Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 13-5 έως 19-5, 2024
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 13-5 έως και 19-5 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 13 Μαΐου
Νωρίς το βράδυ, χρησιμοποιήστε κιάλια ή ένα καλό ερευνητή τηλεσκοπίου για να κοιτάξετε 3° κάτω αριστερά από την παχιά ημισέληνο. Αυτό είναι περίπου το ήμισυ του πλάτους του οπτικού πεδίου που έχει ένα ζευγάρι κιάλια. Μπορείτε να διακρίνετε το αστρικό σμήνος Κυψέλης, M44, μέσα από το φως του φεγγαριού; Το αραιό σμήνος έχει πλάτος περίπου 1/2°.
Η Σελήνη απέχει 1,3 δευτερόλεπτα φωτός από εμάς, ενώ η Κυψέλη έχει βάθος 600 έτη φωτός.
Τρίτη, 14 Μαΐου
Εάν είστε πρόθυμοι να σηκωθείτε λίγο νωρίτερα, περίπου 40 έως 50 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου, τα φωτεινότερα αστέρια εξακολουθούν να φωτίζουν όλο τον ουρανό, καθώς ο Ερμής μόλις θα βγαίνει πάνω από τον ορίζοντα. Κοιτάξτε πάνω από τον Άρη για το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου, που οριοθετείται από τους Alpheratz, Scheat, Markab και Algenib. Πάνω από το φτερωτό άλογο είναι ο Κύκνος, με το αστέρι ουράς του τον Ντενέμπ να λάμπει ακόμα. Επίσης, στα βορειοανατολικά, ο Mirfak και ο Algol στον Περσέα μπορεί να είναι ακόμα ορατοί πριν ο ουρανός γίνει πολύ φωτεινός.
Τετάρτη, 15 Μαΐου
Τώρα η βραδινή Σελήνη, μερικές ώρες μετά το πρώτο τέταρτο (στις 2:49 μμ.) λάμπει κοντά και πάνω από τον Βασιλίσκο (Regulus) όπως φαίνεται παραπάνω.
Πέμπτη, 16 Μαΐου
Ποιο είναι το γηραιότερο πράγμα που έχετε δει ποτέ; Για τον καθένα θα είναι τουλάχιστον ο Ήλιος και άλλα αντικείμενα του ηλιακού συστήματος, ηλικίας 4,6 δισεκατομμυρίων ετών. Τα πάντα στην επιφάνεια της Γης είναι πολύ νεότερα. Ακολουθεί ο Αρκτούρος, πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά αυτά τα βράδια, τον οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι σίγουρα έχουν δει είτε τον γνωρίζουν είτε όχι. Είναι ένα από τα φωτεινότερα αστέρια στον ουρανό. Είναι ένας πορτοκαλί γίγαντας του Πληθυσμού ΙΙ, ηλικίας περίπου 7 δισεκατομμυρίων ετών, που μόλις διέρχεται από την περιοχή του Γαλαξία μας.
Οι ερασιτέχνες χρήστες τηλεσκοπίων θεωρούν τα σφαιρωτά σμήνη. Τα περισσότεροι είναι ακόμα μεγαλύτερα, τουλάχιστον εν μέρει. Για παράδειγμα, οι λευκοί νάνοι στο γνωστό M4 στον Σκορπιό έχουν χρονολογηθεί στα 12,7 ±0,7 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αλλά τι γίνεται με μεμονωμένα αστέρια που μπορείτε να παρατηρήσετε; Ο προσδιορισμός της ηλικίας σε μεμονωμένα αστέρια από τις πρώτες στιγμές μετά το Big Bang εξακολουθεί να είναι αμφίβολος. Οι αστρονόμοι δυσκολεύονται στον προσδιορισμό αυτό λόγω της σχεδόν απουσίας βαρέων στοιχείων στα φάσματά τους.
Ένα αστέρι 6ου μεγέθους στο Βοώτη και ένα αστέρι 7ου μεγέθους στο Ζυγό, και τα δύο ορατά με ένα ζευγάρι κιάλια, σας περιμένουν τις νύχτες του Μαΐου και του Ιουνίου. Πιθανότατα χρονολογούνται από περίπου 12 ½ δισεκατομμύρια και τουλάχιστον 13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, αντίστοιχα. Αυτά θα είναι πιθανώς τα παλαιότερα πράγματα που έχετε δει ποτέ, ή θα δείτε ποτέ. Η ίδια η Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang ) χρονολογείται στα 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια.
Παρασκευή, 17 Μαΐου
Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο από τη Γη στην τροχιά της, στις 10 μμ. Εκείνη τη στιγμή, ο δορυφόρος μας θα είναι 404.641 χιλιόμετρα μακριά.
Σάββατο, 18 Μαΐου
Η ημισέληνος, σε αύξουσα φάση, λάμπει έντονα στο νότο νωρίς το βράδυ. Αλλά όχι τόσο έντονα ώστε να κρύψει τον Κόρακα (Corvus), λίγο περισσότερο από μια γροθιά στο ύψος του βραχίονα, ακριβώς κάτω από αυτόν. Καλύψτε τη Σελήνη με το χέρι σας για να βρείτε ευκολότερα τον αστερισμό. Τα τέσσερα κύρια αστέρια του είναι όλα μεταξύ μεγέθους 2,6 και 3,0. Βρίσκονται σε απόσταση 8° το ένα από το άλλο, μικρότερα από μια γροθιά στο μήκος του βραχίονα.
Κυριακή, 19 Μαΐου
Η Σελήνη συνεχίζει να φωτίζει το τμήμα της Παρθένου στον ουρανό. Νωρίς απόψε κοιτάξτε περίπου 3 ° ή 4 ° κάτω αριστερά από τη Σελήνη για τον Στάχυ (Spica), το φωτεινότερο αστέρι της Παρθένου. Μέχρι τα μεσάνυχτα η Σελήνη κινείται πιο κοντά στον Στάχυ, το οποίο είναι τώρα ακριβώς στα αριστερά της.
Στον πιο γνωστό αστερισμό του ουρανού, στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου βρίσκεται ο γαλαξίας Μεσιέ 101. Πρόκειται για έναν μεγάλο ραβδωτό σπειροειδή γαλαξία σε απόσταση 27 εκατομμυρίων ετών φωτός από τον πλανήτη μας περίπου. Η διάμετρος του Μεσιέ 101 υπολογίζεται ότι είναι 170.000 έτη φωτός, περίπου 2 φορές αυτή του Γαλαξία μας.
Φωτογράφος: Κώστας Τσέκας
Περισσότερες πληροφορίες για τη λήψη της φωτογραφίας εδώ.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Και οι επτά πλανήτες εκτός από τη Γη συνωστίζονται κοντά στο οπτικό μας πεδίο ως προς τον Ήλιο.
Ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Δίας, ο Ουρανός, και ο Ποσειδώνας δεν είναι ορατοί, αφού βρίσκονται μέσα στη λάμψη του Ήλιου.
Ο Άρης και ο Κρόνος, και οι δύο με μέγεθος +1,2, ανατέλλουν στην αρχή του λυκαυγούς. Χρησιμοποιήστε κιάλια για να τους εντοπίσετε μόλις πάνω από τον ανατολικό-νοτιοανατολικό ορίζοντα περίπου 75 με 60 λεπτά πριν από την ανατολή του Ήλιου. Απέχουν 26° στις 18 Μαΐου. Ο Κρόνος εντοπίζεται ευκολότερα. Ο Άρης είναι αρκετά χαμηλότερα και στα αριστερά του Κρόνου.
