Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, απο 6-6 έως και 12-6
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ,
από 6-6 έως 12-6
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία, ένας τεράστιος αντικυκλώνας με σχήμα οβάλ που παρατηρείται εδώ και τουλάχιστον 300 χρόνια, είναι το κύριο από τα πολλά χαρακτηριστικά που βλέπουμε στο γίγαντα των πλανητών. Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μία ώρα πριν και μία ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.
Δευτέρα, 6 Ιουνίου
Ο αστερισμός της Κασσιόπης είναι χαμηλά στο βορρά, ακριβώς κάτω από τον Πολικό αστέρα. Σύντομα θα αρχίσει το αργό και μακρύ της ταξίδι στον βορειοανατολικό ουρανό.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:39 μμ.
Τρίτη, 7 Ιουνίου
Κοιτάζοντας δυτικά, νωρίς το βράδυ, στον νότιο ουρανό, ανάμεσα στον Δία και τον Άρη είναι ο Στάχυς της Παρθένου. Κάτω και στα δεξιά του Στάχυ είναι ο αστερισμός του Κόρακα, όπου το ομώνυμο πουλί παρακολουθεί την Παρθένο και ετοιμάζεται να της κλέψει το στάχυ από το χέρι της.
Τετάρτη, 8 Ιουνίου
Αν κοιτάξετε πολύ ψηλά προς τον νότο αφού βραδιάσει, το πιο λαμπρό αστέρι που θα δείτε σε εκείνη την περιοχή θα είναι ο Αρκτούρος, με χρώμα χρυσαφί-κιτρινωπό. Αν τραβήξουμε μια νοητή γραμμή από τον Αρκτούρο προς το πιο λαμπρό άστρο του Βόρειου Στεφάνου και την προεκτείνουμε άλλο τόσο θα βρεθούμε μέσα στο τραπέζιο του αστερισμού του Ηρακλή όπου και βρίσκεται το πιο λαμπρό σφαιρωτό σμήνος του βόρειου ημισφαιρίου, το Μ13.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:18 μμ.
Πέμπτη, 9 Ιουνίου
Στα αριστερά της ημισελήνου βρίσκεται ο Βασιλίσκος, όταν θα έχει βραδιάσει. Πιο πάνω και στα αριστερά είναι ο Δίας. Η θέση της Σελήνης αλλάζει τις επόμενες νύχτες, όπως φαίνεται στο παραπάνω σχεδιάγραμμα.
Παρασκευή, 10 Ιουνίου
Με ένα ζευγάρι κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο κοιτάξτε απόψε τον Δία και θα δείτε το αστέρι χ του Λέοντος λιγότερο από 0,1° μακριά του. Το αστέρι φαίνεται σαν ένας δορυφόρος του Δία που έχει χάσει τον προσανατολισμό του.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:57 πμ του Σαββάτου.
Σάββατο, 11 Ιουνίου
Το πρώτο τέταρτο της Σελήνης φέγγει σε απόσταση από τον Δία μικρότερη από 2 μοίρες. Όμως η εικόνα εξαπατά! Ο Δίας είναι 40 φορές μεγαλύτερος σε διάμετρο από τη Σελήνη και βρίσκεται τώρα 2.100 φορές πιο μακριά!
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη νωρίς το βράδυ, στις 8:48 μμ.
Κυριακή, 12 Ιουνίου
Πρώτο Τέταρτο της Σελήνης στις 11:11 πμ.
Στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη περί τις 35°, σημέρα είναι η νωρίτερη ανατολή Ηλίου του έτους. Αν και η μεγαλύτερη μέρα στο βόρειο ημισφαίριο είναι η μέρα του θερινού ηλιοστασίου, δηλαδή η 21η Ιουνίου, η νωρίτερη ανατολή του Ηλίου συμβαίνει αρκετές ημέρες πριν, και το πιο αργοπορημένο ηλιοβασίλεμα αρκετές ημέρες μετά. Οι συγκεκριμένες ημερομηνίες εξαρτώνται από το γεωγραφικό πλάτος του παρατηρητή. Σε γενικές γραμμές, η νωρίτερη ανατολή του Ηλίου γίνεται τόσο πιο κοντά στο ηλιοστάσιο όσο πιο βόρεια ζει κανείς.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
Ο M109 είναι ένας ραβδωτός σπειροειδής γαλαξίας στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου και σε απόσταση περίπου 55 εκ. ετών φωτός. Βόρειά του είναι το αστέρι γ της Μεγάλης Άρκτου. Ο Παναγιώτης Καζασίδης έβγαλε αυτή τη φωτογραφία στις 3 και 4 Ιουνίου στο Κεφαλάρι Κορινθίας. Χρησιμοποιήθηκαν: η στήριξη HEQ5 pro, το 8ιντσο τηλεσκόπιο Skywatcher Quattro f4 Carbon και η κάμερα ATIK16HR. Χρόνοι έκθεσης: L: 12 x 600 sec, R: 6 x 360 sec, G: 6 x 360 sec, B: 6 x 360 sec.
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής (μέγεθος +0,5) είναι πολύ χαμηλά στον ανατολικό ορίζοντα πριν την ανατολή του Ήλιου. Αν και έχει φαινόμενο μέγεθος 0,5, δεν εντοπίζεται εύκολα με κιάλια. Προσπαθήστε 20 με 30 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου.
Η Αφροδίτη έχει χαθεί στη λάμψη του Ήλιου, αφού βρίσκεται σε ανώτερη σύνοδο μαζί του.
Ο Άρης (μέγεθος -1,9, στην κεφαλή του Σκορπιού) έφτασε στη κοντινότερή του απόσταση από τη Γη στις 30 Μαΐου. Λάμπει με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί στον νότο, τόσο λαμπρός όσο και ο Δίας και πιο λαμπρός από τον Σείριο. Με τηλεσκόπιο η φαινόμενη διάμετρος του είναι 18,3 δευτερόλεπτα. Στην επόμενή του αντίθεση, τον Ιούλιο του 2018, ο Άρης θα φτάσει τα 24,3 δευτερόλεπτα της μοίρας, σχεδόν στη μέγιστη διάμετρό του!
Ο Δίας (μέγεθος -2,0, στον νότιο Λέοντα) λάμπει ψηλά στα νοτιοδυτικά στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Θα βρεθεί πολύ κοντά στη Σελήνη το βράδυ της 11ης Ιουνίου.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0, στον νότιο Οφιούχο) ήταν σε αντίθεση μόλις στις 2 Ιουνίου. Ανατέλλει περίπου 40 λεπτά μετά από τον λαμπρότερό του Άρη, κάτω και στα αριστερά του.
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στους Ιχθύες) ασρχίζει να βγαίνει από τη λάμψη του Ήλιου, χαμηλά στα ανατολικά στο λυκαυγές.
Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) αρχίζει να φαίνεται αρκετά καλά στα νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές.
