Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 12-2 έως και 18-2

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 12-2 έως 18-2
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 12 Φεβρουαρίου

Αν βγείτε έξω πριν από την αυγή, δεν μπορεί να μη δείτε τον Δία. Ο γιγάντιος πλανήτης ανατέλλει περίπου στη 1:30 πμ. και είναι 30° ψηλά στον νότο όταν αρχίζει το λυκαυγές. Ο Δίας λάμπει με μέγεθος -2,1, το οποίο τον καθιστά το πιο λαμπρό αντικείμενο στον νυχτερινό ουρανό. Βρίσκεται ανάμεσα στα πολύ πιο αμυδρά αστέρια του αστερισμού του Ζυγού. Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει τον δίσκο του, διαμέτρου 37 δευτερολέπτων της μοίρας.

Η μεγάλη ερυθρά κηλίδα του Δία παραμένει ευδιάκριτη και με έντονο χρώμα όπως φαίνεται στη φωτογραφία αυτή της 26ης Ιανουαρίου του Christopher Go . Προσέξτε τη δραστηριότητα στην ισημερινή ζώνη, που αποτυπώνεται με τα γαλάζια νέφη.

Τρίτη , 13 Φεβρουαρίου

Η Δήμητρα, που έφτασε σε αντίθεση στα τέλη Ιανουαρίου, παραμένει ένα ωραίο θέαμα αυτό το μήνα. Τώρα λάμπει με μέγεθος 7,0 και εντοπίζεται εύκολα με ένα ζευγάρι κιάλια. Το μεγαλύτερο μέλος της ζώνης των αστεροειδών βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του αστερισμού του Καρκίνου, ο οποίος εμφανίζεται στα ανατολικά μόλις πέσει το σκοτάδι και ανεβαίνει στον νότο γύρω στις 11 μμ. Απόψε η Δήμητρα βρίσκεται 0,9° νότια-νοτιοδυτικά του αστέρα 5ου μεγέθους σ3 του Καρκίνου.

Η παραπάνω εικόνα της Δήμητρας, τεχνητά χρωματισμένη, δείχνει την ποικιλομορφία της επιφάνειας του νάνου πλανήτη. Οι λαμπρές περιοχές μπορεί να σχετίζονται με άλατα, όπως το ένυδρο θειικό μαγνήσιο.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:15 πμ της Τετάρτης.

 

Τετάρτη, 14 Φεβρουαρίου

Ένα ασυνήθιστο τρίγωνο φωτός θα είναι ιδιαίτερα ευδιάκριτο κοντά στον ανατολικό ορίζοντα μετά τη δύση του Ήλιου τους επόμενους δύο μήνες για παρατηρητές στο βόρειο ημισφαίριο της Γης. Αυτό το τρίγωνο είναι στην πραγματικότητα το Ζωδιακό Φως, το φως που αντανακλάται από τα διαπλανητικά σωματίδια σκόνης. Το τρίγωνο φαίνεται καθαρά προς τα αριστερά της φωτογραφίας αυτής, που ελήφθη από το Paranal Observatory της Χιλής τον μήνα Ιούλιο. Το ζωδιακό φως περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο περίπου στο ίδιο επίπεδο με τους πλανήτες: την εκλειπτική. Το ζωδιακό φως είναι ευδιάκριτο στο βόρειο ημισφαίριο της Γης αυτή την εποχή του έτους, περί την εαρινή ισημερία και μέχρι τον Απρίλιο.

Φωτογραφία: Yuri Beletsky (ESO)

Πέμπτη, 15 Φεβρουαρίου

Κάτω από τα πόδια του Ωρίωνα, και στα δεξιά του Σείριου, κρύβεται ο αστερισμός του Λαγωού.  Όπως και ο Μέγας Κύων, αυτός είναι ένας αστερισμός που μοιάζει με αυτό που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει. Είναι ένας λαγός, με τη μύτη του να δείχνει κάτω δεξιά, τα αυτιά του που εκτείνονται προς τον Rigel (το δυτικό πόδι του Ωρίωνα), και το σώμα του να βγαίνει προς τα αριστερά. Τα λαμπρότερα δύο αστέρια του, το 3ου μεγέθους βήτα και ο άλφα του Λαγωού, αποτελούν το μπροστινό και πίσω μέρος του λαιμού του.

Νέα Σελήνη στις 11:07 μμ. Μερική έκλειψη Ηλίου για το νότιο τμήμα της Νότιας Αμερικής (Χιλή, Αργεντινή και Ουρουγουάη) και μεγάλο μέρος της Ανταρκτικής. Το καλύτερο μέρος είναι το νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής όπου η κάλυψη του ηλιακού δίσκου θα είναι 35%.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 5:14 πμ της Παρασκευής.  

 

Παρασκευή, 16 Φεβρουαρίου

Περίπου 15 με 20 λεπτά  μετά το ηλιοβασίλεμα, με ένα ζευγάρι κιάλια, προσπαθήστε να εντοπίσετε, λιγότερο από 2 μοίρες πάνω από τον δυτικό-νοτιοδυτικό ορίζοντα, την Αφροδίτη και την πολύ λεπτή ημισέληνο, όπως φαίνεται παραπάνω. Τις επόμενες ημέρες η Σελήνη αυξάνει σε λαμπρότητα και ανεβαίνει ψηλότερα πάνω από τον ορίζοντα.

 

Σάββατο, 17 Φεβρουαρίου

Αυτή είναι μια καλή εβδομάδα για να δείτε τον Σείριο στον βραδινό ουρανό. Το πιο λαμπρό αστέρι του νυχτερινού ουρανού (μεγέθους -1,5) εμφανίζεται νότια και στην υψηλότερη θέση του γύρω στις 9 μμ. Βρίσκεται περίπου στο ένα τρίτο της απόστασης από τον ορίζοντα μέχρι το ζενίθ στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. (Όσο πιο νότια ζείτε, τόσο ψηλότερα εμφανίζεται.) Αν δείτε με κιάλια τον Σείριο, αναζητήστε το όμορφο αστρικό σμήνος M41 στο ίδιο οπτικό πεδίο, μόλις 4° κάτω από το αστέρι.

Το διπλό σύστημα του Σείριου είναι πολύ δυσανάλογο ως προς το μέγεθος των αστέρων: ο Σείριος Α (αριστερά) ξεπερνά κατά πολύ τον λευκό νάνο συνοδό του Σείριο B (δεξιά). Εικόνα: NASA, ESA & G. Bacon (STScI)

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:32 πμ της Κυριακής.

Κυριακή, 18 Φεβρουαρίου

Αυτή είναι η εποχή του έτους που ο Ωρίωνας στέκεται στο ψηλότερο σημείο του στον νότο μετά τις 7 ή 8 το βράδυ. Τότε είναι που το τηλεσκόπιο σας θα σας τον δείξει καλύτερα και θα μπορέσει να αποκαλύψει τις λεπτομέρειες του γνωστού νεφελώματος του Ωρίωνα. Πιο συγκεκριμένα, όταν το seeing (όρος που συνήθως χρησιμοποιείται για να εκφράσει πόσο σταθερή είναι η ατμόσφαιρα) είναι πολύ καλό, τα δύσκολα αστέρια, 5ο και 6ο (αστέρια  “E” και “F“) από το σύστημα αστέρων του Τραπεζίου στην καρδιά του νεφελώματος, είναι εμφανή.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:23 πμ της Δευτέρας.

Ένα ζευγάρι με όμορφα αντικείμενα του χειμερινού ουρανού φαίνεται απόψε με ένα ζευγάρι κιάλια. Τα ανοιχτά σμήνη Μ46 και M47 βρίσκονται περίπου 1 μοίρα μακριά, στη βορειοδυτική γωνία του αστερισμού της Πρύμνης, και περίπου 12° ανατολικά-βορειοανατολικά από το λαμπρότερο αστέρι του ουρανού, τον Σείριο.

Φωτογραφία: Sergio Eguivar (Buenos Aires Skies)

Το M46 (πάνω αριστερά) είναι 5.400 έτη φωτός μακριά και το M47 (κάτω δεξιά) μόνο 1.600 έτη φωτός μακριά. Με ηλικία περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια, το νεαρό Μ46 περιέχει μερικές εκατοντάδες αστέρια σε μια περιοχή με διάμετρο περίπου 30 ετών φωτός. Με ηλικία 80 εκατομμυρίων ετών, το M47 είναι ένα μικρότερο και πιο χαλαρό σμήνος περίπου 50 αστεριών, με διάμετρο 10 ετών φωτός. Αλλά αυτό το πορτρέτο με τα δύο αστρικά σμήνη περιέχει ένα πολύ αρχαιότερο άστρο. Το μικρό, πολύχρωμο αστέρι περιτριγυρισμένο με νέφος αερίου στο M46 είναι στην πραγματικότητα το πλανητικό νεφέλωμα NGC 2438, η τελική φάση της ζωής ενός αστεριού σαν τον Ήλιο μας με ηλικία δισεκατομμυρίων ετών. Το NGC 2438 εκτιμάται ότι απέχει μόνο 3.000 έτη φωτός και πιθανότατα είναι ένα αντικείμενο στο προσκήνιο που τυχαίνει να βρίσκεται πάνω στην ευθεία θέασης του κατά πολύ νεαρότερου M46.

  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής βρίσκεται μέσα στη λάμψη του Ήλιου.

Η Αφροδίτη αρχίζει να ξεπροβάλει χαμηλά πάνω από τον ορίζοντα λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα. Δεν είναι εύκολος ο εντοπισμός της! Κοιτάξτε 15 με 20 λεπτά μετά τη δύση του Ήλιου. Η Αφροδίτη θα παραμείνει στον βραδινό ουρανό ως ο λαμπρός «Αποσπερίτης» μέχρι και το καλοκαίρι.

Ο Άρης και ο Δίας (μεγέθη +1,0, και -2,1, αντίστοιχα), ανατέλλουν μετά τα μεσάνυχτα και λάμπουν ψηλά στα νότια νωρίς τα ξημερώματα. Ο Δίας βγαίνει πρώτος και φέγγει στον αμυδρό αστερισμό του Ζυγού. Ο Άρης λάμπει περίπου 20° κάτω και στα αριστερά του Δία στην κεφαλή του Σκορπιού. Κάτω και στα αριστερά του Άρη είναι ο Αντάρης, που μοιάζει στο χρώμα με τον Άρη και έχει (αυτή την εποχή) σχεδόν την ίδια λαμπρότητα.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,5, στον Τοξότη) φαίνεται ευκολότερα, χαμηλά στο λυκαυγές. Περίπου 50 λεπτά πριν την ανατολή, κοιτάξτε πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα 30° κάτω και αριστερά από τον Άρη.

Ο Ουρανός (μέγεθος 5,9, στους Ιχθύες) είναι ακόμη ψηλά στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 8,0, στον Υδροχόο) χάνεται στην λάμψη του ηλιοβασιλέματος.

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί