Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 19-8 έως και 25-8

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

από 19-8 έως και 25-8
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Δευτέρα, 19 Αυγούστου

Τα βράδια αυτή την εβδομάδα αποτελούν μια καλή ευκαιρία για να εξερευνήσετε τον αστερισμό του Τοξότη. Αυτή η ομάδα αστέρων βρίσκεται νότια και σε μέγιστο ύψος περίπου στις 10 μμ., λίγο μετά το τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Τα λαμπρότερα αστέρια μέσα στον αστερισμό έχουν διάταξη που θυμίζουν το σχήμα τσαγιέρας. Οι κεντρικές περιοχές του Γαλαξία περνούν από τον Τοξότη, οπότε είναι πάντα ενδιαφέρον να εξερευνήσετε την περιοχή αυτή με κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο.

Τρίτη, 20 Αυγούστου

Αν και ο Δίας έφτασε σε αντίθεση πριν από δύο μήνες, εξακολουθεί να κυριαρχεί στον ουρανό λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα και μέχρι τα μεσάνυχτα. Βρίσκεται στον νότιο Οφιούχο και εμφανίζεται περίπου 25° στα νότια-νοτιοδυτικά όταν αρχίζει να βραδιάζει. Με μέγεθος -2,3, ο Δίας είναι το πιο εμφανές αντικείμενο του νυχτερινού ουρανού μέχρι να ανατείλει η Σελήνη αργά το βράδυ. Όταν τον δει κανείς μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο πλανήτης δείχνει έναν δίσκο διαμέτρου 40″ και εντυπωσιακή λεπτομέρεια από τα νέφη του στην επιφάνειά του. Θα δείτε επίσης τα τέσσερα λαμπρά φεγγάρια του γίγαντα αέριου πλανήτη. Επειδή όλα έχουν περίπου 5^ο μέγεθος, μπορεί συχνά να είναι δύσκολο να τα ξεχωρίσει κανείς. Απόψε όμως, θα τα βρείτε στη σειρά, με την Ιώ στα δεξιά του πλανητικού δίσκου και τα άλλα τρία στα αριστερά, πιο κοντά η Ευρώπη, ακολουθημένη από τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:33 μμ.     

 

Τετάρτη, 21 Αυγούστου

Ο μεγαλοπρεπής Κρόνος έφτασε σε αντίθεση πριν από έξι εβδομάδες, όταν εμφανίστηκε απέναντι από τον Ήλιο στον ουρανό. Η εικόνα του δακτυλιοειδούς πλανήτη παραμένει θεαματική! Βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του Τοξότη, μια περιοχή που εμφανίζεται ψηλά στο νότο γύρω στις 10 μμ. Δύει περίπου στις 3 πμ. Ο Κρόνος συνεχίζει να λάμπει έντονα, με μέγεθος 0,3. Όταν τον παρατηρήσουμε μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο δίσκος του πλανήτη μετράει 18″ σε διάμετρο, ενώ οι δακτύλιοι του εκτείνονται στα 41″ και έχουν κλίση 25° ως προς τους παρατηρητές από τη Γη.

Πέμπτη, 22 Αυγούστου

Το σφαιρωτό σμήνος M75 είναι περίπου 8 μοίρες νοτιοδυτικά του β του Αιγόκερου και 15 μοίρες ανατολικά από τον Κρόνο. Σε απόσταση 67.500 έτη φωτός, το M75 είναι ένα από τα  πιο μακρινά αντικείμενα του  Messier. Πιθανόν, 100.000 έτη φωτός από το γαλαξιακό κέντρο, το Μ75 έχει παραμείνει εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια ένα από τα λίγα σφαιρωτά σμήνη κλάσης Ι (της κλάσης με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση αστέρων), είναι πολύ κλειστό και η ανάλυσή του σε επιμέρους αστέρια είναι μια αποστολή δύσκολη για τα περισσότερα ερασιτεχνικά τηλεσκόπια. Το M75 ανακαλύφθηκε το 1780 από τον Pierre Méchain και παρατηρήθηκε επίσης από τον Charles Messier. Προστέθηκε στον κατάλογό του αργότερα εκείνο το έτος. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του Τοξότη και έχει μέγεθος 8,6. Το σμήνος είναι εύκολο να εντοπιστεί με κιάλια ή τηλεσκόπιο, επειδή είναι εξαιρετικά συμπυκνωμένο στο κέντρο. Ωστόσο, λόγω της συμπαγούς φύσης του, το M75 μπορεί δύσκολα να ξεχωρίσει από ένα αστέρι όταν το κοιτάξετε με ένα ζευγάρι κιάλια. Για τον διαχωρισμό μερικών από τα αστέρια του σμήνους χρειάζονται τηλεσκόπια μεγέθους 10 ιντσών ή μεγαλύτερα. Ο Αύγουστος είναι ο καλύτερος μήνας για να παρατηρήσετε το M75.

Φωτογραφία από το Hubble: NASA, ESA, STScI, & G. Piotto (Università degli Studi di Padova) & E. Noyola (Max Planck Institut für extraterrestrische Physik)

 

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:12 μετά τα μεσάνυχτα.

   

Παρασκευή, 23 Αυγούστου

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:03 μμ.

Τελευταίο τέταρτο της Σελήνης στις 5:58 μμ.

Τώρα ο δορυφόρος μας (ανατέλλει μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα) βρίσκεται ανάμεσα στα αστέρια του δυτικού Ταύρου, κάτω από τις Πλειάδες. Πιο κάτω βρίσκεται ο Αλντεμπαράν.

 

Σάββατο, 24 Αυγούστου

 Στα δυτικά του λ του Σκορπιού βρίσκεται ένα πλανητικό νεφέλωμα, το NGC 6302, γνωστό και σαν νεφέλωμα  ‘Bug’. Με μέγεθος περίπου 9,5, το ‘Bug’ έχει στο κέντρο του ένα πολύ θερμό αστέρι 10^ου μεγέθους, που μελέτες έχουν δείξει ότι περιέχει υδρογονάνθρακες (σε μορφή κρυστάλλων) και σίδηρο. Σε απόσταση 4.000 ετών φωτός μακριά, δεν είναι δυνατόν να το δούμε τόσο καλά, όμως μπορούμε να σκεφτούμε ότι βλέπουμε ένα πολύ ξεχωριστό πλανητικό νεφέλωμα.

 

Κυριακή, 25 Αυγούστου

Ο Δίας έχει κατευθυνθεί προς τα ανατολικά σε σχέση με τα αστέρια στο υπόβαθρο, από τότε που έφθασε σε «στάση», στις 11 Αυγούστου. Αυτή η αργή κίνηση δίνει στους παρατηρητές πολλές πιθανότητες να δουν τον πλανήτη στην άκρη του 10^ου μεγέθους σφαιρωτού σμήνους  NGC 6235. Ο Δίας παραμένει στη νότια περίμετρο του σμήνους από αυτό το βράδυ και μέχρι τις 28. Παρόλο που η λαμπρότητα του γιγαντιαίου πλανήτη καθιστά το NGC 6235 ελάχιστα ορατό μέσω των περισσότερων τηλεσκοπίων, οι αστροφωτογράφοι μπορούν να απεικονίσουν και τα δύο.

 

Ο Άρης φθάνει στο πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς του γύρω από τον Ήλιο απόψε. Σε αυτό το αποκαλούμενο αφήλιο, ο κόκκινος πλανήτης βρίσκεται 249,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα από το αστέρι μας. Ο Άρης χάθηκε τώρα στην λάμψη του Ήλιου, αλλά θα επιστρέψει στον ουρανό το φθινόπωρο και θα ξεκινήσει μια εντυπωσιακή εμφάνιση, που θα κορυφωθεί τον Οκτώβριο του 2020.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 9:42 μμ.

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής βρίσκεται χαμηλά στο φως του λυκαυγούς αυτή την εβδομάδα, όλο και χαμηλότερα κάθε πρωί, με αυξανόμενο φαινόμενο μέγεθος, από -0,8 σε -1,8. Κοιτάξτε με κιάλια πολύ χαμηλά περίπου 30 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου. Μη τον μπερδέψετε με το αμυδρότερο αστέρι στα δεξιά του. Αυτός είναι ο Προκύων.

Η Αφροδίτη και ο Άρης παραμένουν αόρατοι μέσα στο φως του Ήλιου.

Ο Δίας (μέγεθος -2,3, στα πόδια του Οφιούχου) φαίνεται στο νότο κατά τη διάρκεια του σούρουπου και αργότερα τη νύχτα. Ο δίσκος του έχει φαινόμενη διάμετρο 40″. Ο Δίας και ο Αντάρης σχηματίζουν ένα μεγάλο, σχεδόν ισοσκελές τρίγωνο, μαζί με το αστέρι δέλτα του Σκορπιού.

Ο Κρόνος (μέγεθος + 0,2, στον Τοξότη) είναι το σταθερό, κιτρινωπό «αστέρι» στα νότια-νοτιοανατολικά, 29 μοίρες ανατολικά του Δία.  Κάτω από τον Κρόνο είναι η λαβή της «τσαγιέρας» του Τοξότη.

Ο Ουρανός (μέγεθος + 5,8, στον Κριό) είναι ψηλά στα νότια πριν την αρχή του λυκαυγούς.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,8, στον Υδροχόο) είναι ψηλά στα νοτιοανατολικά πριν τα μεσάνυχτα και φθάνει ψηλότερα στο νότο στις 3 πμ.

Δείτε χάρτες με τις θέσεις των δύο πλανητών εδώ.