Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 10-3 έως 16-3, 2025
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 10-3 έως και 16-3 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 10 Μαρτίου
Η Σελήνη, σχεδόν πανσέληνος, βρίσκεται στον Καρκίνο. Τις επόμενες δύο νύχτες θα κινηθεί προς τον Λέοντα και θα πλησιάσει τον Βασιλίσκο.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:10 μμ.
Τρίτη, 11 Μαρτίου
Νωρίς το βράδυ μπορούμε να παρατηρήσουμε το M35, ένα από τα πιο όμορφα σμήνη αστέρων που φαίνονται με τηλεσκόπιο στον ουρανό του χειμώνα. Βρίσκεται κοντά στα πόδια του δίδυμου αδελφού Κάστορα και μπορείτε να το βρείτε εύκολα είτε με μικρό τηλεσκόπιο είτε με κιάλια.
Ακόμα και με ένα τηλεσκόπιο 3 ή 4 ιντσών μπορείτε να διακρίνετε δεκάδες σημεία φωτός μέσα από τα οποία ξεχωρίζουν μερικοί πιο φωτεινοί ήλιοι. Το σμήνος καλύπτει περίπου μισή μοίρα στον ουρανό, δηλαδή περίπου όσο και η Πανσέληνος, για αυτό χρειάζεται να κοιτάξετε με ένα προσοφθάλμιο χαμηλής μεγέθυνσης. Κοιτάζοντας επίμονα και χρησιμοποιώντας λίγο την φαντασία σας, θα δείτε ότι σχηματίζονται τόξα και καμπύλες που επεκτείνονται μέσα στο σμήνος. Ίσως να διαπιστώσετε ότι υπάρχει και μια χαρακτηριστική απουσία αστέρων στο κέντρο του σμήνους.
Τετάρτη, 12 Μαρτίου
Ο φωτεινός Σείριος βρίσκεται στον μεσημβρινό στα νότια, μετά το τέλος του λυκόφωτος. Ο Σείριος είναι το κάτω αστέρι του ισόπλευρου Χειμερινού Τριγώνου. Τα άλλα δύο αστέρια του τριγώνου είναι ο πορτοκαλί Μπετελγκέζ πάνω δεξιά του Σείριου (ώμος του Ωρίωνα) και ο Προκύων, πάνω αριστερά του Σείριου. Αυτή είναι η εποχή του χρόνου που το Χειμερινό Τρίγωνο ισορροπεί στον Σείριο νωρίς το βράδυ. Ο Προκύων διασχίζει πάντα τον μεσημβρινό 55 λεπτά μετά τον Σείριο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:49 μμ.
Πέμπτη, 13 Μαρτίου
Ολική έκλειψη της πανσελήνου απόψε για την Αμερική, τη δυτικότερη Ευρώπη και τη δυτικότερη Αφρική. Για τους Βορειοαμερικανούς η έκλειψη συμβαίνει αργά τη νύχτα. Η Σελήνη θα βρίσκεται κοντά στο απόγειο της τροχιάς της, καθιστώντας την μια «μίνι σελήνη»: εμφανίζεται λίγο μικρότερη από τη μέση πανσέληνο.
Στην Ελλάδα, θα δούμε μόνο μέρος της παρασκιάς, αρχίζοντας στις 6:00 πμ. Όμως, η Σελήνη θα είναι ήδη πολύ χαμηλά και θα δύσει λίγο αργότερα.
Δείτε την προσομοίωση της έκλειψης από την Θεσσαλονίκη.
Παρασκευή, 14 Μαρτίου
Καθώς πλησιάζουν τα μεσάνυχτα, κοιτάξτε προς τα ανατολικά για τον φωτεινό Αρκτούρο. Με μέγεθος 0,0, είναι το δεύτερο λαμπρότερο αστέρι ορατό από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Εάν ψάξετε περίπου 20 ° προς τα αριστερά και λίγο κάτω από τον Αρκτούρο, θα δείτε έναν σχηματισμό από αστέρια σε σχήμα ημικύκλιου. Είναι ο αστερισμός του Βόρειου Στεφάνου ( Corona Borealis). Είναι η πιο διακριτή ομάδα αστέρων που έχει ένα σχήμα που θυμίζει κύκλο, και ιδιαίτερα σήμερα αποτελεί τον καλύτερο στόχο αφού σήμερα είναι η Ημέρα του Πι. (Η μαθηματική σταθερά π είναι 3,14, η αναλογία της περιφέρειας ενός κύκλου προς τη διάμετρό του. Σήμερα γιορτάζουμε όλα τα πράγματα με κυκλικό σχήμα).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:28 μμ.
Σάββατο, 15 Μαρτίου
Στο παραδοσιακό χάσμα μεταξύ του χειμερινού και του ανοιξιάτικου ουρανού βρίσκεται ο αμυδρός αστερισμός του Καρκίνου. Τώρα είναι πολύ ψηλά προς τα νότια-νοτιοανατολικά νωρίς το βράδυ, μεταξύ των Διδύμων στα δυτικά του και του Λέοντα στα ανατολικά του. Ο Καρκίνος κρατά κάτι μοναδικό στο μέσο του: το αστρικό σμήνος της «Κυψέλης», το M44. Η Κυψέλη φαίνεται αμυδρά με γυμνό μάτι εάν έχετε λίγη ή καθόλου φωτορύπανση. Πού να κοιτάξετε; Στο μέσο της απόστασης από τον Πολυδεύκη στους Διδύμους προς τον Βασιλίσκο, στον Λέοντα. Με κιάλια είναι εύκολο, ακόμη και κάτω από μέτριες συνθήκες παρατήρησης. Ψάξτε για ένα διάσπαρτο σμήνος αμυδρών αστεριών, μεγέθους 6 ½. Χρησιμοποιήστε ένα τηλεσκόπιο για να εντοπίσετε το πολύ μικρότερο, αμυδρότερο ανοικτό σμήνος M67, περίπου 9° κάτω από την Κυψέλη. Θα βρείτε το M67 1,8° δυτικά του 4ου μεγέθους άλφα του Καρκίνου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:20 μμ.
Κυριακή, 16 Μαρτίου
Στην κλασσική μυθολογία, ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης ήταν γιοι του Δία και αδελφοί της Ελένης από την Τροία. Έπλευσαν μαζί με τον Ιάσωνα σαν δύο από τους αργοναύτες του. Παραδόξως, ο Πολυδεύκης, το οποίο είναι το λαμπρότερο αστέρι από τους Διδύμους, ήταν αθάνατος αλλά ο αδελφός του δεν ήταν. Όταν ο Κάστορας σκοτώθηκε, ο Δίας θέλησε και οι δύο να παραμείνουν μαζί, για αυτό και όρισε ότι κάθε ένας πρέπει να περάσει το μισό της κάθε ημέρας στον κάτω κόσμο και τον άλλο μισό στους ουρανούς. Αυτό, με αρκετή φαντασία, εξηγεί το ότι ο αστερισμός είναι πάνω από τον ορίζοντα για περίπου 12 ώρες κάθε ημέρα, και κάτω από τον ορίζοντα στο υπόλοιπο. Στους περισσότερους πολιτισμούς αυτά τα δύο αστέρια αναγνωρίστηκαν σαν «δίδυμα» αστέρια, συνήθως ως ήρωες. Στην Κίνα αντιπροσώπευαν τους διάφορους ποταμούς, και μερικές φορές θεωρήθηκαν ως φιλοφρονητικές αντιθέσεις του Yin και του Yang.
Το νεφέλωμα Horsehead (Κεφαλή του ίππου) είναι ένα σκοτεινό νεφέλωμα στον αστερισμό του Ωρίωνα. Είναι κοντά στο αστέρι Alnitak, το οποίο είναι μέρος της ζώνης του Ωρίωνα. Το νεφέλωμα είναι γνωστό για το χαρακτηριστικό του σχήμα που μοιάζει με κεφάλι αλόγου όταν παρατηρείται από τη Γη. Η φωτογραφία αυτή είναι του Adam Block, από την Αριζόνα.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής συνεχίζει να έχει μια καλή παρουσία πάνω απ’ τον δυτικό ορίζοντα. Όμως, σύντομα θα αρχίζει να χάνει το ύψος του πάνω από τον δυτικό ορίζοντα. Πλησιάζει όλο και περισσότερο την Αφροδίτη. Θα βρεθεί σε σύνοδο μαζί της την επόμενη εβδομάδα. Δύει περίπου 1 ½ ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Έχει μέγεθος + 1,6 στις 14 Μαρτίου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,5, στον Ιχθύ) λάμπει ψηλά στα δυτικά ως «Αποσπερίτης» στο φως του βραδινού λυκόφωτος. Χαμηλώνει όλο και περισσότερο από μέρα σε μέρα. Δύει περίπου 1 ½ ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη είναι κατά περίπου 4 % φωτισμένη στις 14 Μαρτίου. Έχει 55 δευτερόλεπτα του τόξου φαινόμενη διάμετρο. Είναι μια πολύ λεπτή ημισέληνος.
Ο Άρης (μέγεθος 0, στους Διδύμους) φαίνεται στα δεξιά των δύο λαμπρότερων αστεριών, στο κέντρο του αστερισμού. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 10 ’’. Περνάει από τον μεσημβρινό πριν τις 9 μμ.
Ο Άρης στις 15 Φεβρουαρίου. Στη φωτογραφία αυτή του Christopher Go διακρίνεται στα αριστερά η περιοχή Syrtis Major.
Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στον Ταύρο), κυριαρχεί στα νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τον πιο αμυδρό Άρη 36° στα ανατολικά του, τον Αλντεμπαράν και τις Πλειάδες κοντά. Ο Δίας έχει φαινόμενη διάμετρο 38 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει περίπου στις 1:00 πμ.
Ο Κρόνος χάνεται μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,8, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 20° από τον Δία. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
Ο Ποσειδώνας έχει χαθεί μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος.
