Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 17-3 έως 23-3, 2025
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 17-3 έως και 23-3 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 17 Μαρτίου
Η Σελήνη φτάνει στο απόγειο, το πιο απομακρυσμένο σημείο από τη Γη στην τροχιά της, στις 19:37 μ.μ. Εκείνη τη στιγμή, ο δορυφόρος μας θα βρίσκεται 405.754 χιλιόμετρα μακριά.
Με τη Σελήνη να ανατέλλει αργά το βράδυ, υπάρχει χρόνος πριν από την ανατολή του φεγγαριού για να εντοπίσετε έναν αστεροειδή. Με μέγεθος 9,5, η 29 Αμφιτρίτη κινείται μέσω του Λέοντα, σε ύψος 50° στα νοτιοανατολικά, λίγο περισσότερο από μία ώρα πριν από την ανατολή του φεγγαριού. Πρώτα εντοπίστε το 3ου μεγέθους έψιλον (ε) του Λέοντα, στο κεφάλι του λιονταριού. Από εκεί, κινηθείτε 3,4° δυτικά για να φτάσετε στο 4ου μεγέθους λάμδα (λ) του Λέοντα. Τώρα, λίγο πάνω από 4° νοτιοδυτικά θα εντοπίσετε την Αμφιτρίτη.
Η Αμφιτρίτη είναι ένας από τους μεγαλύτερους αστεροειδείς της Κύριας Ζώνης Αστεροειδών με απόλυτο μέγεθος (όπως ορίζεται για το Ηλιακό σύστημα) 5,85 και φαινόμενο μέγεθος που κυμαίνεται από 8,58 ως 11,38. Ανακαλύφθηκε το 1854 από τον Γερμανό αστρονόμο Άλμπερτ Μαρτ και έλαβε το όνομα της μυθολογικής θεάς της θάλασσας, συζύγου του Ποσειδώνα (Πηγή: wikipedia.org)
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:59 μμ.
Τρίτη, 18 Μαρτίου
Μια ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, ο Δίας έχει ύψος σχεδόν 60° στα δυτικά, αρχίζοντας την πορεία του προς τη δύση, αργά, ανάμεσα στα αστέρια του Ταύρου. Με μέγεθος -2,1, είναι μακράν το φωτεινότερο σημείο φωτός στον Ταύρο, πάνω δεξιά του Αλντεμπαράν καθώς ο αστερισμός χαμηλώνει πάνω από τον ορίζοντα.
Τετάρτη, 19 Μαρτίου
Η Σελήνη, σε φθίνουσα φάση, ανατέλλει γύρω στη 1 π.μ., στο κεφάλι του Σκορπιού. Πριν και κατά τη διάρκεια της αυγής της Πέμπτης, η Σελήνη και τα γύρω αστέρια φαίνονται καλά στα νοτιοανατολικά. Θα έχετε μια προεπισκόπηση του καλοκαιρινού Σκορπιού.
Ο Ποσειδώνας βρίσκεται σε σύνοδο με τον Ήλιο, καθιστώντας τον παγωμένο γίγαντα αόρατο. Θα επανεμφανιστεί σε λίγες εβδομάδες στον πρωινό ουρανό στα μέσα Απριλίου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:38 μμ.
Πέμπτη, 20 Μαρτίου
Η γωνία του τριγώνου Άρη-Πολυδεύκη-Κάστορα μετρά τώρα 99,3°, δηλαδή, δεν είναι πλέον ορθή γωνία.
Η εαρινή ισημερία συμβαίνει στις 12:01 μ.μ. Αρχίζει η αστρονομική άνοιξη στο βόρειο ημισφαίριο. Σήμερα, ο Ήλιος διασχίζει, από νότο προς βορρά, τον ουράνιο ισημερινό και η Γη έχει περίπου ίσους χρόνους φωτός και σκότους.
Αν ξυπνήσετε νωρίς σήμερα το πρωί, μπορείτε να δείτε τη Σελήνη να στέκεται κοντά στον κόκκινο γίγαντα Αντάρη, ο οποίος σηματοδοτεί την «καρδιά» του Σκορπιού. Γύρω στις 5 π.μ. ολόκληρος ο αστερισμός βρίσκεται πάνω από τον νότιο ορίζοντα, όπως φαίνεται από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη. Ο Αντάρης, ο οποίος λάμπει με μέγεθος 1,1, βρίσκεται ακριβώς πάνω αριστερά της Σελήνης. Ακόμη και με το έντονο φως του δορυφόρου μας κοντά, πιθανότατα θα είστε σε θέση να πείτε ότι αυτό το αστέρι έχει πορτοκαλί απόχρωση. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι ένας γερασμένος κόκκινος γίγαντας που έχει διογκωθεί σε μέγεθος.
Ο Αντάρης είναι ένα τεράστιο αστέρι που, αν έπεφτε στο κέντρο του ηλιακού μας συστήματος, θα εκτείνονταν περίπου μέχρι στη μέση της κύριας ζώνης των αστεροειδών μεταξύ του Άρη και του Δία. Ακόμη και σε απόσταση 550 ετών φωτός, οι αστρονόμοι μπόρεσαν να απεικονίσουν το δίσκο του άστρου και να παρατηρήσουν πιο σκοτεινές, ψυχρότερες κηλίδες στην επιφάνειά του.
Φωτογραφία: ESO/K. Ohnaka
Παρασκευή, 21 Μαρτίου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης απόψε ( στις 2:30 μ.μ. του Σαββάτου ). Η ανατολή του φεγγαριού είναι περίπου στις 3 π.μ. το πρωί του Σαββάτου. Παρατηρήστε τη Σελήνη όταν είναι ψηλότερα λίγο πριν ξεκινήσει η αυγή του Σαββάτου. Θα την βρείτε στο στόμιο της τσαγιέρας του Τοξότη, η οποία φαίνεται σε οριζόντια θέση. Παρεμπιπτόντως, θα βλέπετε τη Σελήνη σχεδόν στο πιο μακρινό νότιο της σημείο που μπορεί ποτέ να φτάσει, σε απόκλιση -29 ½°.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:17 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 22 Μαρτίου
Το βράδυ είναι χωρίς φεγγάρι και ο νότιος αστερισμός της Πρύμνης, μέσα στον αμυδρό χειμερινό Γαλαξία μας, είναι τώρα, για λίγο, στο υψηλότερο σημείο του νωρίς το βράδυ.
Η Πρύμνη αναφέρεται στο θρυλικό ελληνικό πλοίο Αργώ. Τα αμυδρά, βορειότερα αστέρια της ραβδωτής φιγούρας της πρύμνης βρίσκονται στα αριστερά του φωτεινού τριγώνου που σχηματίζει την ουρά και τα οπίσθια του Μεγάλου Κυνός. Ένα από τα ωραιότερα αντικείμενα της Πρύμνης είναι το ανοικτό σμήνος 3ου μεγέθους NGC 2451. Το NGC 2451 είναι πολύ χαμηλά, με απόκλιση -38°, οπότε βρείτε ένα σημείο παρατήρησης με καλό νότιο ορίζοντα. Όσο πιο νότια ζείτε, τόσο το καλύτερο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:08 μμ.
Κυριακή, 23 Μαρτίου
Σχεδιάστε μια γραμμή από τον Κάστορα μέσω του Πολυδεύκη, ακολουθήστε την μακρύτερα κατά 26° και θα βρεθείτε στο αμυδρό κεφάλι της Ύδρας, του νερόφιδου. Σε έναν σκοτεινό ουρανό είναι μια λεπτή αλλά χαρακτηριστική ομάδα αστεριών. Συνεχίστε αυτή τη γραμμή και θα φτάσετε στον Alphard, την πορτοκαλί καρδιά, 2ου μεγέθους, της Ύδρας. Ένας άλλος τρόπος για να βρείτε το κεφάλι της Ύδρας: Είναι σχεδόν στο μέσο της διαδρομής από τον Πρόκυνα προς τον Βασιλίσκο.
Ο Δίας στις 10 Μαρτίου, από την Αθήνα. Φωτογράφος: Γιάννης Ροζάκης. Το βίντεο αυτό δείχνει την περιστροφή του πλανήτη στο χρονικό διάστημα 78 λεπτών (σύνολο 54 φωτογραφιών).
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής τερματίζει την καλή παρουσία πάνω απ’ τον δυτικό ορίζοντα. Έχει μέγεθος + 1,3. Φαίνεται δύσκολα με ένα ζευγάρι κιάλια μετά το ηλιοβασίλεμα. Θα βρεθεί σε κατώτερη σύνοδο με τον Ήλιο στις 24 Μαρτίου.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,2, στον Ιχθύ) χαμηλώνει στα δυτικά όλο και περισσότερο από μέρα σε μέρα και δύει μέσα στο φως του βραδινού λυκόφωτος. Με τηλεσκόπιο, η Αφροδίτη δείχνει τώρα την πιο παράξενη φάση της, πολύ λεπτός μηνίσκος, μόλις 2 ή 1 % φωτισμένη. Στις 22 Μαρτίου είναι σε κατώτερη σύνοδο με τον Ήλιο, 8,4° μακριά του.
Προσοχή στην παρατήρηση του πλανήτη! Βρίσκεται πολύ κοντά στον Ήλιο. Χρησιμοποιήστε έναν ερευνητή τηλεσκοπίου ή ένα προσοφθάλμιο χαμηλής μεγέθυνσης για να τον εντοπίσετε.
Ο Άρης (μέγεθος +0,1, κοντά στην κεφαλή των Διδύμων) φαίνεται πιο κοντά στο λαμπρότερο αστέρι του αστερισμού, τον Πολυδεύκη. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι 9 ’’. Περνάει από τον μεσημβρινό μετά τις 8 μμ.
Ο Δίας (μέγεθος -2,2, στον Ταύρο), κυριαρχεί στα νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τον πιο αμυδρό Άρη 36° στα ανατολικά του, τον Αλντεμπαράν και τις Πλειάδες κοντά. Ο Δίας έχει φαινόμενη διάμετρο 38 δευτερόλεπτα του τόξου. Δύει περίπου στις 1:00 πμ.
Ο Κρόνος και ο Ποσειδώνας έχουν χαθεί μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,8, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 8° κάτω από τις Πλειάδες. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
