Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 4-11 έως 10-11

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 4-11 έως και 10-11 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 4 Noεμβρίου

Καθώς φτάνουμε στο τέλος του λυκόφωτος απόψε, η λεπτή ημισέληνος κρέμεται περίπου 4° κάτω από την Αφροδίτη στα νοτιοδυτικά.

Η αμυδρή γκρίζα λάμψη της γης θα γεμίσει το σκοτεινό τμήμα της Σελήνης. Αν στεκόσασταν στην επιφάνεια της Σελήνης στη σεληνιακή νύχτα, θα βλέπατε τη σχεδόν γεμάτη Γη να φωτίζει το σεληνιακό τοπίο γύρω σας – αρκετές φορές πιο έντονα από ό, τι το φως της πανσελήνου φωτίζει τη Γη.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:54 πμ. της Τρίτης.

Τρίτη,  5 Νοεμβρίου

Ο Άρης εμφανίζει τώρα φαινόμενη διάμετρο 9″ σε πλάτος στον ουρανό – όχι μεγάλη, αλλά αρκετά μεγάλη για να αρχίσει να δείχνει μερικά από τα χαρακτηριστικά του με ένα καλό τηλεσκόπιο, καλή όραση και χρησιμοποιώντας τεχνικές αστροφωτογράφησης. Επιπλέον, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αρχίσετε να εξασκείτε στη λήψη βίντεο (με πολλά καρέ υψηλής ταχύτητας) του κόκκινου πλανήτη, καθώς θα συνεχίσει να βελτιώνεται καθώς πλησιάζει στην αντίθεσή του σε λίγους μήνες.

Τετάρτη, 6 Νοεμβρίου

Λίγες ώρες μετά τη δύση του ηλίου, το Κήτος φτάνει τις 30° σε ύψος πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα. Μέσα στο κέντρο αυτού του μεγάλου αστερισμού βρίσκεται η Mira (όμικρον του Κήτους), ένα μεταβλητό αστέρι που, σύμφωνα με τον αείμνηστο αστρικό εμπειρογνώμονα Jim Kaler, είναι το μόνο αστέρι στον ουρανό που έχει όνομα (Mira) αλλά μερικές φορές είναι πολύ αμυδρό για να το δει κανείς με γυμνό μάτι.  Αυτό συμβαίνει επειδή η Mira είναι ένα μεταβλητό αστέρι του οποίου το μέγεθος εναλλάσσεται μεταξύ περίπου 3^ου  και 10^ου μεγέθους κατά τη διάρκεια περίπου 11 μηνών. Το αστέρι τώρα είναι τώρα ορατό μόνο με κιάλια ή τηλεσκόπιο, περίπου 9^ου μεγέθους. Για να το βρείτε, κοιτάξτε περίπου 13° προς τα δεξιά (νοτιοδυτικά) του 2^ου μεγέθους Menkar (άλφα του Κήτους) καθώς θα ανατέλλει ο αστερισμός. Πιο κοντά, στις 6° νοτιοδυτικά είναι το 4^ου μεγέθους δέλτα του Κήτους. Η Mira βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής της και οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι κάποια μέρα θα παράγει ένα πλανητικό νεφέλωμα που θα αφήσει πίσω του μόνο τον πυρήνα του ως λευκός νάνος.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:32 πμ. της Πέμπτης.

Πέμπτη, 7 Νοεμβρίου

Καθώς βραδιάζει αυτή την εβδομάδα, η Αίγα (Capella) λάμπει αρκετά χαμηλά στα βορειοανατολικά. Ψάξτε για τις Πλειάδες στα δεξιά της Αίγας. Αργότερα το βράδυ, θα βρείτε τον πορτοκαλί Αλντεμπαράν να σκαρφαλώνει κάτω από τις Πλειάδες. Και ο λαμπρός Δίας θα κάνει την εμφάνισή του αριστερά ή κάτω αριστερά του Αλντεμπαράν.

Περίπου στις 9 μμ., ανάλογα με την τοποθεσία σας, ο Ωρίων θα βγαίνει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:23 μμ.

Παρασκευή, 8 Νοεμβρίου

Η Αφροδίτη αφήνει τώρα τον Οφιούχο και πάει στον Τοξότη τον οποίο και διασχίζει αργά απόψε. Στέκεται στα σύνορα των δύο αστερισμών καθώς δύει στα νοτιοδυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα.

Κάτω από το χαρακτηριστικό σχηματισμό του Τραπεζίου του Ηρακλή, είναι ο καμπύλος αστερισμός του Βόρειου Στεφάνου (Corona Borealis). Αν και μικρός και κάπως λιγότερο γνωστός, η Corona Borealis είναι επίσης σχετικά φωτεινός, με σχεδόν δύο δωδεκάδες από τα αστέρια του να έχουν μέγεθος 5,5. Το άλφα αστέρι του, μεγέθους 2,2, η Alphecca, είναι ένα από τα 200 φωτεινότερα αστέρια του ουρανού. Βρίσκεται κοντά στο νότιο σύνορο του αστερισμού.

Ψάξτε για το αστέρι έψιλον. Μόλις 1° νοτιοανατολικά του Έψιλον βρίσκεται το T, ένας διάσημος επαναλαμβανόμενος καινοφανής που εξερράγη για τελευταία φορά το 1946. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι μια άλλη έκρηξη και αύξηση της λαμπρότητάς του είναι επικείμενη, η οποία θα κάνει το αστέρι να φτάσει σε 2^ου μεγέθους λαμπρότητα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:09 πμ. του Σαββάτου.

Σάββατο, 9 Νοεμβρίου

Η πιο αμυδρή προέκταση της ζωδιακής ζώνης βρίσκεται τώρα ενώπιον μας στο νότιο ουρανό μετά το βραδινό λυκόφως. Περιλαμβάνει (από νοτιοδυτικά προς τα ανατολικά) τον Αιγόκερω, τον Υδροχόο, τους Ιχθείς και τον Κριό. Το φωτεινότερο αστέρι στην ομάδα αυτή είναι ο Χαμάλ (2^ου μεγέθους) ή α του Κριού, περίπου 30 μοίρες (3 γροθιές) πάνω στην ανατολή 1 ½  ώρες μετά από το ηλιοβασίλεμα. Θα χρειαστείτε έναν καθαρό, σκοτεινό ουρανό και έναν καλό αστροχάρτη για να εκτιμήσετε αυτήν την περιοχή.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:01 πμ. της Κυριακής.

Κυριακή, 10 Νοεμβρίου

Η ημισέληνος λάμπει αρκετά κοντά στον Κρόνο απόψε.

Για την Αμερική, το σκοτεινό άκρο του θα αποκρύψει τον Κρόνο για τη νότια Φλόριντα, την Κεντρική Αμερική, την Καραϊβική και μέρη της Νότιας Αμερικής.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:52 μμ.

Ο κομήτης Tsuchinshan-ATLAS στις 25 Οκτωβρίου. Η φωτογραφία αυτή είναι αποτέλεσμα έκθεσης 14 x 120 δευτερολέπτων με το τηλεσκόπιο Takahashi Epsilon 180 στο Mount Lemmon SkyCenter της Αριζόνας. Φωτογράφος: Adam Block.

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής (μέγεθος -0,3) βρίσκεται μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος.

Δοκιμάστε με κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο ευρέος πεδίου 18° ή 19° κάτω δεξιά της Αφροδίτης. Μην μπερδεύεστε από τον πιο αμυδρό Αντάρη που τρεμοσβήνει πολύ ζωηρά ανάμεσά τους. (Και παρεμπιπτόντως, έχετε δει ποτέ τον Αντάρη τον Νοέμβριο; Λίγοι έχουν, επειδή είναι τόσο κοντά στον Ήλιο. Εδώ είναι η ευκαιρία σας.)

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,0) βρίσκεται χαμηλά στα νοτιοδυτικά, αλλά ψηλότερα από εβδομάδα σε εβδομάδα. Δύει περίπου μισή ώρα μετά το τέλος του λυκόφωτος.

Ο Δίας (μέγεθος -2,7, ακόμα κοντά στα κέρατα του Ταύρου), ανατέλλει μετά τις 7:30 μμ. και βρίσκεται ψηλά στο νότο μετά τα μεσάνυχτα. Ο γίγαντας πλανήτης θα βρεθεί σε αντίθεση τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Τότε η διάμετρος του δίσκου του θα είναι 48’’, ενώ τώρα είναι 46’’.

Ο Άρης (μέγεθος 0,0, στα ανατολικά των Διδύμων) ανατέλλει περίπου στις 10:30 μμ. Φαίνεται καλύτερα όταν θα βρεθεί πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά, μία ώρα ή περισσότερο πριν την ανατολή Ηλίου. Είναι τώρα 40 μοίρες κάτω και στα ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 10’’. (14,5’’ τον ερχόμενο Ιανουάριο, όταν θα είναι σε αντίθεση).

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,8, στον Υδροχόο), λάμπει ψηλά στο νότο στις 8:30 μμ. Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι πάνω και στα αριστερά του, ενώ ο Φομαλχώ είναι κάτω και στα δεξιά του.

Ο Ουρανός, μέγεθος 5,6, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 7° από τις Πλειάδες. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.

Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,8, στους Ιχθύες, βρίσκεται 15° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!