Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 5-10 έως και 11-10 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

 

Δευτέρα, 12  Οκτωβρίου

Το πρωί της Τρίτης, η ημισέληνος είναι κοντά στην Αφροδίτη. Εκεί κοντά θα είναι και ο λαμπρός Αρκτούρος.

Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου ισορροπεί στη γωνία του ψηλά στα ανατολικά το βράδυ αυτή την εβδομάδα.

 

Τρίτη, 13 Οκτωβρίου

Ο Άρης βρίσκεται σε αντίθεση, απέναντι από τον Ήλιο, όπως φαίνεται από τη Γη. Τώρα εμφανίζει τη μεγαλύτερη φωτεινότητα στην επιφάνεια του, όπως θα φαίνεται με ένα τηλεσκόπιο, λόγω του φαινομένου της αντίθεσης: μια σκονισμένη επιφάνεια αντανακλά το φως του Ήλιου λίγο πιο αποτελεσματικά πίσω στην κατεύθυνση από την οποία προήλθε. Στην αντίθεση, η Γη βρίσκεται προς αυτή την κατεύθυνση. Βλέπουμε επίσης αυτό το φαινόμενο με τους δακτυλίους του Κρόνου όταν βρίσκεται και αυτός σε αντίθεση, όπως και με το φεγγάρι στην πανσέληνο.

Την αυγή της Τετάρτης 14, αναζητήστε την ημισέληνο στα αριστερά της Αφροδίτης, όπως φαίνεται παραπάνω. Κοιτάξτε νωρίς για να βρείτε την Ντενέμπολα, 2^ου μεγέθους, την ουρά του Λέοντα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:55 μμ.

 

Τετάρτη, 14 Οκτωβρίου

Ο Κύκνος «πετάει» ψηλά πάνω αυτά τα βράδια. Όταν κοιτάζετε νοτιοδυτικά, ο σταυρός που σχηματίζεται από τα φωτεινότερα αστέρια του αστερισμού εμφανίζεται προσανατολισμένος σε όρθια θέση. Το κατώτερο αστέρι του σταυρού είναι ο Αλμπιρέο, όχι πολύ φωτεινός. Είναι ένα ωραίο διπλό αστέρι με κιάλια ή τηλεσκόπιο. Ξεκινώντας από τον Αλμπιρέο, πηγαίνοντας από αστέρι σε αστέρι, μπορείτε να βρείτε το όμορφο πλανητικό νεφέλωμα M27.

Πέμπτη, 15 Οκτωβρίου

Ο πιο χαρακτηριστικός αστερισμός, προάγγελος του χειμώνα, ανατέλλει τώρα στα ανατολικά γύρω στα μεσάνυχτα. Ο αστερισμός του Ωρίωνα εμφανίζεται λίγο στα πλάγια καθώς ανατέλλει, με τον κοκκινωπό Μπετελγκέζ στα αριστερά της ζώνης των τριών αστέρων και τον μπλε-λευκό Ρίγκελ στα δεξιά της ζώνης. Πριν την αυγή, ο αστερισμός αναρριχείται ψηλότερα και περιστρέφεται έτσι ώστε ο Μπετελγκέζ να είναι ψηλά στη ζώνη και στα αριστερά της. Η παρακάτω φωτογραφία του Ωρίωνα, που ελήφθη τον Οκτώβριο του 2010, δείχνει καθαρά έναν από τους πιο αναγνωρίσιμους σχηματισμούς, την ζώνη του Ωρίωνα. Η διάσημη ζώνη αποτελείται από τα φωτεινά αστέρια Αλνιτάκ, Αλνιλάμ και Μιντάκα.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:34 μμ.

 

Παρασκευή, 16 Οκτωβρίου

Νέα Σελήνη στις 10:32 μμ.

Αυτή την εποχή του έτους, το αστέρι στα βορειοανατολικά περίπου στις 9:00 μμ είναι η Αίγα στον αστερισμό του Ηνίοχου, το 6^ο λαμπρότερο αστέρι στον ουρανό. Πολύ συχνά, κάθε χρόνο αυτήν την εποχή, πολλοί άνθρωποι που βλέπουν το αστέρι αυτό χαμηλά και δεν γνωρίζουν αναρωτούνται τι είναι αυτές οι κόκκινες και πράσινες λάμψεις στον ουρανό. Η Αίγα είναι ένα «χρυσαφί» αστέρι. Εάν θα μπορούσατε να ταξιδεύατε προς αυτό στο διάστημα, θα βλέπατε ότι είναι στην πραγματικότητα δύο χρυσαφιά αστέρια, και τα  δύο κατά προσέγγιση με την ίδια θερμοκρασία με το τοπικό μας αστέρι, τον Ήλιο…  αλλά και τα δύο μεγαλύτερα και λαμπρότερα από τον Ήλιο.

Σάββατο, 17 Οκτωβρίου

Μόλις βραδιάσει, ο Πολικός αστέρας και ο β της Μικρής Άρκτου (Κοτσάμπ) βρίσκονται στο ίδιο ύψος. Και τα δύο αστέρια είναι 2^ου μεγέθους, με τον Πολικό να βρίσκεται στα δεξιά. Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι μπορούν να μεταχειρίζονται τον Κοτσάμπ ως ακριβή καθοδήγηση για την πολική ευθυγράμμιση ενός τηλεσκοπίου, καθώς στην εποχή μας ο Βόρειος Ουράνιος Πόλος απέχει 43 λεπτά της μοίρας από τον Πολικό Αστέρα, και κείται πάρα πολύ κοντά στη γραμμή που ενώνει τον Πολικό Αστέρα με τον Κοτσάμπ. (Πηγή:  wikipedia )

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:13 μετά τα μεσάνυχτα.

Κυριακή, 18 Οκτωβρίου

Σχεδιάστε μια νοητή γραμμή από τον Αλτάιρ, το φωτεινότερο αστέρι ψηλά στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ, προς τον Βέγα, ψηλά στα δυτικά (ακόμα πιο φωτεινό). Συνεχίστε και θα φτάσετε το μυτερό κεφάλι του Δράκου, με τον πορτοκαλί Ελτανίν στην άκρη της μύτης του.

Ο Φομαλχώ είναι ένα αστέρι 1^ου μεγέθους που δεν τυγχάνει κάποιας αναγνώρισης, τουλάχιστον από περιοχές μέσου γεωγραφικού πλάτους. Αυτό συμβαίνει γιατί ποτέ δεν σηκώνεται ψηλά πάνω από τον ορίζοντα. Το μέγιστο ύψος που φθάνει είναι περίπου στις 20 μοίρες. Θα μπορούσατε να τον παρατηρήσετε στα νότια περίπου στις 10 το βράδυ.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:04 μμ.

 

Παραπάνω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο (πάνω από 4 ίντσες) την περίφημη ερυθρά  κηλίδα του Δία (το χρώμα της είναι ελαφρά πορτοκαλί). Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει από 50 λεπτά πριν έως 50 λεπτά μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Η περιοχή του «Syrtis Major» του Άρη βρίσκεται στο κέντρο αυτής της φωτογραφίας από το τηλεσκόπιο Hubble. Αυτή η περιοχή θα είναι στο επίκεντρο τη νύχτα της αντίθεσης του πλανήτη στις 13 Οκτωβρίου.   Παρόλο που οι αστρονόμοι κάποτε πίστευαν ότι παρατηρήθηκαν εποχιακές αλλαγές σε αυτή την περιοχή που μπορεί να οφείλονται στην αρειανή βλάστηση, σήμερα γνωρίζουμε ότι,  στην πραγματικότητα, υπάρχει άμμος που φυσάει στην έρημη επιφάνεια του πλανήτη.      Stuart Rankin (Flickr)

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο:www.spaceweather.com.

Ο Ερμής έχει χαθεί μέσα στο φως της δύσης του Ήλιου.

Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,0, στον Λέοντα) βγαίνει πάνω από την ανατολή όταν είναι ακόμα σκοτάδι, περίπου 1 ½ ώρα πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο πλανήτης είναι το λαμπρό «αστέρι» της αυγής αυτό το φθινόπωρο. Με τηλεσκόπιο φαίνεται κατά 75% φωτισμένη. Το φαινόμενο μέγεθός της μικραίνει και φτάνει τώρα στα 15 δευτερόλεπτα του τόξου.

Ο Άρης ανατέλλει τώρα στις 7 μμ, με μέγεθος -2,6 στους Ιχθείς. Το φαινόμενο μέγεθος του φτάνει είναι 22,5 με 22,0 δευτερόλεπτα του τόξου. Είναι σε αντίθεση αυτή την εβδομάδα, στις 13 Οκτωβρίου. Προσπαθήστε να εντοπίσετε το λευκό Νότιο πόλο του και τις σκοτεινές περιοχές πάνω στην επιφάνειά του. Μπορείτε να δείτε τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας του Άρη που φαίνονται με τηλεσκόπιο, δίνοντας τις συντεταγμένες του τόπου παρατήρησης και την ώρα παρατήρησης με το λογισμικό Mars Profiler.

Ο Δίας και ο Κρόνος (μέγεθος -2,3, και +0,5, αντίστοιχα) φέγγουν ήδη στα νότια στο βραδινό λυκόφως. Απέχουν περίπου 7 ° ο ένας από τον άλλο. Θα βρεθούν στο ψηλότερό τους σημείο περίπου στις 8 μμ.

Ο Ουρανός (5,7, στον Κριό) είναι ψηλά στον ουρανό μετά τις 11 μμ.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) φαίνεται ψηλά στα νότια λίγο μετά τα μεσάνυχτα, 37° δυτικά από τον Άρη.