Πώς να ευθυγραμμίσω τα κάτοπτρα του τηλεσκοπίου μου;

Η ευθυγράμμιση των κατόπτρων ενός τηλεσκοπίου είναι διαδικασία που πρέπει να γίνεται προκειμένου συνεργαζόμενα μεταξύ τους να εστιάζουν σωστά το συλλεγόμενο φως στο προσοφθάλμιο. Μπορείτε να ελέγξετε αν το τηλεσκόπιό σας χρειάζεται ευθυγράμμιση παρατηρώντας έναν αστέρα: τοποθετήστε τυχαίο αστέρα στο κέντρο του οπτικού πεδίου και ρυθμίστε τον εστιαστή έτσι ώστε το είδωλο να είναι ελαφρώς αφεστιασμένο. Εάν οι συνθήκες seeing είναι καλές, θα δείτε τότε έναν κεντρικό κυκλικό δίσκο φωτός (δίσκος Airy), ο οποίος περιβάλλεται από ένα σύνολο δακτυλίων περίθλασης. Εάν οι δακτύλιοι είναι συμμετρικοί γύρω από τον δίσκο του Airy, τα κάτοπτρα του τηλεσκοπίου σας είναι ευθυγραμμισμένα. (βλ. Εικ. 1)

Τα κάτοπτρα του τηλεσκοπίου είναι ευθυγραμμισμένα.

Απαιτείται ευθυγράμμιση.

Εικόνα 1

Εάν πάλι δεν είναι συμμετρικοί οι δακτύλιοι, τότε απαιτείται ευθυγράμμιση. Στην περίπτωση αυτή ίσως σας φανεί χρήσιμο ένα βοηθητικό καπάκι ευθυγράμμισης. Πρόκειται για ένα πλαστικό καπάκι με μια μικρή οπή στο κέντρο του, το οποίο μπορεί να τοποθετηθεί στον εστιαστή του τηλεσκοπίου εφόσον έχει πρώτα αφαιρεθεί το προσοφθάλμιο.

Η ευθυγράμμιση είναι μια εύκολη διαδικασία, της οποίας η γενική ιδέα είναι η εξής:

Αφαιρέστε το καπάκι το οποίο καλύπτει το μπροστά άκρο του τηλεσκοπίου και κοιτάξτε μέσα στον οπτικό σωλήνα. Στο βάθος θα δείτε το πρωτεύον κάτοπτρο να συγκρατείται από τρία μεταλλικά κλιπς, σε απόσταση 120° μεταξύ τους. Στο αντίθετο άκρο του οπτικού σωλήνα, θα δείτε το δευτερεύον κάτοπτρο με το στήριγμά του. Το κάτοπτρο αυτό είναι κεκλιμένο κατά 45° ως προς τον εστιαστή (βλ. Εικ. 2)

Εικόνα 2

Η ευθυγράμμιση του δευτερεύοντος κατόπτρου γίνεται σφίγγοντας ή χαλαρώνοντας τις τρεις βίδες που βρίσκονται γύρω από την μεγαλύτερη κεντρική βίδα. Για το πρωτεύον κάτοπτρο του τηλεσκοπίου αντίστοιχα, θα πρέπει να ρυθμιστούν οι τρεις βίδες στο πίσω μέρος του. Εκτός από τις βίδες ρύθμισης, θα δείτε ότι υπάρχουν και οι βίδες ασφάλισης οι οποίες συγκρατούν το κάτοπτρο στη θέση του. (βλ. Εικ. 3)

Εικόνα 3

Ευθυγράμμιση του δευτερεύοντος κατόπτρου

Στοχεύστε το τηλεσκόπιο σε έναν φωτισμένο τοίχο και τοποθετήστε το βοηθητικό καπάκι ευθυγράμμισης στον εστιαστή, αντί για κανονικό προσοφθάλμιο. Κοιτάξτε μέσα από την οπή που διαθέτει το καπάκι ευθυγράμμισης. Ίσως χρειαστεί να στρέψετε μερικές φορές τον κοχλία εστίασης, μέχρις ότου το ανακλώμενο είδωλο του εστιαστή να είναι εκτός του οπτικού σας πεδίου. Για αρχή, αγνοήστε το ανακλώμενο είδωλο του ματιού σας ή του βοηθητικού καπακιού ευθυγράμμισης. Εντοπίστε τα τρία κλιπς που συγκρατούν το πρωτεύον κάτοπτρο στη θέση του. Εάν δεν μπορείτε να τα εντοπίσετε, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ρυθμίσετε τις τρεις βίδες του στηρίγματος του δευτερεύοντος κατόπτρου. Θα χρειαστείτε κατσαβίδι ή κλειδί Allen. Πρακτικά, θα πρέπει να χαλαρώνετε εναλλάξ τη μια βίδα και να αντισταθμίζετε σφίγγοντας τις άλλες δύο. Επαναλάβετε μέχρι να εμφανιστούν τα κλιπς (βλ. Εικ. 4 και 5). Βεβαιωθείτε ότι οι μικρές βίδες (ασφάλισης) είναι σφιγμένες ώστε το δευτερεύον κάτοπτρο να συγκρατείται με ασφάλεια.

Εικόνα 4

Εικόνα 5

Ευθυγράμμιση του πρωτεύοντος κατόπτρου

Στο πίσω μέρος του οπτικού σωλήνα υπάρχουν 3 μεγάλες και 3 μικρότερες βίδες. Οι μεγάλες είναι οι βίδες ρύθμισης, ενώ οι μικρότερες εξασφαλίζουν τη σταθερή συγκράτηση του κατόπτρου στη θέση του (Εικ. 6).

Εικόνα 6

Σε περίπτωση που το είδωλο του δευτερεύοντος κατόπτρου αποκλίνει από το κέντρο του πρωτεύοντος, το τηλεσκόπιο χρειάζεται ευθυγράμμιση. Χαλαρώστε ελαφρώς τις μικρές βίδες. Η ιδέα εδώ είναι να βρείτε προς ποια κατεύθυνση αποκλίνει το είδωλο του δευτερεύοντος κατόπτρου επάνω στο πρωτεύον. Η πλησιέστερη προς την περιοχή που αποκλίνει το είδωλο μεγάλη βίδα είναι αυτή που θα πρέπει να ρυθμιστεί προκειμένου το είδωλο να βρεθεί στο κέντρο του πρωτεύοντος κατόπτρου.

Εικόνα 7

Κάνοντας τα παραπάνω, θα πρέπει να μπορείτε να δείτε αντίστοιχες εικόνες με τα σχεδιαγράμματα της Εικ. 8. (Η διαδικασία ευθυγράμμισης του πρωτεύοντος κατόπτρου είναι πιο εύκολη αν σας βοηθήσει κάποιος φίλος σας, ο οποίος θα ρυθμίζει τις βίδες σύμφωνα με τις οδηγίες σας, ενώ εσείς ταυτόχρονα θα κοιτάζετε μέσα από τον εστιαστή).

Εικόνα 8

Για να ελέγξετε την ευθυγράμμιση, μόλις νυχτώσει, τοποθετήστε στο τηλεσκόπιό σας ένα προσοφθάλμιο μεγάλης ισχύος (10 mm) και στοχεύστε το σε έναν λαμπρό αστέρα. Φροντίστε ο αστέρας να βρίσκεται στο κέντρο του οπτικού πεδίου. Παρατηρήστε τη μορφή του δίσκου του Airy (βλ. Εικ. 1). Εάν ο δίσκος δεν είναι συμμετρικός, θα χρειαστεί να χαλαρώσετε/σφίξετε τις βίδες ρύθμισης του πρωτεύοντος κατόπτρου.

Όταν ο δίσκος του Airy γίνει συμμετρικός, η ευθυγράμμιση έχει πραγματοποιηθεί επιτυχώς και μπορείτε να σφίξετε τις βίδες ασφάλισης.

Με πληροφορίες από skywatcher.com