Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 7-7 έως 13-7, 2025
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 7-7 έως και 13-7 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 7 Ιουλίου
Η Σελήνη περνά νότια του ερυθρού γίγαντα αστέρα Αντάρη στον Σκορπιό. Οι δυο τους στέκονται ψηλά στον νότιο ουρανό νωρίς το βράδυ. Ο Αντάρης είναι το άλφα αστέρι του Σκορπιού και συχνά απεικονίζεται ως η καρδιά του Σκορπιού. Λαμπερός με μέγεθος 1,1, είναι ένας κόκκινος υπεργίγαντας περίπου 550 έτη φωτός μακριά. Ακόμη και χωρίς τηλεσκόπιο, η κοκκινωπή απόχρωση του είναι αδιαμφισβήτητη και καθοριστική στην ονομασία του άστρου, το οποίο συχνά μεταφράζεται ως «αντίπαλος του Άρη» επειδή το χρώμα του είναι τόσο κοντά σε αυτό του Κόκκινου Πλανήτη στον ουρανό μας.
Τρίτη, 8 Ιουλίου
Ανεβαίνοντας σε ύψος 60° στα ανατολικά, δύο ώρες πριν από την ανατολή του ηλίου, ο αστερισμός της Ανδρομέδας βρίσκεται ακριβώς πάνω δεξιά της Κασσιόπης. Σήμερα το πρωί, ας απολαύσουμε τη θέα του αστρικού σμήνους NGC 7686 στη βορειοδυτική Ανδρομέδα, περίπου 3° βορειοδυτικά του 4ου μεγέθους λάμδα (λ) της Ανδρομέδας. Αυτή η φωτεινή ομάδα αστεριών λάμπει με μέγεθος 5,6, ορατή με γυμνό μάτι για όσους έχουν καλή όραση σε ένα καθαρό και χωρίς φωτορύπανση ουρανό. Αν και τυπικά ταξινομείται ως ανοικτό σμήνος, οι αστρονόμοι έχουν σημειώσει ότι με βάση τα χαρακτηριστικά των αστεριών του, το NGC 7686 αποτελείται από πολλά αστέρια σε διαφορετικές αποστάσεις δημιουργώντας μια οπτική υπερπυκνότητα αστέρων, παρά ένα πραγματικό σμήνος.
Τετάρτη, 9 Ιουλίου
Η Αφροδίτη βρίσκεται κάτω από τις Πλειάδες στον ουρανό νωρίς το πρωί σήμερα. Ο λαμπρός πλανήτης πλησιάζει γρήγορα το φωτεινότερο αστέρι του Ταύρου, τον Αλντεμπαράν, από το οποίο θα περάσει κοντά την επόμενη εβδομάδα. Βγείτε έξω 90 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου για να εντοπίσετε την Αφροδίτη (μέγεθος -4,1) περίπου 8,4° κάτω από το ανοικτό σμήνος των Πλειάδων (M45) στα ανατολικά. Ο πλανήτης έχει ύψος πάνω από 10° και θα συνεχίσει να ανεβαίνει καθώς πλησιάζει η αυγή. Περίπου 5° κάτω και ελαφρώς αριστερά από την Αφροδίτη είναι ο μεγέθους 0,9 Αλντεμπαράν, ένα κόκκινο γιγάντιο αστέρι που λάμπει ανάμεσα στους διάσπαρτους ήλιους του ανοιχτού σμήνους των Υάδων, στη «μύτη» του Ταύρου. Η Αφροδίτη θα δώσει στον Ταύρο την εμφάνιση δύο φωτεινών «ματιών», αντί μόνο ενός (αυτό του Αλντεμπαράν). Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο δίσκος πλάτους 17″ της Αφροδίτης είναι τώρα 67% φωτισμένος.
Πέμπτη, 10 Ιουλίου
Πανσέληνος στις 11:36 μμ. Η πανσέληνος του Ιουλίου ονομαζόταν παραδοσιακά «Πανσέληνος του Ελαφιού» στη βορειοανατολική αποικιακή Αμερική. Αυτή την εποχή, τα κέρατα των αρσενικών ελαφιών βρίσκονται σε κατάσταση πλήρους ανάπτυξης. Αυτό το αμερικανικό όνομα σημειώθηκε από τον καπετάνιο Jonathan Carver κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στη δεκαετία του 1760.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, η Σελήνη θα ταξιδέψει από νοτιοανατολικά προς νοτιοδυτικά, διαγράφοντας ένα τόξο χαμηλά μέσω του νότιου ουρανού. Ακόμη και στο υψηλότερο σημείο της, περίπου μία ώρα μετά τα μεσάνυχτα, η Σελήνη δεν ανεβαίνει ποτέ πάνω από περίπου 20°. Έτσι, περνάει μέσα από περισσότερη ατμόσφαιρα της Γης για να φτάσει στα μάτια μας. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι η Πανσέληνος φαίνεται κίτρινη ή ακόμα και πορτοκαλί, αντί για το κανονικό φωτεινό λευκό χρώμα.
Παρασκευή, 11 Ιουλίου
Η Αφροδίτη σχηματίζει τώρα ένα προσωρινό, εκθαμβωτικό δεύτερο μάτι στο πρόσωπο του Ταύρου σε σχήμα V, ξεπερνώντας εντελώς τον Aldebaran! Κοιτάξτε νωρίς την αυγή, 1 ώρα και 15 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου. Σκεφτείτε την ευκαιρία μιας ωραίας φωτογραφίας!
Τώρα στον Αιγόκερω, η Σελήνη περνά 0,02° βόρεια του Πλούτωνα. Δυστυχώς, το λαμπερό φως του φεγγαριού θα κάνει τον Πλούτωνα μια εξαιρετικά δύσκολη παρατήρηση, απαιτώντας μεγάλα τηλεσκόπια και καλή όραση για να εντοπιστεί. Αλλά δεν θα ξεχάσουμε εντελώς τον Πλούτωνα. Ο μακρινός πλανήτης νάνος πλησιάζει σε αντίθεση, όταν θα φαίνεται καλύτερα στον ουρανό, αργότερα αυτό το μήνα.
Σάββατο, 12 Ιουλίου
Με ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο μπορούμε να διακρίνουμε ένα ζευγάρι από σφαιρωτά σμήνη, το Μ10 και το Μ12 στον Οφιούχο με μέγεθος 6,6 και 6,7, αντίστοιχα. Η μεταξύ τους απόσταση είναι λίγο παραπάνω από 3 μοίρες, δηλαδή θα φαίνονταν άνετα στο ίδιο πεδίο με ένα ζευγάρι κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο μικρού εστιακού λόγου (μικρού f) βλέποντας με προσοφθάλμιο χαμηλής ισχύος. Συμβουλευθείτε αναλυτικούς χάρτες του ουρανού για τον εντοπισμό τους.
Κυριακή, 13 Ιουλίου
Έχοντας ανακαλυφθεί από τον Edmond Halley το 1714, το M13, αποκαλείται επίσης «το σμήνος του Ηρακλή», είναι το φωτεινότερο σφαιρωτό σμήνος στο βόρειο ουράνιο ημισφαίριο. Ο Edmond Halley σημείωσε ότι “φαίνεται και με γυμνό μάτι όταν ο ουρανός είναι γαλήνιος και το φεγγάρι απών.” Σε απόσταση 25.100 έτη φωτός και με γωνιακή διάμετρο 20 λεπτά του τόξου, περιέχει 100.000 αστέρια. Το σμήνος M13 επιλέχτηκε το 1974 ως στόχος για ένα από τα πρώτα ράδιο μηνύματα που απευθύνονταν σε πιθανές εξωγήινες ευφυείς φυλές, και που στάλθηκαν από το μεγάλο ράδιο τηλεσκόπιο του παρατηρητήριου Arecibo.
Ολοκληρώθηκε το 1963 και ήταν το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο για 53 χρόνια. Το ξεπέρασε τον Ιούλιο του 2016 το σφαιρικό τηλεσκόπιο διαμέτρου πεντακοσίων μέτρων (FAST) στην Κίνα. Δυστυχώς, στις 10 Αυγούστου και στις 6 Νοεμβρίου 2020, δύο από τα καλώδια στήριξης του δέκτη έσπασαν. Το τηλεσκόπιο κατέρρευσε την 1η Δεκεμβρίου 2020. Το 2022 ανακοινώθηκε ότι το τηλεσκόπιο δεν θα ανακατασκευαστεί.
Η αθέατη πλευρά της Σελήνης
Πίστωση εικόνας: NASA / GSFC / Arizona State Univ. / Lunar Reconnaissance Orbiter
Στη σύγχρονη περιστροφή της με τη γη, η Σελήνη παρουσιάζει πάντα τη γνωστή της φωτεινή πλευρά στους κατοίκους του πλανήτη μας. Αυτή η ευκρινής εικόνα είναι ένα μωσαϊκό από την ευρυγώνια κάμερα του Lunar Reconnaissance Orbiter. με περισσότερες από 15.000 εικόνες που λήφθηκαν μεταξύ Νοεμβρίου 2009 και Φεβρουαρίου 2011. Παραδόξως, η επιφάνεια της σκοτεινής πλευρά φαίνεται πολύ διαφορετική από την φωτεινή πλευρά. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ο φλοιός της σκοτεινής επιφάνειας είναι παχύτερος, καθιστώντας πιο δύσκολο για το λιωμένο υλικό από το εσωτερικό να ρέει στην επιφάνεια και να σχηματίζει την λεία επιφάνεια της φωτεινής πλευράς.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής βρίσκεται στο φως της δύσης του Ήλιου και δεν είναι ορατός.
Η Αφροδίτη, με μέγεθος -4,1, ανατέλλει πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα πριν από την αρχή της αυγής. Μόλις εμφανιστεί πάνω από τον ορίζοντα, μπορείτε εύκολα να την ακολουθήσετε μέχρι ο ουρανός να γίνει πολύ φωτεινός. Με τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη φαίνεται σε φάση gibbous, 65% φωτισμένος.
Ο Άρης με μέγεθος +1,5 στον Λέοντα, βρίσκεται χαμηλά στα δυτικά και δύει νωρίς στην αρχή της νύχτας.
Ο Δίας (μέγεθος -1,9) αρχίζει να φαίνεται πολύ χαμηλά στο φως της ανατολής, πολύ χαμηλότερα από την Αφροδίτη.
Ο Κρόνος, πολύ πιο αμυδρός από την Αφροδίτη ( + 0,9), βρίσκεται ψηλότερα στο λυκαυγές, και κινείται μακριά και στα δεξιότερα απ’ αυτήν. Μετά τις 1 πμ. θα βρεθεί σε καλό ύψος για παρατήρηση. Οι δακτύλιοι του θα είναι σε κάτοψη αυτόν τον χρόνο.
Ο Ουρανός βρίσκεται σε σύνοδο με τον Ήλιο.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,9, βρίσκεται μέσα στο υπόβαθρο του Κρόνου, περίπου 1° στα αριστερά του.
