Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 3-1 έως και 9-1

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 3-1 έως και 9-1 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 3 Ιανουαρίου

Ο Σείριος και ο Προκύων σε ισορροπία.
Ο Σείριος, το αστέρι του Μέγα Κυνός, λάμπει χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά περίπου στις 7 μμ., ανάλογα με την τοποθεσία σας. Ο Προκύων, το αστέρι του Μικρού Κυνός, λάμπει στα ανατολικά, σε απόσταση ίση με περίπου δύο πλάτη μιας γροθιάς στο μήκος ενός βραχίονα προς τα αριστερά του Σείριου.

 

Τρίτη,  4 Ιανουαρίου

Η Γη φτάνει σε περιήλιο, στο πιο κοντινό της σημείο από τον Ήλιο ή 147 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά του.

Νωρίς το βράδυ, η Σελήνη λάμπει πάνω από τον Κρόνο, τον Ερμή και την Αφροδίτη. Πιο ψηλά της βρίσκεται ο Δίας. Το επόμενο βράδυ, ανεβαίνει ψηλότερα και γίνεται πιο παχιά.

Τετάρτη, 5 Ιανουαρίου

Σήμερα το βράδυ η Σελήνη βρίσκεται περίπου 8° κάτω από τον λαμπερό Δία, όπως φαίνεται παραπάνω.

Τώρα στον αστερισμό του Υδροχόου, ο δορυφόρος μας φωτίζεται περίπου 14 τοις εκατό και τα χαρακτηριστικά στο ανατολικό άκρο του (δυτικά στον ουρανό) είναι ορατά. Το πιο σημαντικό είναι η κυκλικού σχήματος Mare Crisium (Θάλασσα των Κρίσεων). Ακριβώς από πάνω της βρίσκεται ο μεγάλος κρατήρας Κλεομήδης, ενώ πιο νότια στη σεληνιακή όψη βρίσκεται ο Langrenus, στο ανατολικό άκρο της Mare Fecunditatis (Θάλασσα της Γονιμότητας).

Φωτογραφία από: https://en.wikipedia.org/wiki/Mare_Crisium

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:46 μμ.

Πέμπτη, 6 Ιανουαρίου  

Ο Ηνίοχος “ιππεύει” ψηλά αυτά τα βράδια στον γαλαξία μας, περιμένοντας να τον εξερευνήσετε με ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο.

Παρασκευή, 7 Ιανουαρίου

Ο Ερμής είναι σε μέγιστη αποχή, 19° ανατολικά του Ήλιου.

Ο Ερμής ξεπερνά κατά πολύ τον Κρόνο σε λαμπρότητα. Αν και βρίσκονται κοντά, δεν θα φτάσουν ποτέ σε σύνοδο αυτή τη φορά. Ο Ερμής θα πλησιάσει τον Κρόνο μέχρι να φτάσει σε απόσταση 3,4° από αυτόν στις 12 Ιανουαρίου. Τότε, θα αντιστρέψει την πορεία του (ανάδρομη κίνηση) και θα κατευθυνθεί προς τον Ήλιο.

Ο Αντάρηςκαι ο Άρης (παραπάνω) σταδιακά ανεβαίνουν ψηλότερα νωρίς στον πρωινό ουρανό. Με ένα ζευγάρι κιάλια, η καλύτερη ευκαιρία σας για να τους δείτε είναι 60 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:25   μμ.

 

Σάββατο, 8 Ιανουαρίου

Σαν σήμερα το 1839, ο Σκωτσέζος αστρονόμος Thomas Henderson (που έφτιαξε μια λίστα με τις θέσεις 60.000 αστέρων) έγινε ο πρώτος που μέτρησε την απόσταση ενός γρήγορα κινούμενου αστέρα χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της γεωμετρικής παράλλαξης. Λαμβάνοντας υπόψη το επίγειο εφέ όπου τα κοντινά αντικείμενα φαίνονται να κινούνται ταχύτερα από τα πιο μακρινά αντικείμενα, οι υπολογισμοί του Henderson ήταν κοντά στις σύγχρονες μετρήσεις κατά 30%. Επίσης, η διαίσθησή του ήταν απόλυτα ακριβής, ο άλφα του Κενταύρου είναι πράγματι το πιο κοντινό αστέρι στο ηλιακό μας σύστημα.

Φωτογραφία από: https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thomas_Henderson_(1860).jpg

 

Κυριακή, 9 Ιανουαρίου  

Νωρίς το βράδυ, ο Ωρίωνας «ο κυνηγός» αρχίζει το ταξίδι του στον ουρανό της νύχτας. Ο άλφα ξεχωρίζει με το πορτοκαλή του χρώμα στον βορειοανατολικό ουρανό. Είναι ένας γίγαντας σε σχέση με τα άλλα αστέρια! Ο Μπετελγκέζ (Betelgeuse) έχει μια μακροχρόνια λογοτεχνική ιστορία ως ένα από τα πιο ογκώδη αστέρια. Στα μέσα του 1800, ο John Herschel παρατήρησε ότι ο Μπετελγκέζ  άλλαζε σε φωτεινότητα, με την έντασή του να μεταβάλλεται μέχρι και κατά ένα μέγεθος σε λιγότερο από 6 χρόνια. Ο ερυθρός γίγαντας συνεχώς συστέλλεται και διαστέλλεται σε ένα τρομερό μέγεθος, τέτοιο που μπορεί να φθάσει την τροχιά του Δία γύρω από το δικό μας αστέρι, τον ήλιο. Αλλά, δεν είναι μόνος του. Ο άλφα έχει  επίσης τέσσερις συνοδούς ήλιους! Υπολογισμένο να είναι 6 εκατομμυρίων  ετών, το φως που βλέπετε απόψε από τον Μπετελγκέζ έφυγε από το αστέρι περίπου την εποχή που ο Νοστράδαμος  έκανε τις προβλέψεις του. Εάν γίνει υπερκαινοφανής αύριο, θα ήθελε  σχεδόν μισό αιώνα μέχρις ότου η θεαματική του λάμψη θα φαινόταν στον ουρανό της νύχτας!

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:04   μμ.

Το NGC 6946, που μερικές φορές αναφέρεται ως «Γαλαξίας των Πυροτεχνημάτων», είναι ένας σπειροειδής γαλαξίας με έναν μικρό φωτεινό πυρήνα. Η θέση στον ουρανό είναι στα όρια μεταξύ των βόρειων αστερισμών του Κηφέα και του Κύκνου. Η απόστασή του από τη Γη είναι περίπου 25,2 εκατομμύρια έτη φωτός.  Ανακαλύφθηκε από τον william Herschel στις 9 Σεπτεμβρίου του 1798. Έχει διάμετρο περίπου 40.000 έτη φωτός, περίπου το ένα τρίτο του μεγέθους του γαλαξία μας και περιέχει περίπου το ήμισυ του αριθμού των αστεριών του.

Η φωτογραφία είναι της Χριστίνας Ηρακλέους. 

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Καθώς προχωράμε στον Ιανουάριο, η Αφροδίτη χαμηλώνει στον ορίζοντα και αφήνει τον Ερμή να λάμπει μόνο του, πλησιάζοντας τον Κρόνο. Ο Ερμής φτάνει σε μέγεθος -0,5 αυτή την εβδομάδα και η Αφροδίτη φτάνει σε σύνοδο, 5° βόρεια του Ήλιου, στις 8 Ιανουαρίου.

Ο Άρης, αμυδρός και μακριά μας, έχει μέγεθος +1,5, βρίσκεται κοντά στον Αντάρη (10°), που έχει παρόμοιο χρώμα μ’ αυτόν, στα νοτιοανατολικά νωρίς στο λυκαυγές. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του είναι μόλις 4”.

Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,7) είναι στο κέντρο του Αιγόκερου. Το λαμπρό αστέρι στα δεξιά του είναι ο Αλτάιρ.

Ο Δίας (μέγεθος -2,1), στον Υδροχόο, λάμπει στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Δύει περίπου στις 9 μμ. Το λαμπρό αστέρι, κάτω και στα αριστερά του, είναι ο Φομαλχώ.

Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στον Κριό, βόρεια από την κεφαλή του Κήτους) βρίσκεται πολύ ψηλά στα νότια-νοτιοανατολικά νωρίς το βράδυ.

Ο Ποσειδώνας, (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο), είναι ψηλά στα νότια-νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Η παρουσία του, αν και αόρατος με γυμνό μάτι, προσθέτει στην γραμμή που σχηματίζουν οι πλανήτες: Αφροδίτη, Κρόνος και Δίας. Βρίσκεται 20° πάνω και αριστερά του Δία.