Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 10-6 έως 16-6

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 10-6 έως και 16-6 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 10 Ιουνίου

Κοιτάξτε νότια απόψε για να εντοπίσετε τον Σκορπιό καθώς απλώνει τις ισχυρές δαγκάνες του προς τον Ζυγό. Το λαμπρότερο αστέρι του Σκορπιού είναι ο Αντάρης, ο οποίος λάμπει με μέγεθος 1 και είναι το 15^ο φωτεινότερο αστέρι στον ουρανό. Το βαθύ κόκκινο χρώμα του, ορατό με γυμνό μάτι, προέρχεται από τη θερμοκρασία του, περίπου 3.600 Κέλβιν (6.000 βαθμούς Φαρενάιτ ή 3.300 βαθμούς Κελσίου, σε αντίθεση με τους 10.000 F ή 5.600 C του Ήλιου). Αν και ο Αντάρης είναι πιο ψυχρός από το αστέρι μας, είναι πολύ πιο φωτεινός – κατά περίπου 10.000 φορές! Είναι επίσης πολύ πιο ογκώδης, με πάνω από 10 φορές τη μάζα του άστρου μας.

Ο Σκορπιός περιέχει πολλά αντικείμενα του βαθέως ουρανού, καθώς βρίσκεται κοντά στο επίπεδο του γαλαξία μας. Ένα τέτοιο αντικείμενο είναι το M4, ένα σφαιρωτό σμήνος 6^ου μεγέθους μόλις 1,3° δυτικά του Αντάρη, καθιστώντας εύκολη την εύρεση του. Μπορείτε να απολαύσετε αυτό το σμήνος με κιάλια ή τηλεσκόπιο. Εκτείνεται περίπου στο ίδιο μέγεθος με την Πανσέληνο (στην πραγματικότητα, λίγο μεγαλύτερο). Αυτό είναι ένα από τα πιο «χαλαρά» σφαιρωτά του γαλαξία μας, σε αντίθεση με τα περισσότερα, τα οποία είναι συμπαγείς μπάλες αστεριών. Το M4 είναι γνωστό για την κεντρική του «ράβδο», μια επιμήκη δομή αστεριών μήκους περίπου 2,5′ στις κεντρικές περιοχές του.

Εάν θέλετε να δείτε ένα ελαφρώς πιο δύσκολο αντικείμενο, πηγαίνετε λίγο πιο κοντά στον Αντάρη. Μόλις 0,5 ° βορειοδυτικά αυτού του άστρου είναι ένα άλλο σφαιρωτό σμήνος, το NGC 6144, αν και αυτό έχει μέγεθος 10,4 και λίγο πάνω από 3′ σε διάμετρο. Επειδή είναι αμυδρό και μικρό, συνιστάται να μετακινήσετε τον Αντάρη έξω από το οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου σας για να εντοπίσετε ευκολότερα το NGC 6144.

 

Τρίτη,  11 Ιουνίου

Μετά το σούρουπο, αναζητήστε τον Βασιλίσκο (Regulus) μερικές μοίρες χαμηλότερα αριστερά από την παχιά ημισέληνο (σε αύξουσα φάση). Η Algieba, το γ του Λέοντα, σχηματίζει ένα ορθογώνιο τρίγωνο μαζί με την Σελήνη και τον Βασιλίσκο. Είναι ένα όμορφο τηλεσκοπικό διπλό αστέρι, με μεγέθη αστέρων 2,4 και 3,6 που τους χωρίζει απόσταση 4,7 δευτερόλεπτα του τόξου.

 Τετάρτη, 12 Ιουνίου

Με κιάλια, ένα σφαιρωτό σμήνος μοιάζει με ένα αμυδρό, ελαφρώς θολό αστέρι. Το σφαιρωτό σμήνος M3 στον Βοώτη προσφέρει μια πολύ καλή ευκαιρία για να γίνει μια τέτοια σύγκριση. Βρίσκεται μόλις ½° από ένα αστέρι της ίδιας φωτεινότητας (6^ου μεγέθους). Αρχίστε την αναζήτησή σας από τον Αρκτούρο.

 Πέμπτη, 13 Ιουνίου

Πρώτο τέταρτο της Σελήνης (στις 8:18 πμ.). Η Σελήνη λάμπει στα σύνορα Λέοντα–Παρθένου, πάνω αριστερά του Βασιλίσκου και δεξιά του Στάχυ (Spica), τα πιο φωτεινά αστέρια των δύο αστερισμών. Πάνω από τη Σελήνη, νωρίς το βράδυ, είναι η 2^ου μεγέθους Denebola, η ουρά του Λέοντα.

Η Denebola σχηματίζει ένα σχεδόν τέλεια ισόπλευρο τρίγωνο με τον Στάχυ στα αριστερά του και τον φωτεινότερο Αρκτούρο από πάνω τους. Και οι τρεις πλευρές του τριγώνου έχουν μήκος σχεδόν 35° (35,3°, 35,1° και 32,8°). Αυτός ο σχηματισμός ονομάζεται από κάποιους ως το «Ανοιξιάτικο Τρίγωνο».  .

Παρασκευή, 14 Ιουνίου

Ο M109 είναι ένας σπειροειδής ραβδωτός γαλαξίας στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 55 εκ. ετών φωτός. Βόρειά του είναι το αστέρι γ της Μεγάλης Άρκτου, αυτό όπου μου δημιουργεί μια ανάκλαση στην κάτω δεξιά γωνία. Ο Παναγιώτης Καζασίδης έβγαλε τη φωτογραφία αυτή από το Κεφαλάρι Κορινθίας.

Σάββατο, 15 Ιουνίου

Ο εμφανής σχηματισμός του «Θερινού Τριγώνου» δεσπόζει στον ανατολικό ουρανό αργά το βράδυ. Ο Βέγας, το λαμπρότερο μέλος του τριγώνου, λάμπει με μέγεθος 0,0 και στέκεται ψηλότερα από τα τρία αστέρια. Κάτω αριστερά του βρίσκεται ο Ντενέμπ με μέγεθος 1.3, ο πιο αμυδρός από τους τρείς αστέρες. Με μέγεθος 0,8, ο Αλτάιρ ολοκληρώνει το φωτεινό σχηματισμό. Παρά το όνομά του, το Θερινό Τρίγωνο ξεχωρίζει από τα τέλη της άνοιξης έως την αρχή του χειμώνα.

 

Κυριακή, 16 Ιουνίου

Το κέντρο του γαλαξία μας, μόλις στα δυτικά της «τσαγιέρας» του Τοξότη, φθάνει στο ψηλότερό του σημείο στο νότο, περίπου στις 1:30 μετά τα μεσάνυχτα. Ακολουθήστε το «γαλακτώδη ποταμό» αστρικού φωτός να ξεχύνεται από το «θερινό τρίγωνο» μέχρι την Κασιόπη και τον Περσέα, στα βορειοανατολικά. Όταν κοιτάζουμε το «μεγάλο αστρικό νέφος του Κύκνου», στην πραγματικότητα,  κοιτάζουμε προς τον δικό μας σπειροειδή βραχίονα διαμέσου των αστεριών που βρίσκονται μπροστά μας και ελαφρώς προς το εσωτερικό της τροχιάς που διαγράφουμε κατά την περιφορά μας γύρω από το κέντρο του γαλαξία μας. Ένα ζευγάρι κιάλια θα σας αποκαλύψει θεαματικά ότι η ελαφρά ομίχλη του «νέφους του Κύκνου» περιέχει ένα μεγάλο πλήθος αστεριών! Αυτό το «αστρικό νέφος», περνάει σχεδόν από το ζενίθ κατά δύο ώρες πιο νωρίς κάθε μήνα και θα φαίνεται έτσι ψηλά στον ουρανό νωρίς το βράδυ στα τέλη του Αυγούστου.

 

Αυτή είναι η απεικόνιση ενός καλλιτέχνη για το πώς είναι ένα νεαρό αστέρι που περιβάλλεται από ένα δίσκο αερίου και σκόνης. Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA για να μελετήσει το δίσκο γύρω από ένα νεαρό και πολύ χαμηλής μάζας αστέρι γνωστό ως ISO-ChaI 147. Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν την πλουσιότερη χημεία υδρογονανθράκων που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα σε πρωτοπλανητικό δίσκο. NASA/JPL-Caltech

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Δίας και ο Ουρανός δεν είναι ορατοί, αφού βρίσκονται μέσα στη λάμψη του Ήλιου.

Ο Ποσειδώνας, 8^ου μεγέθους, στους Ιχθύες, βρίσκεται αρκετά χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά πριν το λυκαυγές, 10 μοίρες κάτω και στα αριστερά του Κρόνου.

Ο Άρης και ο Κρόνος φαίνονται αρκετά καλά στην αρχή του λυκαυγούς.

Ο ψηλότερος και ευκολότερος είναι ο Κρόνος, στα νοτιοανατολικά. Έχει μέγεθος 1,2, μέτριας λαμπρότητας. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο τόσο φωτεινό οπουδήποτε εκεί κοντά του. Το φόντο του είναι ο αμυδρός Υδροχόος.

Ψάξτε για τον Άρη πολύ χαμηλότερα, αριστερά από τον Κρόνο. Έχει μέγεθος 1,1, και ομοίως, τίποτα άλλο δεν είναι τόσο φωτεινό εκεί κοντά του. Ο Άρης βρίσκεται στους πιο αμυδρούς Ιχθύες. Μη μπερδέψετε τον πλανήτη με τον α του Κριού, μεγέθους 2, στα αριστερά του.