Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 7-8 έως 13-8
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 7-8 έως και 13-8 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 7 Αυγούστου
Ο Κρόνος πλησιάζει σε αντίθεση αργότερα αυτό το μήνα, παρουσιάζοντας έναν τέλειο στόχο για τους παρατηρητές του ουρανού τόσο κατά τη διάρκεια των ωρών μετά το βραδινό λυκόφως όσο και πριν από την αυγή. Ο πλανήτης βρίσκεται στον αστερισμό του Υδροχόου και εκτείνεται στα 19″. Οι υπέροχοι δακτύλιοί του εκτείνονται περίπου 43 ” κατά μήκος.
Έχετε δει μετέωρα των Περσείδων ακόμα; Μερικοί Περσείδες εμφανίζονται στα τέλη Ιουλίου, στη συνέχεια αυξάνονται για μερικές ημέρες καθώς οδεύουν προς την κορύφωσή τους, η οποία φέτος προβλέπεται για τη νύχτα της 12ης προς 13ης Αυγούστου. Ο ουρανός τότε θα είναι χωρίς φεγγάρι για τέλειες συνθήκες παρατήρησης διαττόντων αστέρων. Η αδύναμη βροχή μακράς διαρκείας Δέλτα του Υδροχόου εξακολουθεί να είναι κάπως ενεργή καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Και για τις δύο βροχές, όσο αργότερα τη νύχτα παρατηρηθούν τόσο περισσότεροι θα είναι οι διάττοντες.
Μία ώρα πριν την ανατολή του Ήλιου την Τρίτη (περίπου στις 5:30 πμ.), η Σελήνη βρίσκεται 3,5 μοίρες πάνω από τον Δία, στον αστερισμό του Κριού.
Τρίτη, 8 Αυγούστου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 1:30 μμ.
Ξημερώματα Τετάρτης, η Σελήνη βρίσκεται 6 μοίρες μακριά από τις Πλειάδες. Η απόσταση αυτή μικραίνει όσο περνάει η ώρα.
Καθώς προχωρά το καλοκαίρι, ο φωτεινός Αρκτούρος κινείται κάτω από τη δυτική πλευρά του βραδινού ουρανού αριστερά της Άρκτου. Ο Αρκτούρος αποτελεί το κάτω σημείο του σχηματισμού του «χαρταετού» του Βοώτη που εκτείνεται πάνω δεξιά από αυτό κατά 23°.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:27 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 9 Αυγούστου
Πρόκληση με ένα ζευγάρι κιάλια. Ο βραδινός ουρανός είναι χωρίς φεγγάρι, και αν είστε κάτω από έναν ουρανό με λίγη ή καθόλου φωτορύπανση, τώρα είναι μια καλή στιγμή για να εντοπίσετε το διάσημο νεφέλωμα της Βόρειας Αμερικής κοντά στον Ντενέμπ, ψηλά πάνω από το κεφάλι σας. Είναι διάσημο αλλά αμυδρό, διάχυτο και δύσκολο να παρατηρηθεί. Το νεφέλωμα έχει διάμετρο 1° – 2°, οπότε χρησιμοποιήστε μεγάλα κιάλια ευρέως πεδίου ή προσοφθάλμιο με χαμηλή μεγέθυνση με ένα τηλεσκόπιο.
Ο Ερμής φτάνει σε μέγιστη ανατολική αποχή (27°). Μπορείτε να βρείτε τον μικροσκοπικό πλανήτη μετά το ηλιοβασίλεμα στα δυτικά, μόλις 5 ° ψηλά μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Έχει μέγεθος 0,4, εξακολουθεί να είναι σχετικά φωτεινός, αν και έχει γίνει σημαντικά αμυδρότερος σε σχέση με τον περασμένο μήνα. Ο πλανήτης εμφανίζεται τώρα σε φάση τετάρτου μέσα από ένα τηλεσκόπιο που εκτείνεται στα 8″.
Πάνω και λίγο αριστερά από τον Ερμή είναι ο Άρης: Ο Κόκκινος Πλανήτης είναι πολύ πιο αμυδρός με μέγεθος 1,8 και θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να εμφανιστεί στον σκοτεινό ουρανό. Ωστόσο, επειδή είναι ελαφρώς ψηλότερα από τον Ερμή, θα δύσει λίγο αργότερα απ’ αυτόν.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:18 πμ. της Πέμπτης.
Πέμπτη, 10 Αυγούστου
Όχι λιγότερο από εννέα αντικείμενα του Μεσιέ βρίσκονται μέσα σε δύο οπτικά πεδία με κιάλια μόλις πάνω από το αστέρι που σηματοδοτεί το καπάκι της τσαγιέρας του Τοξότη (τώρα βρίσκεται στο ψηλότερό της σημείο στο νότο νωρίς το βράδυ). Πόσα από αυτά μπορείτε να εντοπίσετε; Μερικά είναι εύκολο με κιάλια, μερικά είναι πιο δύσκολο και απαιτούν να είσαστε σε σκοτεινό ουρανό.
Παρασκευή, 11 Αυγούστου
Ο κομήτης C/2023 E1 (ATLAS) είναι 9ου μεγέθους και ταξιδεύει μέσω του Κύκνου, επίσης ψηλά στον ανατολικό ουρανό νωρίς το βράδυ. Είναι επίσης σχετικά εύκολο να βρεθεί – απλά εντοπίστε τον Ντενέμπ, το αστέρι στην ουρά του Κύκνου και σχεδιάστε μια γραμμή βορειοανατολικά για 9,5°. Εκεί βρίσκεται απόψε ο ΑΤΛΑΣ, μόλις 2° νοτιοδυτικά του 5ου μεγέθους π1 του Κύκνου. Θα βρείτε τα νεφελώματα της Βόρειας Αμερικής και του Πελεκάνου (NGC 7000 και IC 5070), τα οποία βρίσκονται περίπου 2° νοτιοανατολικά του Ντενέμπ.
Ο ATLAS έχει σήμερα μια φωτεινή, κυκλική κόμη και μια λεπτή ουρά αφού πέρασε το περιήλιο (το πλησιέστερο σημείο στον Ήλιο στην τροχιά του) μόλις πριν από ένα μήνα. Μπορεί να φαίνεται πρασινωπός, ιδιαίτερα στις φωτογραφίες.
Αν και ο κομήτης είναι τώρα στο δρόμο της επιστροφής του στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα, είναι ακόμα κοντά στον Ήλιο και δεν έχει ακόμη κάνει την πλησιέστερη προσέγγισή του στη Γη, η οποία συμβαίνει σε ακριβώς μία εβδομάδα. Αναμένεται να γίνει πιο λαμπρός. Είναι σχετικά φωτεινός στόχος που είναι εύκολο να βρεθεί, ειδικά χωρίς τη Σελήνη να παρεμβαίνει.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:56 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 12 Αυγούστου
Η βροχή των Περσείδων θα πρέπει να είναι στο αποκορύφωμά της αργά απόψε. Ο ουρανός είναι χωρίς φεγγάρι, σκοτεινός. Νωρίς το βράδυ τα μετέωρα θα είναι λίγα, αλλά εκείνοι που θα εμφανιστούν θα έχουν μεγάλο μήκος. Καθώς οι ώρες περνούν και το ακτινοβόλο σημείο της βροχής (στο βόρειο Περσέα κοντά στην Κασσιόπη) ανεβαίνει ψηλότερα στα βορειοανατολικά, τα μετέωρα θα γίνουν μικρότερα και πιο πολυάριθμα, τα περισσότεροι από τα μεσάνυχτα μέχρι την αυγή.
Η καλύτερη κατεύθυνση για να κοιτάξετε είναι εκεί όπου ο ουρανός σας είναι πιο σκοτεινός, συνήθως στο ζενίθ. Το ακτινοβόλο της βροχής είναι το σημείο προέλευσης των μετεώρων, αν μπορούσατε να τα δείτε να έρχονται μακριά από στο διάστημα. Όμως, τα μετέωρα γίνονται ορατά μόνο στα τελευταία δευτερόλεπτα όταν διασχίζουν την ανώτερη ατμόσφαιρα, και αυτό μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε σημείο στον ουρανό. Η πηγή της βροχής είναι ο κομήτης Swift–Tuttle.
Στη συνέχεια της παρατήρησης των Περσείδων, στην αρχή της αυγής της Κυριακής 13 Αυγούστου, η φθίνουσα ημισέληνος θα σχηματίσει ένα τρίγωνο με τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη χαμηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά.
Κυριακή, 13 Αυγούστου
Υποθέτοντας ότι παρακολουθήσατε τη βροχή των Περσείδων όλο το βράδυ, αργότερα το πρωί, όταν αρχίζει το λυκαυγές, περίπου 45 λεπτά πριν βγει ο ήλιος, ψάξτε για ένα φωτεινό αντικείμενο να αιωρείται ακριβώς πάνω από τον ορίζοντα στα ανατολικά-νοτιοανατολικά. Αυτό είναι το λαμπρότερο αστέρι στον νυχτερινό ουρανό, με μέγεθος -1,5, ο Σείριος, στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός. Από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, το αστέρι ανεβαίνει περίπου 4° ψηλά μισή ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου και θα πρέπει να ξεχωρίζει αν έχετε έναν καθαρό, χωρίς εμπόδια ορίζοντα. Η επιστροφή του Σείριου στον πρωινό ουρανό ήταν μια ευκαιρία για γιορτή στην αρχαία Αίγυπτο. Γύρω στο 3000 π.Χ., αυτή η λεγόμενη «ηλιακή» ανατολή του Σείριου προανήγγειλε τον ερχομό των πλημμυρών του ποταμού Νείλου, ένα γεγονός κατά το οποίο η γεωργία – και όλη η ζωή στην Αίγυπτο – εξαρτιόταν.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:35 πμ. της Δευτέρας.
Η Υπερπανσέληνος του Αυγούστου. Φωτογραφία: Φαρμακόπουλος Αντώνης.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής (μέγεθος περίπου 0,4) είναι πολύ χαμηλά στο βραδινό λυκόφως. Με ένα ζευγάρι κιάλια κοιτάξτε πάνω από τον δυτικό ορίζοντα περίπου 20-30 λεπτά μετά τη δύση του Ήλιου.
Η Αφροδίτη δεν είναι ορατή αφού βρίσκεται σε κατώτερη σύνοδο με τον Ήλιο.
Ο Άρης είναι αμυδρός με μέγεθος +1,8 και φαινόμενη διάμετρο μόνο 4”. Με κιάλια θα τον βρείτε, στις 11 Αυγούστου, 5 μοίρες πάνω από τον Ερμή.
Ο Δίας (μέγεθος -2,5, στον Κριό) ανατέλλει πριν τις 1 πμ. Στην αρχή του λυκαυγούς λάμπει ψηλά στα νοτιοανατολικά.
Ο Κρόνος, με μέγεθος +0,5 στον αμυδρό Υδροχόο, ανατέλλει αργά στο βραδινό λυκόφως. Φαίνεται ψηλά στα νότια πριν την αρχή του λυκαυγούς. Το φωτεινό αστέρι κάτω από τον πλανήτη είναι ο Φομαλχώ. Θα είναι σε αντίθεση στις 26 Αυγούστου.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,7 και βρίσκεται ψηλά στην αρχή του λυκαυγούς (περίπου 9 μοίρες ανατολικά του Δία).
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,8, στα σύνορα Ιχθύων-Υδροχόου φαίνεται ψηλά στο νότο πριν την αρχή του λυκαυγούς. Είναι 20° ανατολικά από τον Κρόνο.
