Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 10-4 έως 16-4

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 10-4 έως και 16-4 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Μεγάλη Δευτέρα, 10 Απριλίου

Με μέγεθος -4, η Αφροδίτη λάμπει στα δυτικά το ηλιοβασίλεμα, ορατή ακόμα και όταν ο ουρανός είναι αρκετά φωτεινός. Μια ώρα μετά τη δύση του Ήλιου, ο πλανήτης «κρέμεται»  σαν ένα όμορφο κόσμημα ακριβώς κάτω αριστερά (νότια) του αστρικού σμήνους των Πλειάδων (M45) στον Ταύρο. Είναι ένα πανέμορφο ζευγάρι που μπορείτε να απολαύσετε για αρκετές ώρες. Δύει μετά τις 10:30 μμ.

Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, θα δείτε ότι ο δίσκος της Αφροδίτης, πλάτους 15″, είναι 74% φωτισμένος, με το ανατολικό μισό της σε βαθιά σκιά. Σε κοντινή απόσταση, οι Πλειάδες φαίνονται καλύτερα με χαμηλή μεγέθυνση με ένα ζευγάρι κιάλια. Επειδή αυτό το σμήνος είναι τόσο κοντά μας – μόλις 445 έτη φωτός μακριά – εκτείνεται σχεδόν 2° στον ουρανό, πράγμα που σημαίνει ότι όλα τα αστέρια του δεν μπορούν να χωρέσουν μέσα σε ένα πολύ μεγεθυμένο οπτικό πεδίο. Αφαιρέστε οποιοδήποτε οπτικό βοήθημα και δείτε αν με γυμνό μάτι το σχήμα του σμήνους μοιάζει με τον σχηματισμό της «κατσαρόλας». Μερικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι αυτή είναι η Μικρή Άρκτος. Η πραγματική «κατσαρόλα» βρίσκεται στο βορρά και καλύπτει μια πολύ μεγαλύτερη περιοχή του ουρανού.

 

Μεγάλη Τρίτη,  11 Απριλίου

Ο Δίας είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο την 1 πμ. της Τετάρτης. Αυτή η θέση του τον καθιστά αόρατο όλο το μήνα.

Έτσι, σήμερα, ας εστιάσουμε στον Ερμή, ο οποίος φτάνει σε μέγιστη ανατολική αποχή 19° ανατολικά του Ήλιου επίσης την 1 πμ. Λίγο μετά την εξαφάνιση του Ήλιου απόψε, βγείτε έξω και κοιτάξτε δυτικά για να δείτε αν μπορείτε να εντοπίσετε τον πιο εσωτερικό πλανήτη. Με μέγεθος -0,1, ο Ερμής βρίσκεται λίγο πάνω από 10° σε ύψος, 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα.

Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο Ερμής έχει πλάτος 8″ και φαίνεται λίγο κάτω από 40% φωτισμένος. Ο πλανήτης θα αρχίσει γρήγορα να χάνει λαμπρότητα από νύχτα σε νύχτα, αν και θα παραμείνει στον βραδινό ουρανό για το μεγαλύτερο μέρος του μήνα. Προς τα τέλη Απριλίου, θα «πέσει» πίσω προς τον Ήλιο και, εκτός από το ότι θα εξασθενίσει σημαντικά, θα δύει επίσης νωρίτερα κάθε βράδυ καθώς θα οδεύει προς κατώτερη σύνοδο την 1η Μαΐου.

Απόψε, όμως, ο Ερμής βρίσκεται στον Κριό και κοντά σε έναν άλλο πλανήτη: o αμυδρός, μακρινός Ουρανός βρίσκεται επίσης εντός των συνόρων του Κριού, λιγότερο από 1° ανατολικά του Ερμή. Επειδή ο ουρανός θα εξακολουθεί να είναι φωτεινός ενώσω ο Ουρανός θα είναι ορατός, η λάμψη του, μεγέθους 5,9, θα είναι αδύνατο να εντοπιστεί με γυμνό μάτι. Αντ‘ αυτού, χρησιμοποιήστε κιάλια ή ένα μικρό τηλεσκόπιο για να βρεθείτε στα ανατολικά του Ερμή. Είναι καλύτερα να περιμένετε να περάσει το λυκόφως, αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι οι πλανήτες θα είναι χαμηλότερα όταν θα τους ψάχνετε. Εάν είναι δυνατόν, φτάστε σε μεγαλύτερο υψόμετρο για να αυξήσετε τις πιθανότητές σας να εντοπίσετε τον παγωμένο γίγαντα στον προσοφθάλμιο φακό σας.

 

Μεγάλη Τετάρτη, 12 Απριλίου

Το σχεδόν τελευταίο τέταρτο της Σελήνης ανατέλλει μέχρι τις 3 πμ. απόψε, ανάλογα με την τοποθεσία σας. (Η Σελήνη είναι ακριβώς στο τελευταίο τέταρτο το πρωί της Πέμπτης.) Πριν ξεκινήσει το πρώτο φως της αυγής την Πέμπτη, κοιτάξτε πάνω δεξιά της Σελήνης για την «τσαγιέρα» του Τοξότη που «κάθεται» σχεδόν στο ίδιο επίπεδο.

Οι Θηρευτικοί Κύνες είναι ένας αειφανής αστερισμός κοντά στον Βόρειο Ουράνιο Πόλο. Τα δύο φωτεινότερα αστέρια του βρίσκονται νότια της καμπύλης στην επιμήκη ουρά της Μεγάλης Άρκτου (η «λαβή» της Μεγάλης Άρκτου). Με μέγεθος 2,8, το Cor Caroli (το αστέρι άλφα) είναι περίπου 17,5° νότια του Alioth (ε της Μεγάλης Άρκτου), το τρίτο αστέρι από το τέλος της λαβής της Μεγάλης Άρκτου. Μέσω ενός τηλεσκοπίου, το αστέρι χωρίζεται σε ένα όμορφο διπλό αστέρι, με τα δύο αστέρια να απέχουν σχεδόν 20″. Το πιο φωτεινό είναι μπλε-λευκό, ενώ ο πιο αμυδρός συνοδός του λάμπει με κιτρινωπή απόχρωση.

Μεγάλη Πέμπτη, 13 Απριλίου

Τελευταίο Τέταρτο της Σελήνης στις 12:13 μμ.

Ο Αρκτούρος, κεντρικό αστέρι του Βοώτη και σημείο αναφοράς του ανοιξιάτικου ουρανού, είναι ήδη  αρκετά ψηλά στην αρχή της νύχτας και φθάνει πολύ ψηλά μετά τα μεσάνυχτα.

Εάν έχετε μια καθαρή εικόνα του βορειοανατολικού ορίζοντα, θα μπορούσατε να παρακολουθήσετε την αργή άνοδο του λαμπρού «καλοκαιρινού» αστέρα, του Βέγα, στον ουρανό. Στα μέσα Απριλίου ο Βέγας βγαίνει πάνω από τον ορίζοντα γύρω στις 9 ή 10 μ.μ.. Πόσο νωρίς μπορείτε να τον δείτε;

 

Μεγάλη Παρασκευή 14 Απριλίου  

Περιμένετε μέχρι να σκοτεινιάσει ο ουρανός πριν κοιτάξετε δυτικά για να βρείτε τον Άρη να λάμπει με μέγεθος 1,1 μαζί με το αστέρι Mebsuta (ε των Διδύμων). Εξακολουθεί να βρίσκεται περίπου 40° ψηλά γύρω στις 10 μμ. Με μέτριο φαινόμενο μέγεθος 3,1 της Mebsuta προδίδει ένα μακρινό αστέρι που λάμπει με μια εγγενή φωτεινότητα περίπου 7.600 φορές μεγαλύτερη από αυτή του δικού μας Ήλιου. Ο Άρης βρίσκεται μόλις 15′ (1/4°) από το αστέρι απόψε, ή περίπου το μισό πλάτος της Πανσελήνου. Θα πρέπει να είστε σε θέση να δείτε εύκολα και τα δύο είτε με κιάλια είτε με τηλεσκόπιο. Αν και ο Άρης περνά από την Mebsuta χωρίς να την αποκρύπτει, ο πλανήτης (ή άλλοι) μερικές φορές περνάει ακριβώς μπροστά από αυτό το αστέρι, όπως το βλέπουμε από τη Γη. Όταν συμβαίνει μια τέτοια απόκρυψη, είναι μια φανταστική ευκαιρία να μελετήσουμε χαρακτηριστικά όπως το μέγεθος του πλανήτη, την ατμοσφαιρική σύνθεση και τυχόν δακτυλίους ή φεγγάρια που μπορεί να έχει.

Πολύ πιο κοντά στον ορίζοντα και κάτω δεξιά του ζεύγους απόψε είναι η φωτεινή Αφροδίτη, τώρα περίπου 5° ανατολικά των Πλειάδων (M45) μετά το κοντινό πέρασμά της από το σμήνος νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

 

Μεγάλο Σάββατο, 15 Απριλίου

Νωρίς το πρωί της Κυριακής, εντοπίστε την φθίνουσα ημισέληνο πολύ χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά. Περίπου 5° πάνω από αυτήν είναι ο μακρινός Κρόνος, ξεκινώντας την ετήσια εμφάνισή του.

Κυριακή του Πάσχα, 16 Απριλίου

Ο Ωρίωνας είναι τώρα χαμηλά στη δύση κατά τη διάρκεια του σούρουπου. Σύντομα θα οδεύει προς το λαμπρό λυκόφως και θα χαθεί για αρκετούς μήνες πριν εμφανιστεί ξανά στον πρωινό ουρανό πριν την ανατολή του ήλιου. Απολαύστε τον όση ώρα, αυτός ο αγαπημένος αστερισμός, παραμένει στον βραδινό ουρανό. Προσέξτε πως η περίφημη «ζώνη του Ωρίωνα» στέκεται σχεδόν οριζόντια, δείχνοντας τον Αλντεμπαράν και τον αστερισμό του, τον Ταύρο προς τα δεξιά, και τον Σείριο και τον αστερισμό του, τον Μεγάλο Σκύλο, στα αριστερά.

 

Ο ήλιος επιστρέφει στον πολυάσχολο παλιό εαυτό του. Αυτή η έκρηξη ηλιακής έκλαμψης  X-class καταγράφηκε τον Απρίλιο του 2022 από τον Alan Friedman 

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής κάνει μια καλή εμφάνιση στα δυτικά. Στο βραδινό λυκόφως, κοιτάξτε κάτω δεξιά της λαμπρής Αφροδίτης. Ο πλανήτης έχει τώρα μέγεθος +0,6, μικρότερο από αυτό που είχε την προηγούμενη εβδομάδα.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,1, στον Ταύρο) είναι το λαμπρό «Βραδινό Αστέρι» που φαίνεται στα δυτικά νωρίς και κατά τη διάρκεια του βραδινού λυκόφωτος. Δύει δύο ώρες μετά το ηλιοβασίλεμα. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη δείχνει έναν μικρό δίσκο (15 δευτερόλεπτα της μοίρας, 74% φωτισμένος).

Ο Άρης συνεχίζει να χάνει σε λαμπρότητα. Με μέγεθος +1,2 βρίσκεται κάτω από τον Αλντεμπαράν ( μέγεθος + 0,9) στον Ταύρο. Έχει φαινόμενη διάμετρο μόνο 6” αυτή την εβδομάδα. Βρίσκεται ψηλά στο νότο πριν τα μεσάνυχτα, περίπου το ίδιο λαμπρός με τον Αλντεμπαράν.

Στις 14 Απριλίου θα δείτε τον πορτοκαλί Άρη κοντά στο ε των Διδύμων, σε απόσταση περίπου 0,15°.

Ο Δίας είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο.

Ο Κρόνος, με μέγεθος +1,0 στον αμυδρό Υδροχόο, αρχίζει να φαίνεται πριν την ανατολή του Ήλιου. Δοκιμάστε να τον εντοπίσετε με ένα ζευγάρι κιάλια, περίπου 40 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου, αρκετά μακριά από τον Αλτάιρ.

Ο Ουρανός, με μέγεθος 5,8 στο Κριό, χάνεται στο βραδινό λυκόφως, ανάμεσα στην Αφροδίτη και τον Ερμή.

Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 8,0, κρύβεται στην ανατολή του Ήλιου.