Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 11-3 έως 17-3 2024
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 11-3 έως και 17-3 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 11 Μαρτίου
Με τη Σελήνη τώρα Νέα, εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία να εντοπίσετε το ζωδιακό φως μετά το ηλιοβασίλεμα, πριν ο δορυφόρος μας αρχίσει να φωτίζει τον βραδινό ουρανό τις επόμενες ημέρες. Το ζωδιακό φως είναι μια απαλή λάμψη που προέρχεται από το φως του ήλιου που διασκορπίζει σωματίδια σκόνης στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα που αφήνονται από το πέρασμα των κομητών. Αυτή η λάμψη ακολουθεί το επίπεδο της εκλειπτικής, κατά μήκος του οποίου θα βρείτε επίσης τους πλανήτες στον ουρανό μας. Κοιτάξτε δυτικά αφού σκοτεινιάσει ο ουρανός μετά το ηλιοβασίλεμα. Το φωτεινότερο σημείο φωτός σε αυτή την περιοχή του ουρανού θα είναι ο Δίας, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται κάτω από το σχήμα V του Ταύρου και του κοντινού αστρικού σμήνους των Πλειάδων. Εάν είναι ορατό από τη θέση σας, το ζωδιακό φως θα εκτείνεται πάνω από τον ορίζοντα προς τον Δία και μέχρι τις Πλειάδες.
Αφιερώστε λίγο χρόνο για να απολαύσετε τον Ταύρο και όλα όσα έχει να προσφέρει, από τις Πλειάδες και τις Υάδες μέχρι το περίφημο Νεφέλωμα του Καβουριού, το απομεινάρι που άφησε πίσω του η έκρηξη ενός τεράστιου άστρου στο τέλος της ζωής του και πρώτο στη λίστα του Μεσιέ ως M1.
Τρίτη, 12 Μαρτίου
Ο κομήτης 12P/Pons-Brooks χαράσσει ένα μονοπάτι μέσα από την Ανδρομέδα, την Πριγκίπισσα, περνώντας νότια του διάσημου γαλαξία της Ανδρομέδας (M31) απόψε. Οι παρατηρητές θα πρέπει να είναι έξω λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα για να εντοπίσουν την περιοχή αυτή πριν βυθιστεί πολύ χαμηλά στα βορειοδυτικά λίγη ώρα μετά τη δύση του Ήλιου. Ο Pons–Brooks βρίσκεται 9° νότια του M31, επομένως θα χρειαστείτε ένα ευρύ πεδίο (κιάλια ή τηλεσκόπιο με ευρυγώνιο προσοφθάλμιο) για να αποτυπώσετε και τα δύο ουράνια σώματα ταυτόχρονα. Ας ξεκινήσουμε από τον λαμπρό γαλαξία, ο οποίος λάμπει με μέγεθος 3,4 και είναι ορατός με γυμνό μάτι κάτω από καλές συνθήκες. Η Ανδρομέδα εκτείνεται σχεδόν 180′ στο μακρύτερο μήκος της. Μέσα από έναν προσοφθάλμιο φακό, πιθανότατα θα μοιάζει με μια απαλά λαμπερή λευκή σφαίρα, ίσως λίγο πιο φωτεινή στον κεντρικό πυρήνα. Βρίσκεται μόλις 1,3° δυτικά του μεγέθους 4,5 ν της Ανδρομέδας.
Πηγαίνετε προς τα νότια για να βρείτε τον κομήτη, ο οποίος έχει καταγραφεί πρόσφατα γύρω στο 6ο μέγεθος. Εύκολα μπορεί να εντοπιστεί με κιάλια ή οποιοδήποτε μικρό τηλεσκόπιο. Η πράσινη λάμψη του είναι άμεσα ορατή σε φωτογραφίες καθώς ο κομήτης κατευθύνεται προς το περιήλιο του, το πλησιέστερο σημείο στον Ήλιο στην τροχιά του, τον επόμενο μήνα.
Τετάρτη, 13 Μαρτίου
Νωρίς το βράδυ απόψε, η ημισέληνος και ο Δίας είναι σε σύνοδο στα δυτικά, όπως φαίνεται παρακάτω. Απέχουν μόνο 3°.
Με τη Σελήνη μόνο εν μέρει φωτισμένη, είναι μια μεγάλη ευκαιρία να αναζητήσετε το σκιόφως της γης. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει όταν το φως του ήλιου αντανακλάται από τη Γη για να φωτίσει τα τμήματα της κοντινής πλευράς της Σελήνης που βρίσκονται ακόμα στη σκιά. Είναι ορατό με γυμνό μάτι, αν και η παρατήρηση της Σελήνης με κιάλια ή τηλεσκόπιο θα αναδείξει ακόμη περισσότερο τις λεπτές λεπτομέρειες της αμυδρά φωτισμένης επιφάνειας.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:59 μμ.
Πέμπτη, 14 Μαρτίου
Τώρα η παχύτερη ημισέληνος βρίσκεται ανάμεσα στις Πλειάδες και τον Δία, όπως φαίνεται παραπάνω.
Παρασκευή, 15 Μαρτίου
Απόψε θα είναι πολύ πιο εύκολο να εντοπίσετε τον Ερμή. Τώρα με μέγεθος –1,2, ο μικρός πλανήτης είναι ορατός για περισσότερο από μία ώρα μετά την δύση του Ήλιου. Είκοσι λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, ο Ερμής εξακολουθεί να είναι 10° ψηλά στα δυτικά, κάτω και ελαφρώς δεξιά από τον Δία. Μέσω ενός τηλεσκοπίου, ο δίσκος του Ερμή εμφανίζεται 78% φωτισμένος και εκτείνεται στα 6“. Ο πλανήτης οδεύει προς τη μέγιστη αποχή του από τον Ήλιο, φτάνοντας σε αυτό το σημείο στις 24 Μαρτίου. Καθώς απομακρύνεται από τον Ήλιο, ο πλανήτης θα εμφανίζεται ψηλότερα στον ουρανό και θα παραμένει ορατός για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κάθε βράδυ μετά το ηλιοβασίλεμα, παρέχοντας στους παρατηρητές περισσότερες ευκαιρίες για να τον δουν.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:38 μμ.
Σάββατο, 16 Μαρτίου
Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 7:12 πμ.
Προσέξτε ότι ο Ωρίωνας έχει περάσει τον μεσημβρινό, όταν ο λαμπρός αστερισμός εμφανίζεται μετά το σούρουπο. Είναι ακόμα ψηλά αλλά αρχίζει να γέρνει προς τα νοτιοδυτικά, δείχνοντας με τη θέση του αυτή ότι φθάνει στο τέλος της εποχής του . Η ζώνη του, δηλαδή η γραμμή από τρία αστέρια στην μέση του αστερισμού, τώρα βρίσκεται σχεδόν οριζόντια. Αυτό είναι ένα άλλο σημάδι της άνοιξης που έρχεται.
Κυριακή, 17 Μαρτίου
Η Σελήνη, λίγο μετά το πρώτο τέταρτο, πλησιάζει τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη ψηλά.
Στην κλασσική μυθολογία, ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης ήταν γιοι του Δία και αδελφοί της Ελένης από την Τροία. Έπλευσαν μαζί με τον Ιάσωνα σαν δύο από τους αργοναύτες του. Παραδόξως, ο Πολυδεύκης, το οποίο είναι το φωτεινότερο αστέρι από τους Διδύμους, ήταν αθάνατος αλλά ο αδελφός του δεν ήταν. Όταν ο Κάστορας σκοτώθηκε, ο Δίας θέλησε και οι δύο να παραμείνουν μαζί, για αυτό και όρισε ότι κάθε ένας πρέπει να περάσει το μισό της κάθε ημέρας στον κάτω κόσμο και τον άλλο μισό στους ουρανούς. Αυτός είναι ένας φαντασιόπληκτος τρόπος που εξηγεί το ότι ο αστερισμός είναι πάνω από τον ορίζοντα για περίπου 12 ώρες κάθε ημέρα, και κάτω από τον ορίζοντα στο υπόλοιπο. Στους περισσότερους πολιτισμούς αυτά τα δύο αστέρια αναγνωρίστηκαν σαν «δίδυμα» αστέρια, συνήθως ως ήρωες. Αλλά στην Κίνα αντιπροσώπευαν τους διάφορους ποταμούς, και μερικές φορές θεωρήθηκαν ως φιλοφρονητικές αντιθέσεις του Yin και του Yang.
Αυτή ήταν μια όμορφη εικόνα του κομήτη 12P/Pons-Brooks πριν από λίγες νύχτες, από την Αριζόνα των Η.Π.Α. Του Adam Block
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής αρχίζει να εμφανίζεται πολύ χαμηλά στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Κοιτάξτε 35 με 45 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα λίγο πάνω από τον δυτικό ορίζοντα. Είναι αρκετά μακριά από τον Δία και λίγο στα δεξιά. Όσο πιο αργά την εβδομάδα τόσο πιο καλά θα τον δείτε. Έχει μέγεθος -1,0, λαμπρότερο απ’ ότι συνήθως.
Η Αφροδίτη, με μέγεθος -3,8, ανατέλλει πολύ χαμηλά στα νοτιοανατολικά στο λυκαυγές. Προσπαθήστε να την βρείτε χαμηλά 30 με 20 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου.
Ο Άρης έχει μέγεθος +1,3. Παραμένει κοντά στην Αφροδίτη αλλά είναι μόνο 1% της λαμπρότητάς της. Η απόσταση των δυο πλανητών ολοένα θα αυξάνεται. Φτάνει στις 11° αυτή την εβδομάδα.
Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στον Κριό) βρίσκεται στα δυτικά στο βραδινό λυκόφως. Δύει πριν τις 11 μμ. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι μόνο 35 δευτερόλεπτα του τόξου. Είναι σχεδόν τόσο μακρινός και τόσο μικρός όσο γίνεται.
Ο Κρόνος, είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,7 στον Κριό, βρίσκεται στον βραδινό ουρανό, 5° ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, φαίνεται η μικρή διάμετρος του, 3,7 δευτερόλεπτα του τόξου.
Ο Ποσειδώνας χάνεται στο φως της δύσης του Ήλιου.
