητες κάθε τηλεσκοπίου, τα βράδια αυτά μπορούν επίσης να παρατηρηθούν ενδεικτικά: το διπλό αστέρι Albireo, το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή (M13), το νεφέλωμα του Αλτήρα (M27), το δακτυλιοειδές νεφέλωμα (M57) και φυσικά… ο Γαλαξίας μας! Βρείτε περισσότερες προτάσεις για παρατήρηση εδώ!