Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, απο 16-11 έως και 22-11

 

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 16 Νοεμβρίου

Καθώς αρχίζει η εβδομάδα, η Αφροδίτη και ο Άρης βρίσκονται σε απόσταση 6° στον αστερισμό της Παρθένου. Οι δύο πλανήτες παραμένουν ένα όμορφο θέαμα μέσα από ένα ζευγάρι κιάλια, αν και η απόσταση μεταξύ τους σύντομα θα αυξηθεί τόσο πολύ που δεν θα είναι δυνατόν να χωρέσουν μέσα στο ίδιο οπτικό πεδίο. Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει τον δίσκο της Αφροδίτης που έχει γωνιώδη διάμετρο 20″ και εμφανίζεται φωτισμένη κατά 60%. Ο Άρης φαίνεται λιγότερο εντυπωσιακός, με έναν δίσκο χωρίς κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και μόλις 4″ σε διάμετρο.

Τρίτη, 17 Νοεμβρίου

Η συνήθως ασθενής βροχή διαττόντων Λεοντίδες είναι πιθανό να κορυφωθεί αργά απόψε, από περίπου τα μεσάνυχτα, τοπική ώρα, μέχρι το ξημέρωμα της Τετάρτης.

Κατάλληλος χρόνος για παρατήρηση: από τη δύση του φεγγαριού μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Θα μπορέσετε να δείτε από 15 μέχρι 20 Λεοντίδες την ώρα από μια σκοτεινή τοποθεσία. Για να δείτε τους περισσότερους διάττοντες, κοιτάξτε ψηλά στα ανατολικά αλλά και στα άλλα σημεία του ορίζοντα. Μη χρησιμοποιήσετε τηλεσκόπιο ή κιάλια. Χρειάζεστε το ευρύτερο δυνατό οπτικό πεδίο, και αυτό το επιτυγχάνετε όταν χρησιμοποιείτε μόνο τα μάτια σας.

Φέτος, η Σελήνη δεν επηρεάζει τη θέαση των Λεοντίδων, που εμφανίζονται συχνά λαμπροί, διασχίζοντας γρήγορα τον ουρανό. Φωτογραφία: Tony Rowell

 

Τετάρτη, 18 Νοεμβρίου

Βγείτε έξω γύρω στις 22:00 απόψε, κοιτάξτε προς τα βορειοανατολικά, και θα βρείτε τον αστερισμό με το σχήμα W που σηματοδοτεί το κύριο μέρος του αστερισμού της Κασσιόπης, της βασίλισσας. Στη συνέχεια, με τα κιάλια σαρώστε περίπου 10° προς τα ανατολικά ψάχνοντας το περίφημο διπλό σμήνος (NGC 869 και NGC 884). Αυτό το ζευγάρι με τα ανοιχτά σμήνη αστέρων βρίσκεται στον αστερισμό του Περσέα. Από ένα σκοτεινό μέρος φαίνεται με γυμνό μάτι σαν ένα μικρό σύννεφο. Με ένα οπτικό όργανο παρατήρησης, ιδιαίτερα με κιάλια 10Χ, αναδεικνύεται όλη η ομορφιά του!

Το πιο λαμπρό αστέρι στη βορειοανατολική πλευρά του ουρανού τα βράδια του Νοεμβρίου είναι η Αίγα, με μέγεθος 0. Είναι κάτω από τον Περσέα. Κοιτάξτε στα δεξιά της για τις Πλειάδες. Κάτω από τις Πλειάδες σπινθηρίζει ο πορτοκαλής Aldebaran.

Πέμπτη, 19 Νοεμβρίου

Ο Ωρίωνας βγαίνει τώρα πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα περίπου στις 20:00. Ο Αλντεμπαράν είναι ψηλά πάνω από τον Ωρίωνα. Πάνω από τον Αλντεμπαράν είναι οι Πλειάδες. Ο Αλντεμπαράν και οι Πλειάδες πάντα είναι οι προάγγελοι του Ωρίωνα.

Πρώτο τέταρτο της Σελήνης στις 8:29 π.μ. Όταν η Σελήνη βρίσκεται σε αυτή τη φάση, αν και βλέπουμε το μισό της επιφάνειάς του “δίσκου” της, στην ουσία η λαμπρότητά της είναι μόνο περίπου 10 τοις εκατό της λαμπρότητας της Πανσέληνου.

Παρασκευή, 20 Νοεμβρίου

Ο Άρης φτάνει σε αφήλιο, το σημείο της τροχιάς του όπου ο πλανήτης βρίσκεται στη μέγιστη απόσταση από τον Ήλιο, στις 2 π.μ. του Σαββάτου. Ο κόκκινος πλανήτης θα βρεθεί 1,66606 αστρονομικές μονάδες μακριά από τον ήλιο ή 249.239028 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Όποτε ο Φομαλχώ διασχίζει τον μεσημβρινό στο νότο, κάτι που κάνει γύρω στις 19:00 αυτή την εβδομάδα, τα πρώτα αστέρια του Ωρίωνα αρχίζουν να ανατέλλουν και οι δείκτες της «κατσαρόλας» της Μεγάλης Άρκτου στέκονται ακριβώς κάτω από τον Πολικό (για αστροπαρατηρητές στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη του κόσμου).

Πριν ξημερώσει αύριο το πρωί, κοιτάξτε ανατολικά. Εκεί θα βρίσκεται ο λαμπρός Δίας και η λαμπρότερη Αφροδίτη. Ανάμεσά τους είναι ο Άρης. Κοιτάξτε προσεκτικά. Πολύ κοντά στον Άρη είναι το 4^ου μεγέθους αστέρι ήτα (η) της Παρθένου. Η μεταξύ τους απόσταση είναι μικρότερη από 0,1°.

Σάββατο, 21 Νοεμβρίου

Καθώς η σελήνη περνάει σε αύξουσα φάση, θα βρίσκεται κάτω από το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου.

 

Κυριακή, 22 Νοεμβρίου

Ψάχνετε για κάποιο δύσκολο αντικείμενο στην λίστα με τα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό του Νοεμβρίου; Θα το βρείτε στον Πήγασο που βρίσκεται ψηλά στο ζενίθ αυτά τα βράδια: το Κουϊντέτο του Στεφάνου (Stephan’s Quintet) και οι αμυδροί συνοδοί γαλαξίες του μεγάλου γαλαξία NGC 7331. (Η φωτογραφία είναι απο το τηλεσκόπιο Hubble)

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 

Το νεφέλωμα του Ωρίωνα, ή αλλιώς Μεσιέ 42 (M42), βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα και είναι ένα από τα λαμπρότερα νεφελώματα στο νυχτερινό ουρανό.
Η φωτογραφία είναι της Χριστίνας Ηρακλέους, τραβηγμένη με το διοπτρικό τηλεσκόπιο EDd80/600 της Celestron και την κάμερα Atik 450C. Έκθεση: 6 ώρες.

 

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής έχει χαθεί στο φως του Ήλιου.

Η Αφροδίτη, ο Άρης, και ο Δίας διατηρούν την παρουσία τους στον ανατολικό ουρανό πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς, αλλά οι μεταξύ τους αποστάσεις μεγαλώνουν. Η Αφροδίτη είναι η πιο λαμπρή, με μέγεθος -4,4. Ο Δίας είναι -1,8, ενώ ο Άρης, ανάμεσά τους (πιο κοντά στην Αφροδίτη) είναι πολύ πιο αμυδρός με μέγεθος +1,6. Παρατηρήστε τον μεταξύ τους σχηματισμό να αλλάζει από πρωινό σε πρωινό. Η Αφροδίτη χαμηλώνει σε ύψος, ο Δίας και ο Άρης ανεβαίνουν ψηλότερα. Ο Στάχυς, αρκετά κάτω από την Αφροδίτη, είναι περίπου στην ίδια γραμμή με τους πλανήτες.

Η φωτογραφία του Δία είναι του Christopher Go.

Ο Κρόνος, με μέγεθος +0,6, χάνεται στο φως της δύσης του Ήλιου, πολύ χαμηλά στα δυτικά-νοτιοδυτικά.

Ο Ουρανός (μέγεθος +5,7, στους Ιχθύες) και ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νότια νωρίς το βράδυ. Εδώ θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες για τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.