Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 12-3 έως και 16-3

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 12-3 έως 18-3
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 12 Μαρτίου

Αργά το βράδυ, η σχεδόν οριζόντια ζώνη του Ωρίωνα δείχνει προς τα δεξιά, με τον πορτοκαλί Αλντεμπαράν στα δυτικά. Μακρύτερα, το μικρό σμήνος των Πλειάδων λάμπει αστραφτερά. Οι Πλειάδες κατευθύνονται σε μια συνάντηση στο βραδινό λυκόφως με την Αφροδίτη σε έξι εβδομάδες. Θα περάσουν κοντά από την Αφροδίτη για μερικές νύχτες περίπου στις 23 Απριλίου.

Η κίνηση του Άρη προς τα ανατολικά σε σχέση με τα αστέρια του φόντου τον μεταφέρει από τον Οφιούχο στον Τοξότη σήμερα. Ο μεγέθους 0,6 κόκκινος πλανήτης ανατέλλει γύρω στις 2:30 πμ και είναι σε ύψος περίπου 25° στα νότια-νοτιοανατολικά τη στιγμή που αρχίζει το λυκαυγές. Το πέρασμα του πλανήτη από τον Οφιούχο στον Τοξότη δημιουργεί μια σειρά από όμορφες συνόδους με μερικά όμορφα αντικείμενα απ’ τον βαθύ ουρανό που ξεκινούν την επόμενη εβδομάδα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 1:36 πμ της Τρίτης.

 

Τρίτη , 13 Μαρτίου

Καθώς περνάει η βραδιά, αναζητήστε αριστερά από την Ντενέμπολα το μεγάλο αμυδρό ανοιχτό σμήνος της Κόμης της Βερενίκης. Τα λαμπρότερα μέλη του σχηματίζουν ένα ανάποδο Y. Είναι ορατό ακόμη και μέσα από φωτορύπανση. Εάν δεν μπορείτε να το δείτε με γυμνό μάτι, ένα ζευγάρι κιάλια θα σας το δείξει καλά, γεμίζοντας το οπτικό πεδίο.

Πριν από την αυγή η παρουσία του Δία κυριαρχεί στον ουρανό. Ο γιγαντιαίος πλανήτης ανατέλλει γύρω στα μεσάνυχτα και ανεβαίνει ψηλότερα στο νότο γύρω στις 5 μμ. Ο Δίας λάμπει σε μέγεθος -2,2, που τον καθιστά το πιο λαμπρό σημείο φωτός στον ουρανό μέσα στα πολύ πιο αμυδρά αστέρια του αστερισμού του Ζυγού. Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει τον δίσκο διαμέτρου 40″ του πλανήτη και πολλές λεπτομέρειες στις κορυφές των νεφών του αέριου γίγαντα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 7:22 πμ της Τετάρτης.

 

Τετάρτη, 14 Μαρτίου

Καθώς πλησιάζει μεσάνυχτα, αναζητήστε στα ανατολικά τον λαμπρό αστέρα Αρκτούρο. Με μέγεθος 0,0, είναι το δεύτερο πιο λαμπρό αστέρι ορατό από τα μεσαία βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Αν κοιτάξετε περίπου 20° προς τα αριστερά και λίγο κάτω από αυτό το αστέρι, θα δείτε ένα εμφανές ημικύκλιο από αστέρια, τον αστερισμό του Βόρειου Στεφάνου.  Είναι η πιο εξέχουσα ομάδα αστεριών με σχήμα που θυμίζει κύκλο και αποτελεί το πιο κατάλληλο αντικείμενο για να μας θυμίσει την Ημέρα του Πι (π). Ο αριθμός π είναι το κλάσμα της περιφέρειας του κύκλου δια τη διάμετρό του. Έτσι, σήμερα γιορτάζουμε όλα τα πράγματα με κυκλικό σχήμα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 3:14 πμ της Πέμπτης.

 

Πέμπτη, 15 Μαρτίου

Ο Ερμής φτάνει σε μέγιστη αποχή στις 6 μμ απόψε και κάνει την καλύτερη βραδινή εμφάνισή του για το 2018 για παρατηρητές του βόρειου ημισφαιρίου. Ο εσώτατος πλανήτης απέχει 18° ανατολικά του Ήλιου και εντοπίζεται 12° στα δυτικά μισή ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα. Λάμπει με μέγεθος -0,4 και εμφανίζεται καλά με φόντο τον σκοτεινό ουρανό. Αλλά ο ευκολότερος τρόπος να τον βρείτε είναι να εντοπίσετε τη λαμπρή Αφροδίτη και στη συνέχεια να κοιτάξετε 4° πάνω δεξιά. Οι δύο εσωτερικοί πλανήτες χωράνε στο οπτικό πεδίο κιαλιών. Με ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτεται ένας δίσκος διαμέτρου 7″ που φαίνεται να φωτίζεται κατά λιγότερο από το ήμισυ (η Αφροδίτη εκτείνεται στα 10″ και είναι σχεδόν πλήρως φωτισμένη).

 

Παρασκευή, 16 Μαρτίου

Ο Βασιλίσκος βρίσκεται πιο κοντά στην εκλειπτική από οποιαδήποτε άλλο φωτεινό αστέρι, μόνο μισή μοίρα μακριά από την νοητή γραμμή. Η εκλειπτική ακολουθεί την κίνηση του ήλιου μέσω του ζωδιακού κύκλου κατά τη διάρκεια ενός έτους. Αυτή η φαινόμενη κίνηση δημιουργείται καθώς η Γη βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το άστρο μας, δίνοντας τη εντύπωση ότι ο ήλιος ολισθαίνει προς τα ανατολικά σε σχέση με τα αστέρια του ουρανού. Κάθε χρόνο, στις 22 Αυγούστου, ο ήλιος, ακολουθώντας την εκλειπτική, περνά πολύ κοντά κάτω από τον Βασιλίσκο, και δεν τον συναντά για ένα τρίτο της μοίρας μόνο!

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 4:52 πμ του Σαββάτου.

 

Σάββατο, 17 Μαρτίου

Καθώς πλησιάζει η άνοιξη (η άνοιξη ξεκινά στις 20 Μαρτίου), προσέξτε χαμηλά  στα ανατολικά – βορειοανατολικά για την ανατολή του «αστεριού της άνοιξης», τον Αρκτούρο. Βρείτε την «κατσαρόλα» της Μεγάλης Άρκτου ψηλά στα βορειοανατολικά και ακολουθήστε την καμπύλη της λαβής της προς τα κάτω. Εκεί θα είναι ο Αρκτούρος.

Νέα Σελήνη στις 3:13 μμ.

Ο Ερμής και η Αφροδίτη έχουν τη δεύτερη κοντινή τους σύνοδο τον Μάρτιο απόψε. Ο Ερμής περνά 4° βόρεια (πάνω δεξιά) του γείτονά του.

Κυριακή, 18 Μαρτίου

Με ηλικία 4,5 δισεκατομμυρίων ετών, η λέξη “νέα” ίσως δεν φαίνεται να είναι η κατάλληλη λέξη για να περιγράψει τη Σελήνη μας. Αλλά απόψε, έχετε μια εξαιρετική ευκαιρία να δείτε αυτό που οι αστρονόμοι αποκαλούν “νεαρό φεγγάρι” – μια λεπτή ημισέληνος ορατή στον ουρανό νωρίς το βράδυ. Καθώς η νέα σελήνη έλαβε χώρα χθες, μόνο το 2% του δίσκου του δορυφόρου μας φαίνεται φωτισμένο μετά το ηλιοβασίλεμα απόψε. Αποτελεί ένα θεαματικό τρίο με την Αφροδίτη 5° στα δεξιά της και τον Ερμή 4° μακρύτερα. Θα παρατηρήσετε ένα αμυδρό φως που αχνοφωτίζει τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης. Αυτό είναι το φως από τη Γη, το ηλιακό φως που αντανακλάται από τη Γη και φτάνει στη Σελήνη και στη συνέχεια αντανακλάται πίσω στα μάτια μας.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 6:30 πμ της Δευτέρας.

 

 Οι παρατηρητές του δέκατου ένατου αιώνα ονόμαζαν την περιοχή που οριοθετείται από τα αστέρια Αρκτούρο, Στάχυ, και Ντενέμπολα, το «βασίλειο των νεφελωμάτων». Δεν περιέγραφαν νεφελώματα με την τρέχουσα έννοια του όρου. Τα νεφελώματα τους ήταν γαλαξίες, τα οποία φαίνονταν νεφελώδη μέσα από τα μικρά τηλεσκόπια που οι περισσότεροι παρατηρητές χρησιμοποιούσαν. Απέναντι από την καρδιά αυτής της περιοχής εκτείνεται η «αλυσίδα του Μαρκαριάν» (Markarian’s Chain), μια ομάδα γαλαξιών που οριοθετείται στα δεξιά της εικόνας αυτής από το μεγαλύτερους γαλαξίες M84 και M86. Από αυτούς τους δύο γίγαντες, η αλυσίδα προχωρά και κρέμεται στα βορειοανατολικά. Η αλυσίδα ονομάστηκε έτσι από το όνομα του αρμενικής καταγωγής αστρονόμου Benjamin Eroshevich Μαρκαριάν (1913-1985), ο οποίος ανακάλυψε μια ενεργητική κατηγορία γαλαξιών στη δεκαετία του 1960.

Φωτογραφία: Rogelio Bernal Andreo (Deep Sky Colors). Περισσότερες πληροφορίες: https://apod.nasa.gov/apod/ap170624.html

  

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

 Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής (μέγεθος περίπου 0) και η πολύ λαμπρότερη Αφροδίτη (μέγεθος -4) λάμπουν δίπλα δίπλα, χαμηλά, νωρίς την εβδομάδα και αργότερα αρχίζουν να απομακρύνονται. Κοιτάξτε με ένα ζευγάρι κιάλια 20-30 λεπτά μετά τη δύση του Ήλιου. Η Αφροδίτη θα παραμείνει στον βραδινό ουρανό ως ο λαμπρός «Αποσπερίτης» μέχρι και το καλοκαίρι.

Ο Άρης (μέγεθος +0,7 στα πόδια του Οφιούχου) ανατέλλει στις 2 πμ κάτω από τον Δία και λάμπει ψηλά στα νότια νωρίς τα ξημερώματα.

Ο Δίας (μέγεθος -2,3) ανατέλλει τα μεσάνυχτα και φέγγει στον αμυδρό αστερισμό του Ζυγού.

Ο Κρόνος (μέγεθος +0,6, πάνω από το σχηματισμό της «τσαγιέρας» του Τοξότη) φαίνεται χαμηλά στο λυκαυγές. Περίπου 50 λεπτά πριν την ανατολή, κοιτάξτε πάνω από τον νοτιοανατολικό ορίζοντα 11° κάτω και στα αριστερά του Άρη.

Ο Ουρανός είναι χαμηλά στα δυτικά νωρίς το βράδυ.

Ο Ποσειδώνας κρύβεται μέσα στην λάμψη του Ήλιου.

 

Επιστροφή στην κορυφή κουμπί