Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 15-1 έως 21-1
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 15-1 έως και 21-1 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 15 Ιανουαρίου
Ο αστεροειδής 3 Juno στέκεται ακίνητος στο υπόβαθρο των αστεριών του Λέοντα σήμερα το πρωί. Τότε, ο Λέων είναι πολύ πάνω από τον ορίζοντα και οι παρατηρητές νωρίς το πρωί θα πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίσουν εύκολα τον αστερισμό με τον μεγέθους 1,4 Regulus (Βασιλίσκο). Ο Juno βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του αστερισμού, περίπου 7,5° νότια του μεγέθους 4,1 σ του Λέοντα. Αυτό το αντικείμενο της κύριας ζώνης έχει μέγεθος 9,3. Εντοπίζεται εύκολα με μεγάλα κιάλια ή μικρό τηλεσκόπιο. Θα το βρείτε μόλις 17′ βορειοανατολικά ενός αστέρα 7ου μεγέθους. Κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, ο Juno πέρασε νότια αυτού του άστρου και τώρα έχει περιστραφεί προς τα βορειοανατολικά του. Από αύριο, ο Juno θα αρχίσει να κινείται βορειοδυτικά, κατευθυνόμενος περίπου προς την κατεύθυνση του Regulus.
Η Σελήνη περνά 0,9° νότια του Ποσειδώνα στις 10 μμ.
Μπορείτε να εντοπίσετε τον μακρινό κόσμο με ένα ζευγάρι κιάλια ή με ένα τηλεσκόπιο.
Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:36 μμ.
Τρίτη, 16 Ιανουαρίου
Στρέψτε το τηλεσκόπιό σας προς την ημισέληνο απόψε για να παρατηρήσετε μερικές από τις μικρές λεπτομέρειες στην τραχιά επιφάνειά της. Στη σεληνιακή ανατολή υπάρχουν αρκετές στρογγυλές θάλασσες, αν και στην πραγματικότητα είναι αρχαίες ροές λάβας. Αυτές οι θάλασσες περιέχουν επίσης κόλπους και απόψε βρισκόμαστε στον κόλπο της Τραχύτητας, που ονομάζεται επίσης Sinus Asperitatis, στο νότιο άκρο της Θάλασσας της Ηρεμίας, συνδέοντάς τον με την γειτονική Θάλασσα του Νέκταρ.
Ξεκινήστε από τον κρατήρα Θεόφιλο πλάτους 97 χλμ.. Δείτε την κεντρική κορυφή του, ένα χαρακτηριστικό που συχνά σχηματίζει κρατήρες πρόσκρουσης. Κοιτάξτε ακριβώς βόρεια του χείλους του κρατήρα. Ακριβώς νότια του Θεόφιλου είναι ο Κύριλλος, και νότια από αυτού είναι η Catharina. Αυτή η αλυσίδα κρατήρων αποκαλύπτει επίσης μια αλυσίδα γεγονότων: ο Θεόφιλος είναι νεότερος, με τον Κύριλλο ελαφρώς μεγαλύτερο και την Καταρίνα τη μεγαλύτερη από τους τρεις.
Τετάρτη, 17 Ιανουαρίου
Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 5:53 πμ. της Πέμπτης.
Η Σελήνη λάμπει ψηλά στο νότο το σούρουπο ή νωρίς το βράδυ, με τον Δία στα αριστερά της.
Η Αφροδίτη και ο Ερμής πλησιάζουν αργά ο ένας τον άλλον στον πρωινό ουρανό. Σήμερα στέκονται στην πιο κοντινή τους απόσταση, περίπου 11°. Ο Ερμής βρίσκεται ανατολικά της Αφροδίτης, κάτω αριστερά του φωτεινότερου πλανήτη. Από αύριο, ο Ερμής θα φαίνεται να «πέφτει» πίσω προς τον Ήλιο, να κατεβαίνει χαμηλότερα στον ουρανό, αλλά να γίνεται λαμπρότερος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:15 μμ.
Πέμπτη, 18 Ιανουαρίου
Η Σελήνη, μια μέρα μετά το πρώτο τέταρτο, λάμπει πολύ κοντά στον Δία. Αυτά είναι σήμερα τα δύο φωτεινότερα αντικείμενα στον βραδινό ουρανό.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:06 μμ.
Παρασκευή, 19 Ιανουαρίου
Μετά από μια μικρή παύση, καθώς πέρασε μέσα από την σύνοδο του με τον Ήλιο, ο Άρης επιστρέφει στον ουρανό. Σήμερα το πρωί θα μπορούσε να είναι η πρώτη σας ευκαιρία να τον εντοπίσετε στα νοτιοανατολικά πριν από την ανατολή του ηλίου, μόλις 5 ° από τον φωτεινότερο Ερμή. Το ζευγάρι βρίσκεται περίπου 13° ανατολικά της λαμπρής Αφροδίτης, μεγέθους -4 και το φωτεινότερο αντικείμενο στον ουρανό νωρίς το πρωί. Ο αδελφός πλανήτης της Γης θα παραμείνει ορατός ακόμα και όταν όλα τα άλλα αστέρια θα ξεθωριάζουν στην αυγή.
Αν θέλετε να εντοπίσετε τον Άρη, ξεκινήστε την αναζήτησή σας περίπου 45 λεπτά πριν από την ανατολή του ηλίου, όταν ο Ερμής, που λάμπει με μέγεθος -0,2, είναι περίπου 6° ψηλά. Ο Άρης βρίσκεται 5° ανατολικά του Ερμή (κάτω αριστερά στον ουρανό) και είναι μόλις 2° πάνω από τον ορίζοντα. Ο Κόκκινος Πλανήτης είναι επίσης πολύ πιο αμυδρός, με μέγεθος μόνο 1,3. Χρησιμοποιήστε κιάλια ή ένα μικρό τηλεσκόπιο. Χρειάζεται επίσης ένας καθαρός νοτιοανατολικός ορίζοντας, με τον Άρη να είναι τόσο χαμηλά.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:54 μετά τα μεσάνυχτα.
Σάββατο, 20 Ιανουαρίου
Ο Σείριος λαμπυρίζει νωρίς το βράδυ κάτω από τον Ωρίωνα στα νοτιοανατολικά. Γύρω στις 8 ή 9 μμ,, ανάλογα με την τοποθεσία σας, ο Σείριος λάμπει ακριβώς κάτω από τον φλογερό Μπετελγκέζ, στον ώμο του Ωρίωνα.
Ο Ωρίωνας είναι ο φωτεινότερος από τους 88 αστερισμούς, αλλά το κύριο μοτίβο του είναι πολύ μικρό σε σύγκριση με άλλους αμυδρότερους γειτονικούς αστερισμούς. Ο μεγαλύτερος από αυτούς είναι ο Ηριδανός που όμως είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Ο επίσης αμυδρός αστερισμός της Καμίνου, κάτω δεξιά του Ηριδανού, είναι σχεδόν τόσο μεγάλος όσο ο Ωρίωνας! Ακόμη και το κύριο μοτίβο του Λαγωού είναι αρκετά μεγάλο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:45 μμ.
Κυριακή, 21 Ιανουαρίου
Ο γαλαξίας μας περνάει μέσα από την Κασσιόπη και στο σύνολο της η περιοχή είναι πολύ πλούσια σε αμυδρά αστέρια. Υπάρχουν επίσης αρκετά ανοιχτά σμήνη που αν και δεν φαίνονται με γυμνό μάτι, μπορούν εύκολα να παρατηρηθούν με κιάλια ή ένα μικρό τηλεσκόπιο. Ένα από αυτά είναι το Μ52 που βρίσκεται στη γραμμή ανάμεσα στο άλφα και το βήτα. Τα κύρια αστέρια του σμήνους είναι θερμά και λευκά, δηλαδή, είναι ένα σχετικά νέο σμήνος. Το Μ103, στο ίδιο οπτικό πεδίο με το δέλτα δεν ξεχωρίζει ιδιαίτερα σαν σμήνος.
Το σμήνος NGC 663 εντοπίζεται εύκολα στο ίδιο πεδίο με το δέλτα και το έψιλον. Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το NGC 457 , το οποίο βρίσκεται μεταξύ του δέλτα και του τετάρτου-μεγέθους θήτα. Η απόστασή του φαίνεται να είναι της τάξης των 9000 ετών φωτός, και είναι τουλάχιστον 30 έτη φωτός σε διάμετρο. Περιέχει αρκετές χιλιάδες αστέρια.
Αστρικό σμήνος IC 348 από το Webb
Μερικές φορές, είναι τα αστέρια που είναι πιο δύσκολο να δει κανείς τα πιο ενδιαφέροντα. Το IC 348 είναι ένα νεαρό αστρικό σμήνος που φωτίζει την περιβάλλουσα νηματοειδή σκόνη. Η σκόνη εμφανίζεται ροζ σε αυτή την πρόσφατα δημοσιευμένη υπέρυθρη εικόνα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Webb. Στο ορατό φως, αυτή η σκόνη αντανακλά κυρίως μπλε φως, δίνοντας στο περιβάλλον υλικό τη γνωστή μπλε απόχρωση ενός νεφελώματος αντανάκλασης
Image Credit: NASA, ESA, CSA, STScI, and K. Luhman (Penn State U.) and C. Alves de Oliveira (ESA)
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής λάμπει 11° στον ουρανό του λυκαυγούς κάτω αριστερά της Αφροδίτης. Η λαμπρότητα του Ερμή φτάνει στο -0,2.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,0), στον Ζυγό, είναι στα νοτιοανατολικά, πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλει περίπου 1 ώρα πριν την αρχή του λυκαυγούς. Η απόσταση του από τον Αντάρη είναι στις 17° στις 20 Ιανουαρίου.
Ο Άρης ξεπροβάλει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα στη λάμψη του λυκαυγούς. Θα φαίνεται καλύτερα στον πρωινό ουρανό στο τέλος του Ιανουαρίου. Έχει μέγεθος +1,4, κάτω αριστερά του Ερμή.
Ο Δίας (μέγεθος -2,5, στον Κριό) βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο μετά πριν τις 7:00 μμ., 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 42 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει περίπου στις 1 πμ.
Ο Κρόνος, με μέγεθος +1,0, στον αμυδρό Υδροχόο, χαμηλώνει στα νοτιοδυτικά νωρίς το βράδυ. Το φωτεινό αστέρι κάτω από τον πλανήτη είναι ο Φομαλχώ, ενώ ο Αλτάιρ λάμπει πάνω και στα δεξιά του. Δύει μετά τις 8 μμ.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,6 στον Κριό, βρίσκεται ψηλά τις πρώτες πρωινές ώρες, 13° ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, φαίνεται η μικρή διάμετρος του, 3,8 δευτερόλεπτα του τόξου.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,9, στα σύνορα Ιχθύων-Υδροχόου φαίνεται ψηλά περίπου στις 7 μμ., 21° ανατολικά του Κρόνου.
