Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 21-10 έως 27-10, 2024
Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 21-10 έως και 27-10 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Ο κομήτης Tsuchinshan-ATLAS (προφέρεται “Choo-chin-SHAHN”) εξακολουθεί να είναι σε καλή θέα ψηλά στα δυτικά για τους παρατηρητές του ουρανού του βόρειου ημισφαιρίου, αν και γίνεται αμυδρότερος καθώς φεύγει μακριά από τον Ήλιο και τη Γη. Δείτε τον χάρτη με τις θέσεις του κομήτη εδώ
Δευτέρα, 21 Οκτωβρίου
Τώρα που είναι τέλη Οκτωβρίου, ο Ντενέμπ έχει «ωθήσει» τον Βέγα προς τα δυτικά και έχει πάρει τη θέση του ως το αστέρι στο ζενίθ στο τέλος του λυκόφωτος (για τους παρατηρητές του ουρανού στα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Αυτό σημαίνει ότι ο Αιγόκερως έχει αντικαταστήσει τον Τοξότη ως ο ζωδιακός αστερισμός που κατέχει προνομιακή θέση χαμηλά στο νότο.
Τρίτη, 22 Οκτωβρίου
Η Σελήνη, σχεδόν στο τελευταίο τέταρτο, ανατέλλει μετά τις 10 μμ. απόψε. Δώστε την λίγο χρόνο για να ανέβει ψηλότερα και να σχηματίζει ένα ωραίο τρίγωνο με τον Κάστορα στα αριστερά της και τον Πολυδεύκη κάτω αριστερά της. Πιο κάτω από τη Σελήνη, εμφανίζεται ο Άρης. Μέχρι την αυγή της Τετάρτης 23, και τα τέσσερα ουράνια σώματα βρίσκονται πολύ ψηλά στο νότο, όπως φαίνεται παρακάτω.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 7:10 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 23 Οκτωβρίου
Με ύψος σχεδόν 30° στα νοτιοανατολικά μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, ο Κρόνος είναι το φωτεινότερο σημείο σε αυτή την περιοχή του ουρανού, ξεπερνώντας τον μεγέθους 1,2 Φομαλχώ κατά μισό μέγεθος. Η παρατήρηση του δακτυλιοειδούς πλανήτη μέσω ενός τηλεσκοπίου είναι μια από τις μεγαλύτερες χαρές των ερασιτεχνών αστρονόμων σε όλο τον κόσμο και νωρίς απόψε είναι μια εξαιρετική στιγμή για να πάρετε τη σειρά σας. Ο δίσκος του αέριου γίγαντα εκτείνεται στα 19″. Από την άλλη μεριά, οι εκπληκτικοί του δακτύλιοι του εκτείνονται περισσότερο από το διπλάσιο του μεγέθους του δίσκου, στα 42″. Οι δακτύλιοι έχουν μικρή κλίση σε σχέση με την θέση μας στη Γη, αναδεικνύοντας το βόρειο άκρο τους.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 3:01 πμ. της Πέμπτης.
Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου
Στις 9 με 10 μμ., το φθινοπωρινό αστέρι, ο Φομαλχώ, λάμπει στο ψηλότερό του σημείο στο νότο (όχι τόσο ψηλά). Ο Φομαλχώ είναι 25 έτη φωτός μακριά, ακριβώς στην ίδια απόσταση με τον Βέγα που λάμπει πιο φωτεινός ψηλά στα δυτικά. Δηλαδή, η διαφορά στη φωτεινότητα που βλέπετε είναι η πραγματική διαφορά των δύο αστεριών στην απόλυτη λαμπρότητα. Ο Βέγας φαίνεται ένα μέγεθος φωτεινότερος από τον Φομαλχώ (με άλλα λόγια, 2,5 φορές πιο φωτεινός), και έτσι είναι στην πραγματικότητα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:52 μμ.
Παρασκευή, 25 Οκτωβρίου
Η Αφροδίτη είναι σε σύνοδο με τον πορτοκαλί Αντάρη χαμηλά στο λυκόφως, όπως φαίνεται παρακάτω. Η Αφροδίτη είναι 100 φορές φωτεινότερη από τον Αντάρη. Ψάξτε για το πορτοκαλί αστέρι 3° κάτω αριστερά της Αφροδίτης. Ένα ζευγάρι κιάλια θα σας βοηθήσει να το εντοπίσετε μέσα από το λυκόφως, χαμηλά πάνω από τον ορίζοντα.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:39 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 26 Οκτωβρίου
Το νεφέλωμα της Καλιφόρνιας (California Nebula ή NGC 1499) είναι ένα νεφέλωμα εκπομπής στον αστερισμό του Περσέα. Ονομάζεται έτσι επειδή εμφανίζεται να μοιάζει με το περίγραμμα του χάρτη της πολιτείας της Καλιφόρνια των Η.Π.Α. σε φωτογραφίες μακράς έκθεσης. Είναι περίπου 2,5° σε μήκος στον ουρανό και με πολύ χαμηλή φωτεινότητα επιφάνειας είναι πολύ δύσκολο να παρατηρηθεί. Θα μπορούσε να παρατηρηθεί με φίλτρο H-Beta (απομονώνει την γραμμή H-Beta στα 486 nm) με ένα τηλεσκόπιο ευρέως πεδίου σε σκοτεινό ουρανό. Βρίσκεται σε απόσταση 1,000 έτη φωτός από τη Γη.
Φωτογραφία: Αντώνης Φαρμακόπουλος
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:30 μετά τα μεσάνυχτα.
Κυριακή, 27 Οκτωβρίου
Απόψε, βρείτε το χρόνο να δείτε τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Βρίσκεται περίπου 1 μοίρα δυτικά του ν της Ανδρομέδας. Ήταν γνωστός από το 905 π.χ. και αναφέρονταν ως το «μικρό σύννεφο». Σε απόσταση 2,2 περίπου έτη φωτός από το ηλιακό μας σύστημα, αυτό το διαστελλόμενο μέλος της Τοπικής μας Ομάδας Γαλαξιών έχει κατευχαριστήσει τους παρατηρητές κάθε ηλικίας. Δεν έχει σημασία αν τον βλέπετε μόνο με τα μάτια σας, ένα ζευγάρι κιάλια ή ένα μεγάλο τηλεσκόπιο. Ο Μ31 ακόμα παραμένει ένας από τους πιο θεαματικούς γαλαξίες του έναστρου ουρανού.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 6:17 πμ. της Δευτέρας.
Μια σύνθεση του Άρη και του Δία το πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου, που απεικονίστηκε στην ίδια κλίμακα από τον Sean Walker (εκδότη του Sky & Telescope ). Σημειώστε την Ιώ, σε μερική έκλειψη, και τις λεπτομέρειες που φαίνονται στον μεγαλύτερο Γανυμήδη. Ο Walker χρησιμοποίησε ένα τηλεσκόπιο Celestron 14 ιντσών και μια πλανητική βιντεοκάμερα ZWO ASI662MC για να κάνει αυτές τις εξαιρετικά λεπτομερείς εικόνες (με τη μέθοδο του stacking). Ο Άρης εδώ δείχνει τον βόρειο πόλο του και τη σκοτεινή περιοχή Mare Sirenum κοντά στο νότιο πόλο.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής βρίσκεται μέσα στο φως του ηλιοβασιλέματος και δεν θα είναι ορατός αυτή την εβδομάδα.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,0) βρίσκεται ακόμα χαμηλά, 30 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα στα δυτικά-βορειοδυτικά. Δύει πριν βραδιάσει.
Ο Δίας (μέγεθος -2,6, ακόμα κοντά στα κέρατα του Ταύρου), ανατέλλει μετά τις 9:00 μμ., με τον Άρη να ακολουθεί τον Δία. Ο γίγαντας πλανήτης θα βρεθεί σε αντίθεση τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Τότε η διάμετρος του δίσκου του θα είναι 48’’, ενώ τώρα είναι λίγο μικρότερη, 44’’.
Ο Άρης (μέγεθος +0,2, στα ανατολικά των Διδύμων) ανατέλλει πριν τα μεσάνυχτα. Φαίνεται καλύτερα όταν θα βρεθεί πολύ ψηλά στα νοτιοανατολικά, μία ώρα πριν την ανατολή Ηλίου. Είναι τώρα 33 μοίρες κάτω και στα ανατολικά του Δία. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι μόλις 8 ½ ’’. (14,5’’ τον ερχόμενο Ιανουάριο, όταν θα είναι σε αντίθεση).
Ο Κρόνος (μέγεθος +0,7, στον Υδροχόο), λάμπει ψηλά στο νότο στις 10 μμ. Το Μεγάλο Τετράγωνο του Πήγασου είναι πάνω και στα αριστερά του, ενώ ο Φομαλχώ είναι κάτω και στα δεξιά του.
Ο Ουρανός, μέγεθος 5,6, είναι στα σύνορα Ταύρου-Κριού, 5° από τις Πλειάδες. Φαίνεται αρκετά καλά τις πρώτες πρωινές ώρες. Με ένα ζευγάρι κιάλια και έναν ακριβή αστροχάρτη προσπαθήστε να τον εντοπίσετε.
Ο Ποσειδώνας, μέγεθος 7,8, στους Ιχθύες, βρίσκεται 14° ανατολικά του Κρόνου πριν αρχίσει το λυκαυγές. Ο δίσκος του είναι μόνο 2,3 δευτερόλεπτα του τόξου, ελάχιστα μεγαλύτερος από αυτόν που θα δείξει ένα αστέρι!