Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 1-5 έως και 7-5

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 1-5 έως και 7-5 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 1 Μαΐου

Ο Πολυδεύκης και ο Κάστορας αποτελούν την κορυφή της τεράστιας Αψίδας της Άνοιξης. Στο κάτω αριστερό μέρος τους είναι ο Προκύων, στο αριστερό άκρο της Αψίδας. Μακρύτερα, κάτω δεξιά τους είναι το άλλο άκρο, που σχηματίζεται από τον Menkalinan, 2^ου μεγέθους (β του Ηνίοχου) και στη συνέχεια με την λαμπρή Αίγα.

Η Αφροδίτη λάμπει κάτω από τη δεξιά πλευρά της Αψίδας. Απόψε, ο πλανήτης βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του Ταύρου.

Όλο αυτό το μεγάλο ουράνιο πανόραμα χαμηλώνει στα δυτικά αργά στο λυκόφως.

Ο Ερμής βρίσκεται σε κατώτερη σύνοδο. Αν και ο μικρότερος και ταχύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος βρίσκεται τώρα πίσω από τον Ήλιο από τη δική μας οπτική γωνία, θα αναδυθεί μέσα από την λάμψη του άστρου μας πριν από το τέλος του μήνα.

 

Τρίτη,  2 Μαΐου

Η Σελήνη, σε αύξουσα φάση, λάμπει περίπου 3,5 μοίρες μακριά από το γ της Παρθένου (Πορρίμα). Αυτό είναι ένα όμορφο διπλό αστέρι. Με τηλεσκόπιο, τα δύο αστέρια του έχουν την ίδια λαμπρότητα, απέχουν 3.3 δευτερόλεπτα της μοίρας αυτό το έτος και έχουν προσανατολισμό βόρεια-νότια.

Ο Πλούτωνας στέκεται ακίνητος σε σχέση με τα αστέρια του υπόβαθρου. Τώρα είναι ένα αντικείμενο που φαίνεται νωρίς το πρωί. Ο πλανήτης νάνος βρίσκεται στον Αιγόκερω. Με 14^ο μέγεθος, θα χρειαστείτε ένα μεγάλο τηλεσκόπιο για να εντοπίσετε τον μικροσκοπικό δίσκο του, ο οποίος θα εμφανιστεί ως ένα ελαφρώς “επίπεδο” αστέρι.

Ο Πλούτωνας ανατέλλει λίγο πριν τις 2 πμ. Θα θελήσετε να τον δώσετε λίγες ώρες για να ανέβει όσο το δυνατόν ψηλότερα πάνω από τον ορίζοντα (και για να πέσει η Σελήνη όσο το δυνατόν χαμηλότερα) πριν αρχίσει να φωτίζεται ο ουρανός. Δοκιμάστε γύρω στις 4 πμ., όταν ο Πλούτωνας έχει ύψος 20° στα νοτιοανατολικά. Η εύρεση του μικροσκοπικού πλανήτη μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά ευτυχώς, υπάρχει ένα καλό σημάδι κοντά: Το σφαιρωτό σμήνος M75 στον Τοξότη που βρίσκεται λιγότερο από 1,5 ° μακριά. Ο Πλούτωνας βρίσκεται νοτιοανατολικά αυτού του σμήνους.

Το ίδιο το M75 είναι ένας ωραίος στόχος, ιδιαίτερα αν ο Πλούτωνας σας απογοητεύει. Αυτή η συμπαγής σφαίρα αρχαίων άστρων βρίσκεται περίπου 67.500 έτη φωτός μακριά και εκτείνεται σχεδόν 7′ στον προσοφθάλμιο φακό σας, που αντιστοιχεί σε φυσικό μέγεθος περίπου 130 ετών φωτός.

 

Τετάρτη, 3 Μαΐου

Απόψε η Σελήνη περνάει 5° από τον λαμπρό Στάχυ.

Ένα από τα πιο όμορφα διπλά αστέρια του ουρανού είναι ορατό κατά τη διάρκεια της νύχτας. Βρίσκεται στον Κύκνο, ο Αλμπιρέο. Κοιτάξτε βορειοανατολικά μετά τα μεσάνυχτα ή νωρίς αύριο στον πρωινό ουρανό. Το λαμπρότερο αστέρι του Κύκνου είναι ο μεγέθους 1,3 Ντενέμπ, ο οποίος βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του αστερισμού και σηματοδοτεί την ουρά του κύκνου. Στη νότια περιοχή είναι ο 3^ου μεγέθους Αλμπιρέο που αντιπροσωπεύει το κεφάλι του πουλιού.

Αν και μοιάζει με ένα μόνο αστέρι με γυμνό μάτι, ο Αλμπιρέο μπορεί να διαχωριστεί σε δύο χρησιμοποιώντας μεγάλα κιάλια ή οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο. Όταν το κάνετε, θα παρατηρήσετε αμέσως ότι τα δύο αστέρια του – που χωρίζονται περίπου 34″ το ένα από το άλλο – έχουν σημαντικά διαφορετικά χρώματα. Το φωτεινότερο πρωτεύον αστέρι λάμπει με 3^ο μέγεθος και εκπέμπει ένα απαλό, χρυσό φως. Ο πιο αμυδρός (5^ου  μεγέθους) συνοδός του είναι πολύ πιο θερμός, δίνοντας στο φως του ένα μπλε-λευκό χρώμα. Αν και ο Αλμπιρέο A (το φωτεινότερο, χρυσό αστέρι) είναι το ίδιο ένα διπλό αστέρι, τα συστατικά του δεν είναι εύκολα διακριτά με ερασιτεχνικά όργανα. Ο Κύκνος θα συνεχίσει να ανατέλλει νωρίτερα κάθε βράδυ, έως ότου θα φαίνεται να πετάει ψηλά στο ζενίθ τα μεσάνυχτα κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου.

Πέμπτη, 4 Μαΐου

Ο αστερισμός του Σκορπιού γεμίζει με χρώμα τον πρωινό ουρανό της άνοιξης. Πόσο σύντομα μετά από το ηλιοβασίλεμα μπορείτε να διακρίνετε τον πορτοκαλή Αντάρη να βγαίνει από τα νοτιοανατολικά; Ο Αντάρης είναι το αστέρι 1^ου μεγέθους που χαρακτηρίζει την καρδιά του Σκορπιού. Η λαμπρότητα του Αντάρη εξαπατά λόγω της μεγάλης απόστασής του από τη Γη, 600 έτη φωτός. Το αστέρι είναι στην πραγματικότητα 12.000 φορές φωτεινότερο από τον ήλιο μας, ένας  τεράστιος κόκκινος γίγαντας.

Παρασκευή, 5 Μαΐου

Πανσέληνος στις 8:36 μμ.

Μετά την πρόσφατη ηλιακή έκλειψη της 20^ης Απριλίου, απόψε έχουμε μια έκλειψη σελήνης. Αυτό το γεγονός δεν είναι τόσο δραματικό όσο μια «κανονική» σεληνιακή έκλειψη, όταν η Σελήνη γίνεται πορτοκαλί-κόκκινη καθώς περνά μέσα από το σκοτεινότερο, κεντρικό τμήμα της σκιάς της Γης.

Έκλειψη παρασκιάς (από τη Θεσσαλονίκη) στις 5 Μαΐου

Μέγεθος: -0.0486
Διάρκεια: 2 ώρες, 5 λεπτά, 42 δευτερόλεπτα.
Ανατολή Σελήνης: 8:26:03 μμ. (Η έκλειψη αρχίζει όταν η Σελήνη είναι κάτω από τον ορίζοντα).
Μέγιστο έκλειψης: 8:29:06 μμ.
Τέλος έκλειψης: 10:31:45 μμ.

Μια έκλειψη παρασκιάς της σελήνης συμβαίνει όταν η Σελήνη κινείται μέσα από το εξωτερικό μέρος της σκιάς της Γης, που ονομάζεται παρασκιά. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας έκλειψης, η Σελήνη φαίνεται ελαφρώς πιο αμυδρή από το συνηθισμένο, αλλά δεν γίνεται κόκκινη ή δεν εξαφανίζεται εντελώς, όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας ολικής σεληνιακής έκλειψης.

Ο λόγος για αυτό είναι ότι η παρασκιά δεν είναι τόσο σκοτεινή όσο το εσωτερικό μέρος της σκιάς (umbra). Έτσι, κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης παρασκιάς, η Σελήνη περνά μόνο μέσα από το πιο αμυδρό εξωτερικό μέρος της σκιάς της Γης. Οι εκλείψεις παρασκιάς είναι γενικά λιγότερο δραματικές από τις ολικές ή μερικές σεληνιακές εκλείψεις, αλλά μπορεί ακόμα να είναι ενδιαφέρον να παρατηρηθούν.

 

Σάββατο, 6 Μαΐου

Μπορείτε να βρείτε ακόμα τον Ωρίωνα στο σούρουπο; Είναι περίπου στη μέση της  απόστασης μεταξύ της φωτεινής Αφροδίτης χαμηλά στα δυτικά και του λαμπρού Σείριου χαμηλά στα νοτιοδυτικά. Καθώς ο Ωρίωνας χαμηλώνει στον ορίζοντα κάθε άνοιξη, το πιο πάνω λαμπρό του αστέρι που παραμένει ορατό είναι ο Μπετελγκέζ. Θα βρείτε τον πορτοκαλί –κόκκινο Μπετελγκέζ πάνω από το μέσο της γραμμής ανάμεσα στην Αφροδίτη και τον Σείριο. Η οριζόντια ζώνη του Ωρίωνα είναι αρκετά κάτω από τον Μπετελγκέζ και λίγο στα αριστερά.

Κυριακή, 7 Μαΐου

Όπως πολλοί αστερισμοί αυτή την εποχή του έτους, η Ύδρα περιέχει κυρίως γαλαξίες. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι αμυδροί, μικρότεροι από 12o μέγεθος, κάτι που τους κάνει αρκετά δύσκολο να παρατηρηθούν με τηλεσκόπια μικρότερα των 10 ιντσών. Μια και η Ύδρα έχει λίγα λαμπρά αστέρια, πολλοί παρατηρητές προσπερνούν τον αστερισμό αυτό ψάχνοντας πιο πλούσιους σε αντικείμενα αστερισμούς. Δυστυχώς! Υπάρχουν μερικά φωτεινά αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό, όπως το ανοιχτό σμήνος Μ48 που συνήθως παραβλέπονται. Αυτό το σμήνος, μαζί με το M44 και το M67 στον Καρκίνο, μόλις 10 μοίρες βόρεια, αποτελούν μια ευχάριστη παρατήρηση του ουρανού της άνοιξης με κιάλια ή με μικρό τηλεσκόπιο. Ίσως να μπορέσετε να δείτε το σμήνος και με γυμνό μάτι εάν ο ουρανός σας είναι σκοτεινός. Με μέγεθος 5,8 βρίσκεται στο όριο της θέασης σαν ένα  θολό νέφος, περίπου στο μέγεθος της πανσελήνου.

 

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,2, στον ανατολικό Ταύρο) είναι το λαμπρό «Βραδινό Αστέρι» που φαίνεται στα δυτικά νωρίς και κατά τη διάρκεια του βραδινού λυκόφωτος. Δύει δύο ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα. Βρίσκεται ανάμεσα στα κέρατα του σχηματισμού του Ταύρου και λίγο πιο πάνω. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη δείχνει έναν μικρό δίσκο (17 δευτερόλεπτα της μοίρας, 66% φωτισμένος).

Ο Άρης συνεχίζει να χάνει σε λαμπρότητα. Με μέγεθος +1,3 βρίσκεται στο ανατολικό άκρο των Διδύμων. Έχει φαινόμενη διάμετρο μόνο 5 ½” αυτή την εβδομάδα. Βρίσκεται ψηλά στο νότο πριν τα μεσάνυχτα, λίγο πιο αμυδρός από τον Πολυδεύκη. Στις 16 Μαΐου θα βρεθεί στην ευθεία γραμμή με τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη.

Ο Δίας είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο.

Ο Κρόνος, με μέγεθος +1,0 στον αμυδρό Υδροχόο, αρχίζει να φαίνεται πριν την ανατολή του Ήλιου. Δοκιμάστε να τον εντοπίσετε με ένα ζευγάρι κιάλια πριν την ανατολή του Ήλιου.

Ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας δεν φαίνονται στον ουρανό αφού είναι πολύ χαμηλά στο βραδινό και πρωινό λυκόφως, αντίστοιχα.