Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 21-2 έως και 27-2
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 21-2 έως και 27-2 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 21 Φεβρουαρίου
Μια ώρα μετά τη δύση του ηλίου, το πανέμορφο ανοιχτό σμήνος M44 στον Καρκίνο βρίσκεται ήδη πάνω από 35° ψηλά. Καθώς βαθαίνει το σκοτάδι, αυτή η λαμπερή ομάδα αστεριών εμφανίζεται στον ουρανό ως ένα αντικείμενο 4ου μεγέθους. Αυτό είναι ένα εύκολο αντικείμενο με γυμνό μάτι. Εκτείνεται περίπου στα 95′. Είναι επίσης γνωστό ως το σμήνος της «Κυψέλης» ή ως «Φάτνη». Επειδή δεν απαιτείται οπτική βοήθεια(κιάλια ή τηλεσκόπιο) για να εντοπιστεί, το Μ44 ήταν γνωστό από την αρχαιότητα (υπάρχουν αναφορές από το 260 π.Χ.). Φυσικά, με ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο θα δείτε τουλάχιστον αρκετές δεκάδες από τα 350 αστέρια του σμήνους αυτού. Η «Κυψέλη» απέχει περίπου 580 έτη φωτός και είναι περίπου 730 εκατομμυρίων ετών. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί κάποτε να είχε σχέση με τις Υάδες, στον Ταύρο. Ίσως και τα δύο σμήνη να γεννήθηκαν στο ίδιο γιγαντιαίο μοριακό σύννεφο και να απομακρύνθηκαν με την πάροδο του χρόνου.
Τρίτη, 22 Φεβρουαρίου
Με τη Σελήνη να μη φαίνεται στον ουρανό και τον Μονόκερω να διασχίζει το νότο πίσω από τον Ωρίωνα, σαν να οδηγείται από ένα σχοινί, τώρα είναι ο κατάλληλος χρόνος για να εντοπίσετε τη μεγάλη αλλά αμυδρή φιγούρα του Μονόκερω. Πολλοί παρατηρητές με κιάλια γνωρίζουν το χαρακτηριστικό σμήνος NGC 2244, ένα ορθογώνιο μοτίβο στο κέντρο του εξαιρετικά αμυδρού νεφελώματος της Ροζέτας. Είναι ακριβώς εκεί που είναι το μάτι του Μονόκερω. Τα λαμπρότερα αστέρια του είναι 6ου και 7ου μεγέθους. Βρείτε το 10° στα ανατολικά-νοτιοανατολικά του Μπετελγκέζ.
Τετάρτη, 23 Φεβρουαρίου
Η Σελήνη είναι στο τελευταίο τέταρτό της στις 12:34 πμ. Της Πέμπτης. Ανατέλλει πολύ αργά απόψε, γύρω στις 2 πμ., ανάλογα με την τοποθεσία σας. Είναι στον Σκορπιό, και όταν θα έχει ανεβεί αρκετά ψηλά θα βρείτε τον πορτοκαλί Αντάρη 3° κάτω απ’ αυτήν. Άλλα αστέρια του Σκορπιού είναι πάνω δεξιά. Αργότερα στη νύχτα, στο λυκαυγές, η Σελήνη θα είναι ψηλότερα στο νότο.
Πέμπτη, 24 Φεβρουαρίου
Μετά την σύνοδό του με τον Ήλιο νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Κρόνος αρχίζει να εμφανίζεται δειλά στο λυκαυγές. Ανατέλλει περίπου μισή ώρα πριν από τον Ήλιο και λάμπει με μέγεθος 0,8. Μοιράζεται τον δυτικό Αιγόκερω με τον Ερμή που έχει τώρα μέγεθος 0. 20 λεπτά πριν την ανατολή του Ήλιου, ο Κρόνος έχει ύψος μόλις 3° στον φωτεινό ουρανό της αυγής, ενώ ο Ερμής έχει διπλάσιο ύψος και είναι πιο εύκολο να εντοπιστεί από εκεί που βρίσκεται πάνω δεξιά του Κρόνου.
Πιο δυτικά κατά μήκος της εκλειπτικής, θα δείτε εύκολα την Αφροδίτη και τον Άρη, και οι δύο στον Τοξότη. Η Αφροδίτη είναι το λαμπρότερο αντικείμενο στον ουρανό με μέγεθος -4,8, λίγο μικρότερο από το μέγιστο μέγεθός της νωρίτερα αυτό το μήνα. Εν τω μεταξύ, ο κόκκινος πλανήτης είναι πιο αμυδρός από όλους τους υπόλοιπους, λάμποντας με μέγεθος 1,3, περίπου 5,5° νότια της Αφροδίτης.
Παρασκευή, 25 Φεβρουαρίου
Νωρίς το πρωί του Σαββάτου, στο λυκαυγές, η Σελήνη βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο μέσα στο «καπάκι» του σχηματισμού της «τσαγιέρας» του Τοξότη.
Σάββατο, 26 Φεβρουαρίου
Από το βόρειο ημισφαίριο, το τέλος του χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη είναι η καλύτερη εποχή του χρόνου για να παρατηρήσετε το ζωδιακό φως, αυτή την αμυδρή λάμψη μετά το ηλιοβασίλεμα. Φαίνεται λίγο πιο αμυδρό από το Γαλαξία μας, οπότε θα χρειαστείτε έναν ουρανό χωρίς φεγγάρι και μια τοποθεσία που θα βρίσκεται μακριά από την πόλη. Με τη Σελήνη σε χάση, απουσιάζοντας νωρίς από τον βραδινό ουρανό, οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι ιδανικός χρόνος θέασης του ζωδιακού φωτός. Θα το δείτε πάνω από το δυτικό ορίζοντα, σαν μια αμυδρή λάμψη με κωνικό σχήμα, λίγο πριν φωτίσει ο ουρανός.
Κυριακή 27 Φεβρουαρίου
Τώρα που πλησιάζουμε στον Μάρτιο, είναι η σειρά του Σείριου να σταθεί στο ψηλότερό του σημείο στο νότο μόλις βραδιάζει. Ο αστερισμός του Μεγάλου Κυνός, μεγάλος νότιος αστερισμός, βρίσκεται εύκολα αν προεκτείνουμε προς τα νοτιοανατολικά την ευθεία που συνδέει τα άστρα δ, ε, ζ, τα οποία αποτελούν την ζώνη του Ωρίωνα δίπλα στον ομώνυμο αστερισμό. Ο περίφημος Σείριος, το λαμπρότερο άστρο στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός, με μέγεθος – 1,57, είναι και το λαμπρότερο άστρο του ουρανού και ένα από τα πιο κοντινά μας άστρα, μόλις 8,5 έτη φωτός μακριά. Το όνομά του σημαίνει Στίλβων, δηλαδή «σπινθηροβόλος», γιατί φαίνεται πολύχρωμος και με μεταβλητό φως, αν και στην πραγματικότητα είναι ένα λευκό άστρο. Λατρευτό άστρο των Αρχαίων Αιγυπτίων, προμηνούσε τις ευεργετικές πλημμύρες του Νείλου γατί τότε ανέτελλε με τον Ήλιο στο θερινό ηλιοστάσιο. (Πηγή: «Τα άστρα και οι μύθοι τους», Θεοδοσίου – Δανέζης.)
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής, η Αφροδίτη και ο Άρης λάμπουν νωρίς το πρωί στο λυκαυγές. Είναι χαμηλά στα νοτιοανατολικά σχηματίζοντας ένα τρίγωνο που σταδιακά αλλάζει σχήμα αυτή την εβδομάδα, όπως φαίνεται παραπάνω. Πιο λαμπρή είναι η Αφροδίτη με μέγεθος -4,8. Με τηλεσκόπιο είναι μια παχιά ημισέληνος. Ο Άρης είναι μόνο το 3/100 της λαμπρότητας της Αφροδίτης με μέγεθος +1,3. Ο Ερμής είναι δύο φορές πιο μακριά κάτω και στα αριστερά της Αφροδίτης. Παραμένει με μέγεθος 0 αυτή την εβδομάδα.
Ο Κρόνος αρχίζει να φαίνεται λίγο πριν την ανατολή του Ήλιου.
Ο Δίας χάνεται στον ουρανό της δύσης του Ήλιου. Θα τον βρείτε με κιάλια 15-20 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα.
Ο Ουρανός (μέγεθος 5,8, στον Κριό) είναι ψηλά στα δυτικά νωρίς το βράδυ.
Ο Ποσειδώνας χάνεται και αυτός στον δυτικό ουρανό, ακολουθώντας τον Δία.
