Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτήν την εβδομάδα, απο 7-3 έως και 13-3

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 7 Μαρτίου

Διπλή σκιά πάνω στον Δία. Η Ιώ και η Ευρώπη θα ρίξουν τις μικρές σκιές τους πάνω στον δίσκο του πλανήτη από τις 2:28 πμ και μέχρι τις 3:58 πμ της Τρίτης.

Προσπαθήστε να εντοπίσετε την Αφροδίτη 30 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου στα ανατολικά-νοτιοανατολικά, 4° πάνω από τον ορίζοντα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:23 μμ.

Τρίτη, 8 Μαρτίου

Ο Δίας είναι σε αντίθεση. Ο Δίας είναι το πιο λαμπρό αντικείμενο στα ανατολικά στον βραδινό ουρανό στα πόδια του Λέοντα.

Νέα Σελήνη στις 3:56 πμ της Τετάρτης. Ολική έκλειψη Ηλίου σε τμήματα της Ινδονησίας και του Ειρηνικού. Το φαινόμενο αρχίζει στις 0:17 UT και τελειώνει στις 3:37 UT, στις 9 Μαρτίου.

Ζωντανές μεταδόσεις της έκλειψης είναι προγραμματισμένες από το Exploratorium  (από 0:00 μέχρι τις 3:15 UT στις 9 Μαρτίου), από το  Slooh και από την τηλεόραση της NASA (NASA TV).

Η μέγιστη διάρκεια της ολικότητας θα είναι 4 λεπτά και 9 δευτερόλεπτα, όταν ο Ήλιος θα είναι 75° πάνω από τον ορίζοντα κάπου στον δυτικό Ειρηνικό.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:10 πμ της Τετάρτης.

Τετάρτη, 9 Μαρτίου

Αν ουρανός σας είναι καθαρός, μπορείτε να εντοπίσετε το «ουράνιο λιοντάρι» απόψε. Αναζητήστε στα ανατολικά τον αστερισμό του Λέοντα. Ο ευκολότερος τρόπος για να τον βρείτε είναι πρώτα να βρείτε την «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου, η οποία βρίσκεται ψηλά στα βορειοανατολικά. Ανοίξτε μια νοητή τρύπα στο μπολ της Άρκτου και ακολουθήστε το νερό που τρέχει έξω. Μπορείτε να ακούσετε ένα ισχυρό βρυχηθμό καθώς το νερό πέφτει στην πλάτη του Λέοντα! Τώρα που είστε στην σωστή περιοχή, αναζητήστε ένα ανάποδο αγγλικό ερωτηματικό με ένα φωτεινό αστέρι στο κάτω μέρος του. Η καμπύλη με το ερωτηματικό είναι το κεφάλι και η χαίτη του λιονταριού. Το φωτεινό μπλε αστέρι είναι ο Βασιλίσκος (Regulus), επίσης γνωστό ως άλφα του Λέοντα, και σηματοδοτεί την καρδιά του Λέοντα. Το υπόλοιπο του αστερισμού βρίσκεται στα ανατολικά του ερωτηματικού. Ψάξτε για ένα τρίγωνο από αστέρια, με τον φωτεινό Ντενέμπολα (βήτα του Λέοντα) να σημαδεύει την άκρη της ουράς του Λέοντα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:01 μμ.

Πέμπτη, 10 Μαρτίου

Το φεγγάρι είναι σε περίγειο, δηλαδή στο πλησιέστερο προς τη Γη σημείο της περιφορικής τροχιάς του, στις 9 πμ. Απόσταση από τη Γη: 359.510 χιλιόμετρα.

Οι παρατηρητές του δέκατου ένατου αιώνα ονόμαζαν την περιοχή που οριοθετείται από τα αστέρια Αρκτούρο, Στάχυ και Ντενέμπολα «βασίλειο των νεφελωμάτων». Δεν περιέγραφαν νεφελώματα με την τρέχουσα έννοια του όρου. Τα νεφελώματα τους ήταν γαλαξίες, τα οποία φαίνονταν νεφελώδη μέσα από τα μικρά τηλεσκόπια που οι περισσότεροι παρατηρητές χρησιμοποιούσαν. Απέναντι από την καρδιά αυτής της περιοχής εκτείνεται η «αλυσίδα του Μαρκαριάν» (Markarian’s Chain), μια ομάδα γαλαξιών που οριοθετείται στα δεξιά της εικόνας αυτής από τους μεγαλύτερους γαλαξίες M84 και M86. Από αυτούς τους δύο γίγαντες η αλυσίδα προχωρά και κρέμεται στα βορειοανατολικά. Η αλυσίδα ονομάστηκε έτσι από το όνομα του αρμενικής καταγωγής αστρονόμου Benjamin Eroshevich Μαρκαριάν (1913-1985), ο οποίος ανακάλυψε μια ενεργητική κατηγορία γαλαξιών στη δεκαετία του 1960. Η φωτογραφία είναι από ένα 4-ιντσών τηλεσκόπιο, το Vixen ED103S, αποχρωματικό διοπτρικό, με έκθεση σε ISO 800 για 5 λεπτά (33 Χ στάσεις), του Neil Heacock από το Maupin του Όρεγκον

 

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:48 πμ. της Παρασκευής.

Παρασκευή, 11 Μαρτίου

Όταν θα έχει βραδιάσει, κοιτάξτε την ημισέληνο χαμηλά στα δυτικά. Πάνω και στα δεξιά της, σε απόσταση 16°, βρίσκονται τα πιο λαμπρά αστέρια του Κριού. Το πιο λαμπρό είναι ο 2^ου μεγέθους Χαμάλ. Πάνω και στα αριστερά της Σελήνης είναι το αστέρι με μέγεθος 2,5, ο Μενκάρ ή άλφα του Κήτους.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:39 μμ.

Σάββατο, 12 Μαρτίου

Αυτό το βράδυ, η ημισέληνος, στα δυτικά, λάμπει κάτω από τις Πλειάδες και τον Αλντεμπαράν.

Ο Άρης, στο τέλος της εβδομάδας, βρίσκεται πιο κοντά στο β του Σκορπιού. Θα περάσει σε απόσταση μόλις 0,2° το πρωί της 16^ης Μαρτίου.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:30 μμ.

Κυριακή, 13 Μαρτίου

Αν σας αρέσει να συγκρίνετε τις λαμπρότητες των ουρανίων σωμάτων, κοιτάξτε τον Άρη όταν θα έχει ανατείλει λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Ο κόκκινος πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,3, πολύ πιο λαμπρός από τα αμυδρά αστέρια του Ζυγού, εκεί όπου, στα σύνορα του αστερισμού, βρίσκεται ο πλανήτης. Έχοντας αποτυπώσει στο μυαλό σας την λαμπρότητα του Άρη, θυμηθείτε να βγείτε έξω στο τέλος του Μαρτίου και να βρείτε ξανά τον Άρη. Στις 31 θα λάμπει με μέγεθος -0,5, δηλαδή θα έχει περίπου διπλάσια λαμπρότητα από την αποψινή.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:17 πμ της Δευτέρας.

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.”  Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

Ο πλανήτης Δίας είναι σε αντίθεση αυτή την εβδομάδα. Η φωτογραφία αυτή του Christopher Go είναι τραβηγμένη στις 6 Μαρτίου. Η ερυθρά κηλίδα του Δία φαίνεται πολύ καθαρά, σε πλήρη ανάλυση.

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

Ο Ερμής  έχει χαθεί στο φως του Ήλιου.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,8) βρίσκεται μόλις πάνω από τον ανατολικό-νοτιοανατολικό ορίζοντα 20 με 30 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου.

Ο  Άρης (μέγεθος +0,2, στον Ζυγό), ανατέλλει μετά τα μεσάνυχτα και λάμπει με χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί στο νότο πριν το λυκαυγές. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρος του είναι 9 δευτερόλεπτα της μοίρας. Ο πλανήτης θα έχει διάμετρο 18,6 δευτερόλεπτα της μοίρας στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου, στην πιο κοντινή προσέγγιση του στη Γη.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στα πόδια του Οφιούχου) ανατέλλει μετά τη 1 πμ. και λάμπει στα νοτιοανατολικά στην αρχή του λυκαυγούς. Βρίσκεται 15° ανατολικά του Άρη. Εντοπίστε τον πορτοκαλή Αντάρη (μέγεθος +1,1) 9° κάτω δεξιά του Κρόνου.

Ο Δίας (μέγεθος -2,5, στον Λέοντα) είναι σε αντίθεση στις 8 Μαρτίου, ανατέλλει στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος, μεσουρανεί μετά τα μεσάνυχτα, και δύει περίπου με την ανατολή του Ήλιου.

Ο Ουρανός (μέγεθος +5,9, στους Ιχθύες) είναι χαμηλά στα δυτικά νωρίς το βράδυ.

Ο Ποσειδώνας έχει χαθεί στο φως του Ήλιου.