Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 1-7 έως 7-7, 2024
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 1-7 έως και 7-7 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 1 Ιουλίου
Τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης, η Σελήνη περνά κοντά από τον Άρη. Το ζευγάρι βρίσκεται 30° ψηλά στα ανατολικά μία ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου, με τη Σελήνη να εμφανίζεται στα αριστερά από τον μεγέθους 1 Άρη. Και οι δύο βρίσκονται στον αστερισμό του Κριού, του οποίου το λαμπρότερο αστέρι είναι ένα πλήρες μέγεθος πιο αμυδρό από τον Άρη: ο Χαμάλ, μέγεθος 1.
Τρίτη, 2 Ιουλίου
Την αυγή της Τετάρτης το πρωί, ο Δίας και η λεπτή φθίνουσα ημισέληνος κρέμονται 4° ή 5° χαμηλά στα ανατολικά–βορειοανατολικά. Βρείτε τον Άρη περίπου 20° (δύο γροθιές στο ύψος του βραχίονα) πάνω δεξιά. Μην περιμένετε πολύ γιατί ο ουρανός θα γίνει πολύ φωτεινός!
Συνεχίζοντας κατά μήκος της πρωινής γραμμής των πλανητών, η Σελήνη περνά 4° βόρεια του Ουρανού. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον δορυφόρο μας για να σας βοηθήσει να βρείτε τον μακρινό παγωμένο γίγαντα στον ουρανό πριν από την αυγή, μια ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου. Χρησιμοποιήστε τα κιάλια σας ή οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο και κοιτάξτε 4° νότια της Σελήνης για να βρείτε τον Ουρανό, τον προτελευταίο πλανήτη από τον Ήλιο. Λαμπερός με 6ο μέγεθος, ο δίσκος του Ουρανού εκτείνεται μόλις 3“, λόγω της μεγάλης απόστασής του. Θα πρέπει να εμφανίζεται ως ένα “επίπεδο“, δισκοειδές αστέρι σε σύγκριση με τα γύρω αστέρια του.
Αν και ο Ποσειδώνας είναι πιο ογκώδης από τον Ουρανό, είναι ελαφρώς μικρότερος όσον αφορά το πλάτος. Ο Ουρανός είναι περίπου 4 φορές πιο πλατύς από τη Γη, ενώ ο Ποσειδώνας είναι περίπου 3% μικρότερος από τον άλλο παγωμένο γίγαντα.
Τετάρτη, 3 Ιουλίου
Ο Σκορπιός φθάνει τώρα στο ψηλότερο του σημείο κοντά στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Ο λαμπρός κοκκινωπός Αντάρης, η καρδιά του σκορπιού, διασχίζει τον νότο περίπου 1 ½ ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Αυτός ο θαυμάσιος αστερισμός είναι ένας από τους πιο αγαπημένους αστερισμούς για τους σοβαρούς ερασιτέχνες αστρονόμους, αλλά μπορεί εύκολα να αγνοηθεί από αρχάριους παρατηρητές σε μέσα γεωγραφικά πλάτη όπου ο Σκορπιός παραμένει πάντα χαμηλά στον ουρανό. Παρατηρητές από το νότιο ημισφαίριο έχουν πλεονέκτημα αφού ο σκορπιός αναρριχείται τόσο ψηλότερα όσο μειώνεται το γεωγραφικό πλάτος. Φθάνει στο ζενίθ στις 20 με 30 μοίρες κάτω από τον ισημερινό.
Πέμπτη, 4 Ιουλίου
Ανακαλύφθηκε το 1745-46 από τον Philippe Loys de Chéseaux. Για πολύ καιρό, η ταξινόμηση του M71 σαν ένα σφαιρωτό σμήνος ήταν αβέβαιη. Πολλοί αστρονόμοι νόμιζαν ότι ήταν ένα μάλλον συμπυκνωμένο ανοικτό σμήνος, παρόμοιο με το M11. Ο James Cuffey από το Kirkwood Observatory, το 1943 ανακάλυψε ότι το M71 έμοιαζε με το αραιό σφαιρωτό σμήνος M68 ή το NGC5053. Το σμήνος περιέχει περίπου 30 αστέρια σε μια διάμετρο με πεδίο 7,8 λεπτά του τόξου και με μέγεθος περίπου 9,6.
Η φωτογραφία είναι του αείμνηστου Βασίλη Παπαϊωάννου (Λάρισα, 21-6-2007)
Παρασκευή, 5 Ιουλίου
Ο μεγαλύτερος αστεροειδής, 1 Δήμητρα, βρίσκεται σε αντίθεση στη λαβή της τσαγιέρας του Τοξότη. Φαίνεται με ένα ζευγάρι κιάλια, μεγέθους 7,3. Το μεγαλύτερο σώμα στην κύρια ζώνη, η Δήμητρα, εκτείνεται περίπου 965 χιλιόμετρα και «αναβαθμίστηκε» σε νάνο πλανήτη στην ίδια απόφαση του 2006 που «υποβίβασε» τον Πλούτωνα. Η Δήμητρα απέχει τώρα σχεδόν 2 αστρονομικές μονάδες από τη Γη. 1 αστρονομική μονάδα, ή AU, είναι η μέση απόσταση Γης-Ήλιου, 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Θα συνεχίσει να κινείται νοτιοδυτικά μέσω του Τοξότη κατά τη διάρκεια του μήνα, ολισθαίνοντας δυτικά του ζήτα σε περίπου μία εβδομάδα.
Τη νύχτα της 14ης Ιουλίου, θα είναι 0,6° βόρεια του μικρού σφαιρωτού σμήνους 8ου μεγέθους M54.
Η Γη βρίσκεται στο αφήλιο σήμερα, το πιο απομακρυσμένο της σημείο από τον Ήλιο για το έτος, μόλις 3,3% μακρύτερα από ό, τι στο περιήλιο τον Ιανουάριο.
Νέα Σελήνη, ακριβώς έτσι στις 1:57 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 6 Ιουλίου
Εάν έχετε ένα τηλεσκόπιο, ξέρετε πιθανώς για τον αστερισμό του Ηρακλή που φθάνει στο ζενίθ στο μέσο της νύχτας και για το λαμπρό σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή, το Μ13. Τι άλλα αντικείμενα του ουρανού θα μπορούσατε να εξερευνήσετε εδώ; Ο γαλαξίας NGC6181 (μέγεθος 11,9) κοντά στο β του Ηρακλή είναι ένας από τους πιο λαμπρούς γαλαξίες στην περιοχή αυτή. Επίσης, το φωτεινό πλανητικό νεφέλωμα NGC6210 μπορεί να εντοπιστεί με χαμηλή μεγέθυνση με ένα 4 ιντσών διοπτρικό τηλεσκόπιο. Με υψηλότερη μεγέθυνση το χρώμα του φαίνεται να είναι πρασινωπό ή γαλάζιο και αρχίζει να διακρίνεται το αστέρι 12ου μεγέθους στο κέντρο του. Φωτογραφίες μακράς έκθεσης αποκαλύπτουν ένα σχήμα που δίνει στο νεφέλωμα αυτό το υποκοριστικό: νεφέλωμα της χελώνας (turtle nebula).
Κυριακή, 7 Ιουλίου
Η ημισέληνος, δύο ημερών, δείχνει προς τον Ερμή μέσα στο έντονο λυκόφως, όπως φαίνεται παραπάνω. Δοκιμάστε να βρείτε και την Αφροδίτη, πολύ πιο κάτω στην κάτω δεξιά γωνία του Ερμή. Καλή τύχη!
Ανατολή της Γης από τη Σελήνη: Μια ανακατασκευή σε μορφή βίντεο
Video Credit: NASA, SVS, Apollo 8 Crew;
Lead Animator: Ernie Wright; (USRA); Music: C Major Prelude by Johann Sebastian Bach
Εξήγηση: Περίπου 12 δευτερόλεπτα σε αυτό το βίντεο, συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο. Η Γη αρχίζει να ανατέλλει. Η ανατολή της Γης πάνω από το άκρο της Σελήνης συνέβη πριν από περίπου 55,5 χρόνια και εξέπληξε το πλήρωμα του Apollo 8. Το πλήρωμα έσπευσε αμέσως να τραβήξει φωτογραφίες της εκπληκτικής θέας. Το βίντεο που παρουσιάζεται είναι μια σύγχρονη αναπαράσταση της σκηνής όπως θα φαινόταν αν είχε καταγραφεί με μια σύγχρονη κινηματογραφική κάμερα. Η πολύχρωμη σφαίρα της Γης μας ξεχώριζε ως μια οικεία εικόνα που υψώνεται πάνω από ένα μακρινό και άγνωστο σεληνιακό τοπίο, το αντίστροφο μιας πιο οικείας ανατολής του φεγγαριού όπως φαίνεται από τη Γη. Το δίλεπτο βίντεο δεν είναι time–lapse – αυτή είναι η πραγματική ταχύτητα της Γης που ανεβαίνει μέσα από τα παράθυρα του Apollo 8. Επτά μήνες και τρεις αποστολές αργότερα, οι αστροναύτες του Apollo 11 όχι μόνο θα περιστρέφονταν γύρω από το φεγγάρι, αλλά θα προσγειώνονταν σε αυτό.
NASA Administrator Remembers Earthrise Photographer William Anders
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής είναι πολύ χαμηλά στα δυτικά-βορειοδυτικά κατά τη διάρκεια του λαμπρού λυκόφωτος. Γίνεται αμυδρότερος αυτή την εβδομάδα, από -0,7 φτάνει στο -0,2.
Η Αφροδίτη βρίσκεται ακόμα πολύ χαμηλότερα και στα δεξιά του Ερμή. Η απόστασή της από τον Ερμή μεγαλώνει στις 13 μοίρες στις 4 Ιουλίου. Προσπαθήστε να την εντοπίσετε 15 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα. Όμως, είναι πολύ λαμπρή με μέγεθος -3,9.
Και οι δύο παραπάνω πλανήτες θα φαίνονται ψηλότερα τις επόμενες δύο εβδομάδες.
Ο Άρης (μέγεθος 1,0, στον Κριό) είναι αρκετά ψηλά στον ανατολικό ουρανό πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Βρίσκεται ψηλότερα και στα δεξιά του Δία.
Ο Δίας φαίνεται στο τέλος του λυκαυγούς, στα ανατολικά-βορειοανατολικά. Έχει μέγεθος -2,0.
Ο Κρόνος (μέγεθος 1,1, κοντά στα σύνορα Υδροχόου-Ιχθύων) ανατέλλει περίπου τα μεσάνυχτα και λάμπει ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την αυγή. Ο λαμπρός Φομαλχώ φαίνεται χαμηλότερα και στα δεξιά του Κρόνου.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,8, είναι ανάμεσα στον Δία και τον Άρη. Είναι ακόμα πολύ χαμηλά για να παρατηρηθεί ένας τέτοιος αμυδρός πλανήτης.
Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,9, στους Ιχθύες, βρίσκεται10° κάτω και στα αριστερά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές.
