Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 6-7 έως και 12-7

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 6 Ιουλίου

Σήμερα ο Πλούτωνας φτάνει σε αντίθεση και παραμένει ορατός όλο το βράδυ. Έχει φαινόμενο μέγεθος 14,1, αρκετά αμυδρός που χρειάζεται ένα αρκετά μεγάλο τηλεσκόπιο (πάνω από 8 ίντσες) για να εντοπιστεί. Η θέση του στον ουρανό είναι στο βόρειο Τοξότη, περίπου 0,7° ανατολικά-βορειοανατολικά του μεγέθους 3,5 ξ² του Τοξότη.

Το διαστημικό σκάφος New Horizons spacecraft είναι προγραμματισμένο να κάνει το πιο κοντινό του πέρασμα από τον νάνο πλανήτη σε 8 ημέρες από τώρα. Δείτε τις νέες εικόνες του Πλούτωνα και του Χάροντα εδώ.

Αν έχετε ποτέ πιστέψει ότι η απόσταση του ήλιου από τη Γη ελέγχει τις θερμοκρασίες εδώ στη Γη, σήμερα θα πεισθείτε για το αντίθετο. Στις 11 μ.μ. , ο πλανήτης μας φτάνει στο πιο μακρινό σημείο του από τον Ήλιο κατά τη διάρκεια του 2015. Σε αυτό το λεγόμενο αφήλιο, οι δύο βρίσκονται 152.100.000 χιλιόμετρα μακριά, περίπου 5 εκατομμύρια χιλιόμετρα πιο μακριά από ό,τι ήταν στο περιήλιο στις αρχές Ιανουαρίου. Οι ζεστές θερμοκρασίες στο βόρειο ημισφαίριο αυτή την εποχή του έτους οφείλονται στο ότι ο Ήλιος περνάει σχεδόν από το ζενίθ το μεσημέρι. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ο ήλιος βρίσκεται χαμηλά στον ουρανό.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:46 μ.μ.

Τρίτη, 7 Ιουλίου

Η «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου, ψηλά στα βορειοδυτικά νωρίς το βράδυ, γυρίζει σαν να «μαζεύει νερό» τα βράδια του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου.

Ο Ερμής λάμπει στο λυκαυγές αυτή την εβδομάδα, στέκεται 7 ° ψηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά μισή ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου σήμερα. Ο πλανήτης έχει μέγεθος -0,7 και θα πρέπει να φαίνεται πολύ καλά, αν έχετε ανοιχτό ορίζοντα. Εάν δεν μπορείτε να τον εντοπίσετε αμέσως, τότε χρησιμοποιήστε ένα ζευγάρι κιάλια. Με τηλεσκόπιο θα δείτε έναν 6 ” δίσκο σε διάμετρο που είναι φωτισμένος στα δύο τρίτα.

Τετάρτη, 8 Ιουλίου

Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 11:25 μ.μ. Το φεγγάρι ανατέλλει στις 1:15 π.μ., στους Ιχθείς, αρκετά πιο κάτω από το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου (και κοντά, κάτω από τον Ουρανό).

Στις επόμενες ασέληνες νύχτες, κοιτάζοντας με κιάλια, αξίζει να εξερευνήσετε το Αστρικό Νέφος ανάμεσα στο Μ23 και Μ25.

Με τηλεσκόπιο, ψάξτε το σμήνος γαλαξιών στον Δράκοντα (NGC 5981, NGC5982 και NGC5985), 100 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. (Φωτογραφία: Stephen Leshin )

 

Πέμπτη, 9 Ιουλίου

Η Αφροδίτη φτάνει σε μέγιστο φαινόμενο μέγεθος -4,7 απόψε και λάμπει πιο φωτεινή από οποιαδήποτε άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια της βραδινής της εμφάνισης στον ουρανό το 2015. (Η διαφορά είναι ουσιαστικά ανεπαίσθητη. Φαίνεται μόνο ένα χιλιοστό του μεγέθους φωτεινότερη σήμερα από ό,τι χθες ή αύριο). Καθώς ο εσωτερικός πλανήτης ταλαντεύεται πιο κοντά σε μια ευθεία γραμμή μεταξύ του Ήλιου και της Γης, η τηλεσκοπική του εμφάνιση αλλάζει γρήγορα. Απόψε, ο δίσκος της Αφροδίτης εκτείνεται στα 37 ” και εμφανίζεται 27% φωτισμένος.

 

Παρασκευή, 10 Ιουλίου

Ο όμορφος Κρόνος έφτασε σε αντίθεση στα τέλη Μαΐου, και παραμένει ένα εντυπωσιακό θέαμα από το σούρουπο μέχρι να δύσει γύρω στις 3 π.μ. Βρίσκεται σήμερα ανάμεσα στα αστέρια του Ανατολικού Ζυγού και εμφανίζεται στο ψηλότερο σημείο στο νότο, στο τέλος του λυκόφωτος. Ο πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,3 και είναι το λαμπρότερο αντικείμενο σε αυτό το τμήμα του ουρανού. Με τηλεσκόπιο, ο πλανήτης δείχνει έναν 18” διαμέτρου δίσκο που περιβάλλεται από ένα σύστημα δακτυλίων που εκτείνεται στα 41″ και γέρνει 24 ° ως προς τη γραμμή όρασής μας.

Σάββατο, 11 Ιουλίου

Καθώς ξημερώνει Κυριακή, στον ανατολικό ουρανό θα δείτε την λεπτή ημισέληνο λίγο μακριά από τον Αλντεμπαράν.

 

Κυριακή, 12 Ιουλίου

Προσέξτε το δεύτερο από το τέλος αστέρι στην «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα το δουν ως διπλό, πράγμα που θα φανεί εύκολα με ένα ζευγάρι κιάλια. Τα αστέρια αυτά, ο Μιζάρ και ο Αλκόρ απέχουν μόλις 0,2°. Με τηλεσκόπιο αποκαλύπτεται ότι και ο Μιζάρ είναι από μόνος του διπλός αστέρας.

Φωτογραφία: Jeff Dai

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

Αυτό το νεφέλωμα καλύπτει το αστέρι 22 του Σκορπιού και ανήκει στο σύμπλεγμα του ρ του Οφιούχου με τον έντονο χρωματισμό. Με μέγεθος 4,8, το αστέρι φαίνεται κοντά στον Αντάρη σε σκοτεινό ουρανό. Όμως, το νεφέλωμα αυτό απαιτεί μεγάλες φωτογραφικές εκθέσεις έτσι ώστε να αποκαλυφθεί η πραγματική του εικόνα. Τεχνικές λεπτομέρειες λήψης της φωτογραφίας αυτής του Adam Block (SkyCenter/University of Arizona) θα βρείτε εδώ

 

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής είναι χαμηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά στο λυκαυγές και αυξάνει σε λαμπρότητα, από -0,4 σε -1,0. Χρησιμοποιήστε ένα ζευγάρι κιάλια. Ψάξτε για τον Ερμή 30-40 λεπτά πριν την ανατολή του ήλιου. Στα δεξιά του θα βρίσκεται ο 1^ου μεγέθους Αλντεμπαράν (Λαμπαδίας).

Η Αφροδίτη και ο Δίας (μέγεθος -4,7 και -1,8, αντίστοιχα) απομακρύνονται ο ένας από τον άλλον αυτή την εβδομάδα. Λάμπουν μετά τη δύση του ηλίου πάνω στο δυτικό ουρανό. Φτάνουν σε απόσταση μόλις 4° την Παρασκευή 10 Ιουλίου.

Σύνοδος Αφροδίτης-Δία στις 5 Ιουλίου. (Φωτογραφία: Αντώνης Παντελίδης)

Ο Άρης έχει χαθεί στο φως της ανατολής του ήλιου.

Ο Κρόνος (μέγεθος 0,3, στον Ζυγό, πάνω από την κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον απογευματινό ουρανό στα νοτιοανατολικά πριν τη δύση του ήλιου και μεσουρανεί στις 10 μ.μ. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 13° είναι ο Αντάρης. Το αστέρι δ του Σκορπιού βρίσκεται ανάμεσα στον πλανήτη και τον Αντάρη.

Ο Ουρανός (μέγεθος +5,8, στους Ιχθείς) είναι στα νοτιοανατολικά στο λυκαυγές.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,9, στον Υδροχόο) είναι στα νότια στην αρχή του λυκαυγούς (από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Όσο πιο νότια, τόσο ψηλότερα θα βρεθεί.

Εδώ θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες για τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.