Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 7-5 έως και 13-5
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 7-5 έως 13-5
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 7 Μαΐου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 5:10 πμ της Τρίτης. Το φεγγάρι ανατέλλει λίγο μετά τις 2:30 πμ της Τρίτης και θα βρίσκεται στον Αιγόκερο, στα αριστερά του Κρόνου και του Άρη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:47 μμ.
Τρίτη , 8 Μαΐου
Ο Δίας βρίσκεται σε αντίθεση απόψε (απέναντι από τον Ήλιο, όπως φαίνεται από τη Γη) και στην πλησιέστερη του απόσταση από τη Γη για το έτος. Ανατέλλει από τον ανατολικό ουρανό με το ηλιοβασίλεμα και είναι ψηλά στο νότο περίπου στη 1 πμ. Ο τεράστιος πλανήτης είναι το λαμπρότερο ουράνιο αντικείμενο της νύχτας, με εξαίρεση την ημισέληνο (η οποία ανατέλλει μετά τις 3 πμ ) και την Αφροδίτη (η οποία δύει στις 10:30 μμ). Ο Δίας βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του Ζυγού, περίπου 3 μοίρες ανατολικά του 3ου μεγέθους Zubenelgenubi (άλφα του Ζυγού). Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο δίσκος του αέριου γίγαντα εκτείνεται στα 45″ και δείχνει πολλές λεπτομέρειες στις κορυφές των νεφών του. Θα δείτε επίσης τα τέσσερα λαμπρά φεγγάρια του πλανήτη: η Ιώ, η Ευρώπη και η Καλλιστώ ευθυγραμμίζονται με αυτή τη σειρά ανατολικά του Δία ενώ ο Γανυμήδης είναι το μοναχικό φεγγάρι στα δυτικά του πλανήτη.
Αυτή η εικόνα δημιουργήθηκε από μία σειρά φωτογραφιών που έβγαλε το διαστημόπλοιο Cassini, όταν περνούσε από τον Δία.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:34 πμ της Τετάρτης.
Τετάρτη, 9 Μαΐου
Καθώς αρχίζει η νύχτα, προσέξτε πόσο ψηλά στέκεται η κατσαρόλα της Μεγάλης Άρκτου. Αν και φαίνεται ότι αυτός ο γνωστός σχηματισμός αστέρων έχει σκαρφαλώσει ακριβώς από πάνω μας, στην πραγματικότητα είναι 10 με 15 μοίρες κάτω από το ζενίθ. Αν προεκτείνουμε πέντε φορές τους δύο δείκτες της κατσαρόλας, τότε θα βρεθούμε στον πολικό αστέρα. Για να βεβαιωθείτε ότι το φαινόμενο μέγεθος του αστεριού του βορρά είναι +2, κοιτάξτε τους δύο δείκτες αστέρες. Θα πρέπει να έχουν την ίδια λαμπρότητα. Εκτός από το ότι μας οδηγεί στον πολικό αστέρα, η κατσαρόλα της Άρκτου είναι περαιτέρω χρήσιμη στην ουρανογραφία, αφού μας κατευθύνει προς τον Αρκτούρο και τον Στάχυ. Ακολουθώντας τη λαβή της, πρώτα φθάνουμε στον κιτρινωπό-πορτοκαλή Αρκτούρο και μετά στον λευκό-γαλάζιο Στάχυ. Τα χρώματα των δύο άστρων μας λένε ότι ο Στάχυς πρέπει να είναι θερμότερος από τον Αρκτούρο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 12:25 μετά τα μεσάνυχτα.
Πέμπτη, 10 Μαΐου
Αυτές τις ανοιξιάτικες νύχτες, το μακρύ, αμυδρό φίδι, η Ύδρα, εκτείνεται κατά μήκος του νότιου ουρανού. Βρείτε το κεφάλι του, έναν μάλλον αμυδρό σχηματισμό στα νοτιοδυτικά, στα δεξιά του Βασιλίσκου (Regulus). Κάτω αριστερά από το κεφάλι είναι η καρδιά της Ύδρας, ο πορτοκαλής Αλφάρντ. Η ουρά της Ύδρας εκτείνεται μέχρι το Ζυγό στα νοτιοανατολικά. Ο αστερισμός της Ύδρας, από το μέτωπο μέχρι το άκρο της ουράς, έχει μήκος 95°.
Παρασκευή, 11 Μαΐου
Ο αστερισμός του Σκορπιού γεμίζει με χρώμα τον πρωινό ουρανό της άνοιξης. Πόσο σύντομα μετά από το ηλιοβασίλεμα μπορείτε να διακρίνετε τον πορτοκαλή Αντάρη να βγαίνει από τα νοτιοανατολικά; Ο Αντάρης είναι το αστέρι 1ου μεγέθους που παριστάνει την καρδιά του Σκορπιού. Η λαμπρότητα του Αντάρη εξαπατά λόγω της μεγάλης απόστασής του από τη Γη, 600 έτη φωτός. Το αστέρι είναι στην πραγματικότητα 12.000 φορές φωτεινότερο από τον ήλιο μας, ένας τεράστιος κόκκινος γίγαντας.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 2:03 πμ του Σαββάτου.
Σάββατο, 12 Μαΐου
Αν και ο κομήτης PANSTARRS (C / 2016 R2) λάμπει αμυδρά με 11ο μέγεθος, απόψε είναι ένα καλό βράδυ για να προσπαθήσετε να τον εντοπίσετε στον αστερισμό του Ηνίοχου με ένα τηλεσκόπιο 8 ιντσών ή μεγαλύτερο. Ο κομήτης βρίσκεται ακριβώς στο μισό της διαδρομής μεταξύ του μεγέθους 0,1 (Αίγα ή α του Ηνίοχου) και του μεγέθους 1,9 βήτα του Ηνίοχου. Ο κομήτης εμφανίζεται σαν μία θολή μπάλα χωρίς να διακρίνεται κάποια δομή. Χρησιμοποιήστε αρκετά μεγάλη ισχύ στο προσοφθάλμιο σας για να έχετε την καλύτερη δυνατή θέα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:54 μμ.
Κυριακή, 13 Μαΐου
Με κιάλια ή με τηλεσκόπιο μπορείτε να εντοπίσετε ένα από τα ωραιότερα σφαιρωτά σμήνη του Βορείου Ημισφαιρίου, το Μ3. Θα ανακαλύψετε αυτό το αρχαίο αντικείμενο του ουρανού περίπου στα μισά της απόστασης μεταξύ του ζευγαριού Αρκτούρου και Cor Caroli, ακριβώς στα ανατολικά του β της Κόμης. Όσο μεγαλύτερο άνοιγμα χρησιμοποιείτε, τόσο περισσότερα αστέρια θα ξεχωρίσετε. Ανακαλύφθηκε από τον Charles Messier στις 3 Μαΐου, 1764. Αυτή η σφαίρα με περίπου μισό-εκατομμύριο αστέρια είναι ένας από τους παλαιότερους σχηματισμούς στο γαλαξία μας. Σε απόσταση 40.000 ετών φωτός, το Μ3 εκτείνεται σε μήκος 220 έτη φωτός και θεωρείται ότι είναι τουλάχιστον 10 δισεκατομμυρίων ετών. Σκεφτείτε ότι ο ήλιος μας είναι λιγότερο από το μισό της ηλικίας του!
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:41 πμ της Δευτέρας.
Αυτή είναι η φωτογραφία του πλανητικού νεφελώματος NGC 2440 που έβγαλε ο Adam Block ( Mount Lemmon SkyCenter / University of Arizona) τον Μάρτιο του 2018. Πρόκειται για ένα πλανητικό νεφέλωμα (στα τελικά στάδια της εξέλιξής του) που φιλοξενεί έναν από τους πιο θερμούς λευκούς νάνους. Αν και δεν είναι ορατό στη φωτογραφία αυτή, το κεντρικό αστέρι τροφοδοτεί το νεφέλωμα έτσι ώστε να λάμπει και να αποκαλύπτει όλη την πολύπλοκη δομή του. Οι σημερινές τεχνικές επεξεργασίας εικόνας επιτρέπουν καινοφανείς απεικονίσεις οι οποίες σε αυτήν την περίπτωση υπογραμμίζουν χαρακτηριστικά που συχνά θα είχαν παραβλεφθεί στο παρελθόν. Περισσότερες πληροφορίες για τη φωτογραφία αυτή εδώ.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής αρχίζει να εμφανίζεται στον πρωινό ουρανό. Είναι ακόμα χαμηλά πολύ χαμηλά πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα. Κοιτάξτε 15 με 20 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) λάμπει στα δυτικά-βορειοδυτικά νωρίς στο βραδινό λυκόφως. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη είναι 12 δευτερόλεπτα της μοίρας και είναι σε φάση gibbous, κατά 87% λαμπρός.
Ο Άρης και ο Κρόνος, μαζί στον Τοξότη, ανατέλλουν μετά τις 1:30 πμ. Βρίσκονται στα νότια-νοτιοανατολικά, πάνω από την «τσαγιέρα» του Τοξότη. Ο Άρης έχει λίγο μεγαλύτερο φαινόμενο μέγεθος ( -0,5) από τον Κρόνο (+ 0,3) και είναι πιο κόκκινος. Πιο μακριά στα δεξιά τους είναι ο Αντάρης και ακόμα πιο δεξιά είναι ο Δίας. Ο Άρης γίνεται όλο και πιο λαμπρός, πλησιάζοντας στην αντίθεσή του, στο τέλος Ιουλίου. Ο δίσκος του έχει ήδη φτάσει στα 11 δευτερόλεπτα.
Ο Δίας (μέγεθος -2,5, στο Ζυγό) ανατέλλει στις 9 μμ και φέγγει στον αμυδρό αστερισμό του Ζυγού. Στη 1 τα ξημερώματα είναι η πιο κατάλληλη ώρα για να έχετε την καλύτερη θέαση του πλανήτη όπου θα μπορούσαν να αποκαλύπτονται πολλές λεπτομέρειες πάνω στην επιφάνειά του. Ο πλανήτης φτάνει σε αντίθεση στις 8 Μαΐου και έχει φαινόμενη διάμετρο 44 δευτερόλεπτα της μοίρας.
Ο Ουρανός και Ποσειδώνας κρύβονται μέσα στην λάμψη του Ήλιου.
