Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 18-7 έως 24-7
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 18-7 έως και 24-7 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 18 Ιουλίου
Κατά μήκος της εκλειπτικής, η Σελήνη περνά 2° νότια του Δία περίπου στις 4 πμ. Αν θελήσετε να παρατηρήσετε το πρωί τον Δία, η καλύτερη ώρα είναι λίγο πριν το λυκαυγές, όταν ο πλανήτης θα έχει ύψος 50°.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:05 πμ. της Τρίτης.
Τρίτη, 19 Ιουλίου
Ο Πλούτωνας έρχεται σε αντίθεση στις 5 πμ. της Τετάρτης. Βρίσκεται κοντά στη λαβή του σχηματισμού της «τσαγιέρας» του Τοξότη. Ο μακρινός νάνος πλανήτης ανατέλλει στα νοτιοανατολικά καθώς ο Ήλιος δύει και είναι ορατός όλη τη νύχτα. Επειδή είναι τόσο μικρός και αμυδρός, θα πρέπει να περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να ανέβει ψηλότερα σε έναν σκοτεινό ουρανό. Φροντίστε να το κάνετε πριν από την ανατολή του φεγγαριού, καθώς το έντονο φως της Σελήνης θα καλύψει την αμυδρή λάμψη του Πλούτωνα. Έχει μέγεθος 14,9, που σημαίνει ότι μόνο οι παρατηρητές με ένα μεγάλο (11 ίντσες ή περισσότερο) τηλεσκόπιο θα είναι σε θέση να τον εντοπίσουν εύκολα ανάμεσα στα αμυδρά αστέρια του υπόβαθρου. Εάν πρόκειται να δοκιμάσετε, επιλέξτε μια τοποθεσία παρατήρησης με καθαρή θέα στον νοτιοανατολικό ή νότιο ορίζοντα και με ελάχιστη έως καθόλου φωτορύπανση.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 1:56 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 20 Ιουλίου
Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 5:20 μμ. Επειδή η Σελήνη ανατέλλει μετά τα μεσάνυχτα κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, αφήνει το βράδυ αρκετά σκοτεινό για να παρατηρήσει κανείς αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό. Απόψε, ψάξτε για ένα αντικείμενο που έγινε πρόσφατα διάσημο από την εκπληκτική δημοσίευση των πρώτων εικόνων από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Το Κουιντέτο του Στέφανου είναι, όπως υποδηλώνει το όνομά του, μια ομάδα πέντε γαλαξιών που βρίσκονται στον Πήγασο. Όταν ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 1877, οι αστρονόμοι δεν είχαν ακόμα ιδέα ότι το σύμπαν αποτελούνταν από δισεκατομμύρια – ίσως ακόμη και τρισεκατομμύρια – γαλαξίες.
Τα πέντε μέλη της ομάδας καταγράφονται στον κατάλογο ως NGC 7317, NGC 7318A, NGC 7318B, NGC 7319 και NGC 7320. Εκτείνονται περίπου 3′ στον ουρανό και όσο μεγαλύτερο είναι το τηλεσκόπιό σας, τόσο το καλύτερο. Μια διάμετρος 6 ιντσών θα σας δείξει μια θολή λάμψη, αλλά ένα 8-ίντσο ή μεγαλύτερο θα αρχίσει να αποκαλύπτει κάθε μεμονωμένο μέλος του. Για να βρείτε την ομάδα, κοιτάξτε μόλις 4° βόρεια-βορειοδυτικά του 3ου μεγέθους Ματάρ (η του Πήγασου). Το πιο λαμπρό μέλος του Κουιντέτου είναι το NGC 7320, το οποίο λάμπει με μέγεθος 12,5. Τα NGC 7318A και NGC 7318B βρίσκονται πιο κοντά μεταξύ τους (αυτό το ζεύγος, μεγέθους 14, αλληλοεπιδρά ενεργά, περιτριγυρισμένο από αέρια και σκόνη που έλκονται με αυτόν τον τρόπο και από τις βαρυτικές δυνάμεις). Μόλις 0,5° βορειοανατολικά του Κουιντέτου (4,4° βόρεια-βορειοδυτικά του Matar) βρίσκεται το NGC 7331, σπειροειδής γαλαξίας μεγέθους 9,5. Αυτός ο γαλαξίας είναι μέρος μιας άλλης διάσημης ομάδας – της Ομάδας Deer Lick – που περιέχει τέσσερις αμυδρούς γαλαξίες που κυμαίνονται από μέγεθος 13 έως 15 και βρίσκονται ανατολικά του μεγαλύτερου NGC 7331.
Πέμπτη, 21 Ιουλίου
Μια ώρα πριν από την ανατολή του Ήλου, ο Άρης βρίσκεται ψηλά στον ουρανό, στο νότιο Κριό. Ο Κόκκινος Πλανήτης, τώρα μεγέθους 0,3, βρίσκεται περίπου στα μισά της απόστασης μεταξύ των άστρων Χαμάλ (μέγεθος 2) στον Κριό και Μενκάρ (μέγεθος 2,5) στο Κήτος. Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο δίσκος του Άρη εμφανίζεται 8″ κατά μήκος και είναι 85 τοις εκατό φωτισμένος. Καθώς πλησιάζει σε αντίθεση στις αρχές Δεκεμβρίου, ο πλανήτης θα οδεύει σιγά-σιγά προς τον 100% γεμάτο δίσκο του, αλλάζοντας σιγά-σιγά κάθε μήνα.
Η Σελήνη 22 ημερών, 42% φωτισμένη, βρίσκεται 2,8° δυτικά του Άρη. Ο δορυφόρος μας θα περάσει 4 ° βόρεια του πλανήτη αργότερα, ξημερώματα Παρασκευής. Στην άλλη κατεύθυνση, οι Πλειάδες (Μ45) βρίσκονται περίπου 19,7° ανατολικά-βορειοανατολικά του Άρη, κατά μήκος των συνόρων με τον Ταύρο. Αυτό το όμορφο ανοιχτό αστρικό σμήνος θα χάσει μέρος της φωτεινότητάς του αργά καθώς πλησιάζει η ανατολή του Ήλιου.
Τώρα στους Διδύμους, η Αφροδίτη (μέγεθος -3,9) βρίσκεται σε απόσταση 30′ του η των Διδύμων σήμερα το πρωί. Το ζευγάρι έχει ύψος περίπου 8,5° μία ώρα πριν από την ανατολή του Ήλιου.
Όταν ο νάνος πλανήτης Πλούτωνας βρίσκεται στον ουρανό όλη τη νύχτα, ο άλλος διάσημος πλανήτης νάνος του ηλιακού συστήματος, 1 Δήμητρα, φτάνει σε σύνοδο με τον Ήλιο.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:35 πμ. της Παρασκευής.
Παρασκευή, 22 Ιουλίου
Μια περιοχή του καλοκαιρινού ουρανού που η ιδιαιτερότητά της εκτιμάται καλύτερα αν αφήσουμε το τηλεσκόπιο μας και κοιτάξουμε με γυμνό μάτι είναι ο αστερισμός της Ασπίδας. Το κυρίαρχο σημείο του είναι το Αστρικό νέφος της Ασπίδας, ένας πυκνός, φωτεινός όμιλος από αστέρια του γαλαξία μας που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του αστερισμού αυτού. Σε έναν σκοτεινό και διαυγή ουρανό, αυτό το φαινόμενο φαίνεται σαν ένα πραγματικό ατμοσφαιρικό σύννεφο. Με πιο προσεχτική παρατήρηση όμως, η πραγματική φύση του αποκαλύπτεται στον παρατηρητή. Άξια προσοχής και παρατήρησης (με τηλεσκόπιο) είναι το ανοιχτό σμήνος Μ26 και το πολύ όμορφο σφαιρωτό σμήνος Μ11.
Σάββατο, 23 Ιουλίου
Η Σελήνη βρίσκεται στον Ταύρο, πάνω από τον Αλντεμπαράν. Η Αφροδίτη είναι 10 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα μία ώρα πριν την ανατολή του Ήλιου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:13 πμ. της Κυριακής.
Κυριακή, 24 Ιουλίου
Ο Ιούλιος είναι η εποχή του έτους που ο αστερισμός του Σκορπιού, λαμπρός και σπινθηροβόλος με γυμνό μάτι, πλούσιος σε αντικείμενα από τον βαθύ ουρανό με τηλεσκόπιο, βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο στο νότο μόλις πέσει το σκοτάδι. Μην τον αφήστε να φύγει χωρίς να παρατηρήσετε τις αναρίθμητες ομορφιές του!
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής είναι σε σύνοδο με τον Ήλιο.
Η Αφροδίτη, (μέγεθος -3.9), ανατέλλει περίπου στις 4:30 πμ. Θα συνεχίζει να κάνει το ίδιο μέχρι και τον Αύγουστο. Βρίσκεται αρκετά μακριά κάτω από τον επίσης λαμπρό Δία. Η λαμπρή Αίγα βρίσκεται αρκετά μακριά πάνω και στα αριστερά του πλανήτη.
Ο Άρης, μέγεθος +0,3 στον Κριό, ανατέλλει περίπου στις 1 πμ. και βρίσκεται ψηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά όταν αρχίζει το λυκαυγές. Ο δίσκος του πλανήτη είναι ακόμα μικρός, μόλις 8 ° σε διάμετρο.
Ο Δίας, θεαματικός, με μέγεθος -2,7, ανατέλλει τα μεσάνυχτα και λάμπει ψηλά στο νότο πριν το λυκαυγές. Η φαινόμενη διάμετρός του έχει φτάσει ήδη τα 44 δευτερόλεπτα της μοίρας.
Ο Κρόνος, με φαινόμενο μέγεθος +0,4, βρίσκεται στον δυτικό Αιγόκερω. Ανατέλλει πριν τις 10 μμ. Η καλύτερη θέαση του πλανήτη μέσα από ένα τηλεσκόπιο θα είναι στις 3 πμ. Το μήκος των δακτυλίων του είναι περίπου ίσο με το φαινόμενο πλάτος του δίσκου του Δία.
Ο Ουρανός, με μέγεθος 5,8, βρίσκεται στην ανατολή τα ξημερώματα, κάτω και στα αριστερά του Άρη.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,9, είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν την αρχή της αυγής, στα δεξιά του Δία.
