Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 9-9 έως 15-9, 2024
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 9-9 έως και 15-9 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 9 Σεπτεμβρίου
Τα δύο φωτεινότερα αστέρια στα βράδια του Σεπτεμβρίου είναι ο Βέγας ψηλά πάνω στο ζενίθ και ο Αρκτούρος στα δυτικά, και τα δύο μεγέθους 0.
Ο Ερμής περνά 0,5° βόρεια του άλφα αστέρα του Λέοντα, Βασιλίσκου (Regulus). Προσπαθήστε να τους εντοπίσετε μαζί λίγο πριν από την αυγή, φτάνοντας σχεδόν 10° ψηλά 40 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου.
Ο Ερμής είναι τώρα μεγέθους -0,7, ξεπερνώντας κατά πολύ το αστέρι μεγέθους 1,4, τον Βασιλίσκο. Ο μικρός πλανήτης είναι στα καλύτερά του για το έτος για όσους παρατηρούν στο βόρειο ημισφαίριο. Αναζητήστε τα μαζί στο ίδιο οπτικό πεδίο με κιάλια ή οποιοδήποτε τηλεσκόπιο.
Ο πλανήτης, τώρα περίπου 157 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, φαίνεται να εκτείνεται μόλις 6″ στον ουρανό. Είναι περισσότερο από μισοφωτισμένος, με περίπου το 64% του δίσκου του να φωτίζεται από τον Ήλιο. Ο Ερμής έρχεται πιο κοντά στον Ήλιο, έχοντας φτάσει στη μέγιστη αποχή του την περασμένη εβδομάδα. Θα φτάσει σε ανώτερη σύνοδο στο τέλος του μήνα, καθιστώντας τον αόρατο σε εμάς εδώ στη Γη. Ο πλανήτης θα επανεμφανιστεί στον βραδινό ουρανό στα μέσα Οκτωβρίου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:43 πμ. της Τρίτης.
Τρίτη, 10 Σεπτεμβρίου
Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 9:07 πμ. της Τετάρτης.
Μόλις βγουν τα αστέρια απόψε, αναζητήστε τον πορτοκαλί Αντάρη περίπου 2,5° στα δεξιά της Σελήνης. Κάπως μακρύτερα προς την ίδια κατεύθυνση είναι ο δέλτα του Σκορπιού. Η Σελήνη είναι τώρα σχεδόν μισοφωτισμένη.
Λίγο περισσότερο από 1° δυτικά του Αντάρη βρίσκεται το M4, ένα φωτεινό σφαιρωτό σμήνος που είναι ένα από τα πλησιέστερα τέτοια αντικείμενα στη Γη. Περίπου 7.200 έτη φωτός μακριά, ο M4 λάμπει με μέγεθος 5,6 και θα πρέπει να είναι εύκολο να εντοπιστεί είτε με κιάλια είτε με τηλεσκόπιο. Είναι ένα σχετικά ανοιχτό σμήνος, σε αντίθεση με πολλά άλλα, τα οποία είναι εξαιρετικά συμπυκνωμένα. Ελέγξτε το κέντρο του M4, όπου είναι ορατή μια επιμήκης δομή αστεριών σε σχήμα ράβδου, που εκτείνεται περίπου 2,5 ‘. Ολόκληρο το σύμπλεγμα έχει μήκος περίπου 36′.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:34 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 11 Σεπτεμβρίου
Αυτή η φάση της Σελήνης προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία για να παρατηρήσουμε τον δορυφόρο μας, καθώς η διαχωρίζουσα ( terminator) – η διαχωριστική γραμμή μεταξύ νύχτας και ημέρας – προσφέρει μια ενδιαφέρουσα περιοχή όπου η αλληλεπίδραση φωτός και σκιάς δημιουργεί εξαιρετική αντίθεση. Η διαχωρίζουσα σημαίνει επίσης ότι εκεί συμβαίνει η ανατολή του ηλίου στη Σελήνη, καθώς η σεληνιακή ημέρα ανατέλλει αργά από την ανατολή προς τη δύση.
Δείτε τη Σελήνη με κιάλια ή τηλεσκόπιο νωρίς απόψε και απολαύστε το τοπίο ακριβώς εκεί που η μέρα συναντά τη νύχτα, απολαμβάνοντας τις μακριές σκιές και το πώς τονίζουν τις τεράστιες υψομετρικές διαφορές. Ακόμη και με ελάχιστη μεγέθυνση, ωστόσο, μπορείτε να απολαύσετε μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά της Σελήνης: αρκετές μεγάλες, σκοτεινές κηλίδες που είναι τώρα ορατές στο ανατολικό μισό της. Αυτές είναι θάλασσες, ή μαρία, αν και ποτέ δεν γέμισαν με νερό – είναι αρχαίες, δροσερές λεκάνες λάβας. Η Θάλασσα των Κρίσεων είναι ιδιαίτερα αισθητή ως ένα σχεδόν τέλεια ωοειδές σκοτεινό σημείο κοντά στο άκρο. Η μεγάλη, στρογγυλή περιοχή πάνω αριστερά της (βορειοδυτικά στη Σελήνη) είναι η Θάλασσα της Γαλήνης, η οποία φαίνεται να ρέει νοτιοανατολικά στις Θάλασσες της Γαλήνης, του Νέκταρ και της Γονιμότητας.
Πέμπτη, 12 Σεπτεμβρίου
Απόψε η Σελήνη λάμπει στη λαβή της «τσαγιέρας» του Τοξότη. Καλύψτε το λαμπρό φεγγάρι με το δάχτυλό σας για να αποκαλύψετε τα αστέρια γύρω του.
Ο φωτεινός Δίας στέκεται ψηλά στον ανατολικό ουρανό σήμερα το πρωί. Τώρα είναι μεγέθους -2,3. Ο αέριος γίγαντας βρίσκεται ανάμεσα στα κέρατα του Ταύρου, κάτω αριστερά του κόκκινου γίγαντα Αλντεμπαράν. Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο Δίας εκτείνεται εντυπωσιακά στα 40″. Λεπτομέρειες όπως εναλλασσόμενες φωτεινές και σκοτεινές ζώνες σύννεφων μπορεί να είναι ορατές και η καταιγίδα μεγέθους Γης του πλανήτη, η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα, διασχίζει τη μέση του δίσκου τις πρώτες πρωινές ώρες (διαβάστε παρακάτω).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:13 πμ. της Παρασκευής.
Παρασκευή, 13 Σεπτεμβρίου
Ο Βασιλίσκος (Regulus) γίνεται ευκολότερος να εντοπιστεί τώρα που είναι ψηλότερα την αυγή. Το πρωί του Σαββάτου, θα είναι 8° πάνω από τον Ερμή.
Ο λαμπρός Βέγας τώρα το ζενίθ μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα κατά τη διάρκεια του λυκόφωτος, για όσους από εμάς βρίσκονται στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Ο Βέγας είναι μεγαλύτερος, θερμότερος και 50 φορές φωτεινότερος από τον Ήλιο μας. Αλλά σε απόσταση 25 ετών φωτός, είναι 1.600.000 φορές πιο μακριά.
Ο Κρόνος είναι η φωτεινή μικρή κουκκίδα στα νοτιοανατολικά νωρίς το βράδυ, κάτω δεξιά του Μεγάλου Τετράγωνου του Πήγασου. Ένα τηλεσκόπιο απόψε θα δείξει το μεγαλύτερο και φωτεινότερο φεγγάρι του Κρόνου, τον Τιτάνα, 8ου μεγέθους, να λάμπει στη μέγιστη απόστασή του, περίπου τέσσερα μήκη δακτυλίων στα ανατολικά του Κρόνου. Ένα τηλεσκόπιο 3 ιντσών μπορεί να σας τον δείξει. Με όργανο 4 ιντσών θα αρχίσει να φαίνεται το πορτοκαλί χρώμα του, που προκαλείται από την ομιχλώδη ατμόσφαιρά του. Βλέπετε άλλα φεγγάρια γύρω από τον Κρόνο; Προσδιορίστε τις θέσεις του ανά πάσα χρονική στιγμή χρησιμοποιώντας το εργαλείο Φεγγάρια του Κρόνου.
Σάββατο, 14 Σεπτεμβρίου
Προσέξτε τον λαμπρό Βέγα να περνάει ακριβώς από το ζενίθ όταν τελειώνει το βραδινό λυκόφως, εάν ζείτε στα μέσα γεωγραφικά πλάτη και έχετε γεωγραφικό πλάτος ίσο με 39° βόρεια (Αθήνα, Πεκίνο, Λισαβόνα, και αλλού).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:51 πμ. της Κυριακής.
Κυριακή, 15 Σεπτεμβρίου
Η ημισέληνος σχηματίζει ένα σχεδόν ισόπλευρο τρίγωνο με τον Κρόνο στα αριστερά της και τον Φομαλχώ κάτω αριστερά του. Το τρίγωνο είναι περίπου 20° σε μια πλευρά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:42 πμ. της Δευτέρας.
Ο φωτογράφος του Κρόνου, Christopher Go, εξηγεί: “Σημειώστε τη φωτεινή λευκή γραμμή ακριβώς κάτω από τους δακτυλίους. Σημειώστε τα δύο σκοτεινά σημεία σε πλάτος +32Βόρεια και τις σκούρες σκοτεινές μουτζούρες αριστερά και δεξιά του δακτυλίου. Οπτικά οι δακτύλιοι είναι πολύ φωτεινοί λόγω του φαινομένου Seeliger”. Περισσότερες λεπτομέρειες για τη φωτογραφία: εδώ.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής κάνει μια καλή εμφάνιση αυτή την εβδομάδα στο λυκαυγές. Κοιτάξτε χαμηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά 40 με 50 λεπτά πριν την ανατολή. Είναι ήδη λαμπρός με μέγεθος -1,0 στις 14 Σεπτεμβρίου. Αυτή την εβδομάδα περνά κοντά από τον Βασιλίσκο ο οποίος έχει μέγεθος + 1,4.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -3,8) αν και γίνεται πιο εύκολο να παρατηρηθεί αυτή την εβδομάδα, είναι ακόμα χαμηλά, 20- 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα στα δυτικά-βορειοδυτικά. Θα χρειαστείτε ένα ζευγάρι κιάλια. Θα βρεθεί σε απόσταση 6 μοιρών από τον Στάχυ στις 13. Στις 17 Σεπτεμβρίου θα περάσουν σε απόσταση 2½°.
Ο Άρης και ο Δίας (μέγεθος +0,6, και -2,3, αντίστοιχα, στον Ταύρο) είναι αρκετά ψηλά στον ανατολικό ουρανό πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλουν πριν τις 1 πμ., με τον Άρη να ακολουθεί τον Δία, μισή ώρα αργότερα.
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,6, στον Υδροχόο) μόλις που πέρασε από αντίθεση. Λάμπει ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την αυγή. Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι πάνω και στα αριστερά του.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,7, στον δυτικό Ταύρο, είναι 22° δυτικά του Δία τις πρώτες πρωινές ώρες. Είναι ακόμα πολύ χαμηλά για να παρατηρηθεί ένας τέτοιος αμυδρός πλανήτης. Όμως, με ένα ζευγάρι κιάλια προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,8, στους Ιχθύες, βρίσκεται 13° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!
