Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, απο 14-9 έως και 20-9
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 14 Σεπτεμβρίου
Η Σελήνη έφτασε στη νέα της φάση χθες και επιστρέφει σε θέαση χαμηλά στα δυτικά λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα σήμερα. Παρατηρούμενη από γεωγραφικό πλάτος 40° βόρειο, η κατά 3 τοις εκατό φωτισμένη ημισέληνος βρίσκεται σε ύψος μόλις 2° πάνω από τον ορίζοντα μισή ώρα μετά τη δύση του Ηλίου. Αν έχετε εξαιρετικά καθαρό ουρανό, ψάξτε για τον Ερμή 7° αριστερά του φεγγαριού. Ο εσώτατος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος έχει μέγεθος 0,6 και μπορεί να εντοπιστεί με κιάλια.
Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη, στις 2:28 μ.μ. Απέχει 406.464 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης.
Τρίτη, 15 Σεπτεμβρίου
Καθώς το σούρουπο γίνεται νύχτα, ο Αρκτούρος λαμπυρίζει στα δυτικά. Ολοένα και χαμηλώνει στον ορίζοντα, από εβδομάδα σε εβδομάδα. Στα δεξιά του, στα βορειοδυτικά, η Μεγάλη Άρκτος στρέφεται όλο και περισσότερο σε οριζόντια θέση ως προς τον ορίζοντα.
Παρά το γεγονός ότι η Αφροδίτη πέρασε ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη μόλις πριν από ένα μήνα, η ταχεία τροχιακή κίνηση της την έχει φέρει πάλι στο προσκήνιο. Σήμερα το πρωί ο πλανήτης ανατέλλει πάνω από 2,5 ώρες πριν από τον Ήλιο και ανεβαίνει 20° ψηλά στα ανατολικά μία ώρα πριν από την ανατολή του Ηλίου. Λάμπει θεαματικά, με μέγεθος -4,8. Πιο δύσκολο να εντοπιστεί είναι ο μεγέθους 1,8 Άρης, ο οποίος βρίσκεται 10° κάτω αριστερά της Αφροδίτης. Μέσα από ένα τηλεσκόπιο η Αφροδίτη εμφανίζει ένα δίσκο με διάμετρο 42”, ο οποίος είναι μόλις κατά 22% φωτισμένος (η φάση της Αφροδίτης, όπως φαίνεται από τη Γη).
Τετάρτη, 16 Σεπτεμβρίου
Σήμερα και αύριο μπορεί να είναι οι καλύτερες μέρες για να δείτε τον κομήτη 67P / Churyumov-Gerasimenko που είναι υπό το άγρυπνο βλέμμα της Rosetta, του διαστημόπλοιου της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας. Αυτά τα δύο πρωινά, ο κομήτης βρίσκεται στο κέντρο του Καρκίνου, μόλις 2° βόρεια του διάσημου αστρικού σμήνους της Κυψέλης (Μ44). Ο κομήτης 67P λάμπει αμυδρά (12ο μέγεθος). Θα πρέπει να τον ψάξετε κάτω από έναν σκοτεινό ουρανό χρησιμοποιώντας τηλεσκόπιο 10-ιντσών ή μεγαλύτερο .
Ο Σεπτέμβριος δίνει μια ωραία ευκαιρία για τον εντοπισμό του κομήτη 67P / Churyumov-Gerasimenko από μακριά, ενόσω το διαστημικό σκάφος Rosetta τον εξετάζει από κοντά. (Astronomy: Roen Kelly)
Πέμπτη, 17 Σεπτεμβρίου
Ο Αλτάιρ είναι το πιο λαμπρό αστέρι στον νότο, όταν βραδιάσει. Ψάξτε για τον γ του Αετού (Ταραζέντ) πάνω δεξιά του και τον πιο αμυδρό β του Αετού λίγο μακρύτερα, στην αντίθετη πλευρά του Αλτάιρ.
Παρασκευή, 18 Σεπτεμβρίου
Στο τέλος του λυκόφωτος αναζητήστε χαμηλά στα νοτιοδυτικά το λεπτό μισοφέγγαρο, στα δεξιά του Κρόνου και του Αντάρη. Αύριο και μεθαύριο το φεγγάρι ανεβαίνει ψηλότερα και γίνεται λαμπρότερο. Οι θέσεις της Σελήνης τα βράδια από 18 έως και 20 Σεπτεμβρίου φαίνονται παρακάτω:
Σάββατο, 19 Σεπτεμβρίου
Ο Δίας χάθηκε στη λάμψη του Ήλιου λιγότερο από ένα μήνα πριν, αλλά έχει ήδη επιστρέψει στον πρωινό ουρανό και μπορείτε να τον δείτε πριν από την αυγή. Ο γιγάντιος πλανήτης ανατέλλει περίπου 80 λεπτά πριν από το αστέρι μας και ανεβαίνει περίπου 7° ψηλά στα ανατολικά, 45 λεπτά πριν από την ανατολή του Ηλίου. Λάμποντας με μέγεθος -1,7 ξεχωρίζει στο λυκόφως κάτω από την Αφροδίτη και τον Άρη. Οι τρεις πρωινοί πλανήτες θα έχουν μια εντυπωσιακή σειρά από συνόδους τον μήνα Οκτώβριο.
Κυριακή, 20 Σεπτεμβρίου
Το σχεδόν πρώτο τέταρτο της σελήνης βρίσκεται κοντά στο μέσο του νοτιοδυτικού ουρανού, όταν αρχίζει να βραδιάζει. Παρά το γεγονός ότι ο δορυφόρος μας φτάνει επίσημα στη φάση του πρώτου τετάρτου στις 12 το μεσημέρι (ακριβώς) αύριο, ήδη δίνει την εντύπωση τετάρτου από σήμερα το βράδυ. Η Σελήνη βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ των αστερισμών Οφιούχου και Τοξότη.
Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide: “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”
«Αστρικά ίχνη», φωτογραφία του Δημήτρη Κίντζιου.
Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής βρίσκεται χαμηλά στο φως του ηλιοβασιλέματος.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,8) ανεβαίνει όλο και ψηλότερα στον πρωινό ουρανό από μέρα σε μέρα. Κοιτάξτε στον ανατολικό ορίζοντα 1,5 ώρα πριν από την ανατολή του ήλιου.
Ο Άρης (αμυδρός, με μέγεθος +1,8), 300 φορές πιο αμυδρός από την Αφροδίτη, φαίνεται χαμηλά στο λυκαυγές, πριν ανατείλει η Αφροδίτη. Οι δύο πλανήτες απέχουν 11° αυτή την εβδομάδα. Κοιτάξτε χαμηλά, 30 με 45 λεπτά πριν από την ανατολή του ήλιου, λίγο πάνω από τον ανατολικό-βορειοανατολικό ορίζοντα. Χρησιμοποιήστε ένα ζευγάρι κιάλια. Ο Πολυδεύκης μοιάζει στο χρώμα με τον Άρη και βρίσκεται πάνω από τον πλανήτη, ενώ ο Προκύων είναι στα δεξιά του. Κοντά στον Άρη και από κάτω του είναι ο Βασιλίσκος, λίγο πιο αμυδρός, με μέγεθος +1,4.
Ο Δίας (μέγεθος -1,7) είναι χαμηλά στην ανατολή. Κοιτάξτε 9 μοίρες κάτω και στα αριστερά του Βασιλίσκου.
Ο Κρόνος έχει μέγεθος +0,6, στον Ζυγό, πάνω και στα δεξιά από την κεφαλή του Σκορπιού. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 12°, είναι ο Αντάρης.
Ο Ουρανός (μέγεθος +5,7, στους Ιχθύες) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,8, στον Υδροχόο) είναι στα ανατολικά και στα νοτιοανατολικά περίπου στις 11 το βράδυ. Εδώ θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες για τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.
