Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 3-10 έως 9-10

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ,

από 3-10 έως 9-10
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 3 Οκτωβρίου

Ο μηνίσκος της Σελήνης γεμίζει από νύχτα σε νύχτα και φαίνεται ευκολότερα στα δυτικά- νοτιοδυτικά. Απόψε, η Αφροδίτη είναι περίπου 4,5° χαμηλότερα από τη Σελήνη. Τα δύο αυτά λαμπρά αντικείμενα του ουρανού συνθέτουν μια πολύ όμορφη εικόνα μαζί με τα ζωηρά χρώματα του βραδινού λυκόφωτος.

 

Τρίτη, 4 Οκτωβρίου

O κομήτης 43P / Wolf-Harrington λάμπει τώρα με 12^ο μέγεθος ανάμεσα στα αστέρια κοντά στα σύνορα του Λέοντα με την Ύδρα και τον Εξάντα. Αυτή η περιοχή ανεβαίνει περίπου 25° πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα από τη στιγμή που αρχίζει το λυκαυγές. Θα χρειαστείτε ένα 8-ιντσών ή μεγαλύτερο τηλεσκόπιο, για να εντοπίσετε τον κομήτη, ο οποίος θα φαίνεται σαν μια μικρή, ελαφρώς θολή μπάλα. Συγκρίνετε την όψη του κομήτη με τον ομοίως λαμπρό σπειροειδή γαλαξία NGC 2962, ο οποίος βρίσκεται μόλις 0,7° ανατολικά του 43P σήμερα το πρωί. (Αύριο το πρωί, ο κομήτης περνάει 0,4° νότια του γαλαξία.)

Η Σελήνη φτάνει σε απόγειο, το πιο μακρινό σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη (409.096 χιλιόμετρα).

 

Τετάρτη, 5 Οκτωβρίου

Ο κατακόκκινος  Άρης συνεχίζει την ωραία εμφάνισή τα βράδια του Οκτωβρίου. Ο κόκκινος πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,1 και εμφανίζεται περίπου 20° ψηλά στα νότια-νοτιοδυτικά στο τέλος του λυκόφωτος. Σκοπεύστε τον Άρη μέσα από ένα τηλεσκόπιο απόψε και θα δείτε έναν δίσκο με 9″ διάμετρο που εμφανίζει κάποιες μικρές σκοτεινές περιοχές. Αλλά με ένα προσοφθάλμιο χαμηλής ισχύος, θα δείτε επίσης το 7^ου μεγέθους σφαιρωτό αστρικό σμήνος Μ28 μόλις 0,8° βόρεια του πλανήτη. Καθώς ο πλανήτης πορεύεται προς ανατολάς σε σχέση με τον αστερισμό του Τοξότη αυτή την εβδομάδα, θα έχει πολλές ακόμα στενές προσεγγίσεις με άλλα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό.

 

Πέμπτη, 6 Οκτωβρίου

Αυτό το βράδυ, η πορεία του Άρη προς τα ανατολικά τον μεταφέρει 0,2° νότια του 3^ου μεγέθους ερυθρού γίγαντα λάμδα του Τοξότη.

Τα βράδια του Οκτωβρίου ο Βέγας είναι το πιο λαμπρό αστέρι πολύ ψηλά στον δυτικό ουρανό, ενώ στα βορειοανατολικά η Αίγα αρχίζει να βγαίνει, σημάδι για τον χειμώνα που πλησιάζει.

Πιο κάτω και στα δεξιά είναι οι Πλειάδες (η Πούλια της λαϊκής φαντασίας), ή αλλιώς το ανοιχτό σμήνος Μ45, που βρίσκεται σε απόσταση 400 ε.φ. από μας και περιλαμβάνει πάνω από 2.500 άστρα μέχρι 17^ο μέγεθος. Σε έναν σκοτεινό ουρανό μπορούμε να δούμε τουλάχιστον 7 άστρα με γυμνό μάτι ή πάνω από 50 με ένα ζευγάρι κιάλια. Τα άστρα των Πλειάδων θεωρούνται σχετικά νέα και αποτυπώνονται με χρώμα γαλάζιο σε φωτογραφίες μακράς έκθεσης. Το λαμπρότερο άστρο τους είναι η Αλκυόνη.

 

Παρασκευή, 7 Οκτωβρίου

Ο Άρης βρίσκεται πολύ κοντά στο 9^ου μεγέθους σφαιρωτό σμήνος NGC 6638, μόλις 4′ νότια.

Ο αστερισμός της Σαύρας ( Lacerta) βρίσκεται μεταξύ των γνωστών αστερισμών  του Κύκνου και της βασίλισσας Κασσιόπης, όμως λίγοι άνθρωποι το γνωρίζουν. Αυτό συμβαίνει γιατί τα λαμπρότερα αστέρια του ερπετού είναι μόνο 4^ου μεγέθους, και βρίσκεται στη γαλαξιακή ζώνη, ανάμεσα σε πλήθος αμυδρών αστεριών. Ο αστερισμός είναι τόσο καλά καμουφλαρισμένος, που θα μπορούσε να ονομαστεί, πιο εύστοχα, «Χαμαιλέοντας». Η Σαύρα είναι μια  σχετικά νέα ονομασία, για έναν από τους δευτερεύοντες αστερισμούς που εισήχθη από τον Πολωνό αστρονόμο του 17^ου αιώνα Johannes Hevelius.

 

Σάββατο, 8 Οκτωβρίου

Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 7:34 πμ της Κυριακής.

Παρά το γεγονός ότι ο Ουρανός φτάνει σε αντίθεση σε μία εβδομάδα από σήμερα, έχει ήδη γίνει ένας δελεαστικός στόχος. Κατά τη διάρκεια του βραδινού λυκόφωτος  ανεβαίνει περίπου 50° πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα μετά τις 11 μμ. Ο πλανήτης, μεγέθους 5,7, βρίσκεται στους Ιχθύες, 2,5° βορειοδυτικά του μεγέθους 4,8 μ των Ιχθύων. Αν και είναι αρκετά λαμπρός για να τον δούμε με γυμνό μάτι σε έναν σκοτεινό ουρανό, ο Ουρανός φαίνεται ευκολότερα με ένα ζευγάρι κιάλια. Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει τον μπλε-πράσινο δίσκο του πλανήτη, ο  οποίος εκτείνεται στα 3,7″.

Κυριακή, 9 Οκτωβρίου

Ο Άρης τελειώνει την εξαιρετική διαδρομή μέσα από τα σφαιρωτά σμήνη του Τοξότη αυτό το βράδυ, όταν περνάει 1,6° νότια του 5ου μεγέθους M22. Η εικόνα θα είναι ιδιαίτερα όμορφη μέσα από κιάλια και τηλεσκόπια ευρέως πεδίου.

 

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.”  Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 

Για τις επόμενες δύο εβδομάδες, με την απουσία της Σελήνης από τον πρωινό ουρανό, έχετε την ευκαιρία να εντοπίσετε το ζωδιακό φως. Κοιτάξτε πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα, περίπου στις 5:30 πμ. Η φωτογραφία αυτή του ζωδιακού φωτός είναι του Alan Dyer (www.amazzingsky.net)

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής ( μέγεθος -1) κάνει μια εξαιρετική εμφάνιση χαμηλά στον ουρανό του λυκαυγούς. Είναι το «αστέρι» χαμηλά στα ανατολικά. Κοιτάξτε 40 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου. Ο Βασιλίσκος είναι 20 με 30 μοίρες πάνω από τον Ερμή και λίγο στα δεξιά.

Ο Δίας είναι κρυμμένος στη λάμψη του Ήλιου.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) είναι χαμηλά πάνω από τον δυτικό-νοτιοδυτικό ορίζοντα, περίπου 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα.

Ο Άρης (μέγεθος 0) συνεχίζει να κινείται προς τα ανατολικά (αριστερά), μακριά από τον Κρόνο και τον Αντάρη. Θα τον βρείτε στα νότια-νοτιοδυτικά όταν βραδιάζει. Περνάει μέσα από τον Τοξότη, και στις 6 Οκτωβρίου θα βρεθεί 0,2° κάτω από το αστέρι λάμδα του Τοξότη (μέγεθος 2,8). Ο Άρης έχει φαινόμενη διάμετρο 8,5 δευτερόλεπτα της μοίρας.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5) λάμπει στα νοτιοδυτικά το σούρουπο, 20° με 25° στα δεξιά του Άρη και λίγο χαμηλότερα.

Ο Ουρανός (μέγεθος 5,7, στους Ιχθύες) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι σε καλή θέση για παρατήρηση μετά τις 11 μμ, στα ανατολικά-νοτιοανατολικά και νότια, αντίστοιχα. Ο Ουρανός θα βρεθεί σε αντίθεση στις 15 Οκτωβρίου. Δείτε αναλυτικούς χάρτες με τις θέσεις των Ουρανού και του Ποσειδώνα.