Ο ουρανός και οι πλανήτες αυτή την εβδομάδα, από 22-6 έως και 28-6

 Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
(Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)

Παρακάτω δίνονται οι ημέρες και οι ώρες, κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, στις οποίες μπορούμε να παρατηρήσουμε με ένα καλό τηλεσκόπιο την περίφημη ερυθρά κηλίδα του Δία. Η παρατήρηση της κηλίδας μπορεί να γίνει μέχρι μια ώρα πριν και μια ώρα μετά την αναγραφόμενη ώρα.

 

Δευτέρα, 22 Ιουνίου

Ο Κρόνος είναι το πιο φωτεινό σημείο που λάμπει στο νότο αυτά τα βράδια. Τα αστέρια στο πάνω μέρος του Σκορπιού λάμπουν κάτω απ’ αυτόν και στα αριστερά του.

Με το φεγγάρι τώρα να έχει αποτραβηχτεί μακριά από τους βραδυνούς πλανήτες, έχετε μια καλή ευκαιρία να στοχεύσετε τον μεγέθους -1,8 Δία μέσα από ένα τηλεσκόπιο. Ο γίγαντας πλανήτης φαίνεται καλύτερα περίπου μία ώρα μετά τη δύση του ηλίου, όταν ακόμα βρίσκεται σχετικά ψηλά στα δυτικά και το φως του περνάει λιγότερο μέσα από τη γήινη ατμόσφαιρα. Ένα τηλεσκόπιο αποκαλύπτει έναν 33 ” διαμέτρου δίσκο του Δία, ο οποίος θα πρέπει να δείξει πολλές λεπτομέρειες στα νέφη του και τα τέσσερα φωτεινά φεγγάρια του.

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 9:11 μ.μ.

Τρίτη, 23 Ιουνίου

Η σελήνη φτάνει στο απόγειό της, το πιο μακρινό σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη, στις 8 μ.μ., 404.132 χιλιόμετρα από το κέντρο της Γης.

Αν ο ουρανός σας είναι σκοτεινός θα μπορέσετε να διακρίνετε ένα από τα πιο φωτεινά μέρη του γαλαξία μας να περνάει μέσα από το Θερινό Τρίγωνο. Είναι μια καταπληκτική θέα που αξίζει να παρατηρηθεί το καλοκαίρι.

Ο αστερισμός του Σκορπιού που μοιάζει στον ουρανό πολύ στο σχήμα του μυθικού σκορπιού, φαίνεται νωρίς μετά το ηλιοβασίλεμα. Δυστυχώς, δεν αναρριχάται πολύ ψηλά για τα γεωγραφικά πλάτη της Ελλάδας. (Κάτι ανάλογο θα λέγαμε και για τον αστερισμό του Ωρίωνα).

 

 Τετάρτη, 24 Ιουνίου

 

Πρώτο τέταρτο της σελήνης στις 2:03 μ.μ.

Το φεγγάρι βρίσκεται πάνω από τον νοτιοδυτικό ορίζοντα όταν βραδιάζει, ανάμεσα στα αστέρια της Παρθένου.

Ο Ερμής φτάνει σε μέγιστη αποχή σήμερα, 22 ° δυτικά του Ήλιου και βρίσκεται 7 ° ψηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά, μισή ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου. Ο πιο εσωτερικός πλανήτης λάμπει με μέγεθος 0,4 και φαίνεται εύκολα μέσα από ένα ζευγάρι κιάλια, με έναν καλό ορίζοντα. Μην τον συγχέετε με τον Λαμπαδία (Aldebaran), το κατακόκκινο αστέρι πρώτου μεγέθους στον Ταύρο, το οποίο βρίσκεται 2 ° νότια (κάτω δεξιά) του πλανήτη. Μέσα από ένα τηλεσκόπιο, ο Ερμής εμφανίζεται 8″ κατά μήκος και περίπου φωτεινός κατά το ένα τρίτο του δίσκου του.

 

Το πρωινό της 24^ης Ιουνίου, ο Ερμής βρίσκεται 22° δυτικά του Ήλιου στη μέγιστη αποχή του για το Βόρειο ημισφαίριο.

 

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 10:50 μ.μ.

 

Πέμπτη, 25 Ιουνίου

Κοιτάξτε δίπλα στο φεγγάρι αυτό το βράδυ. Εκεί θα δείτε τον γαλάζιο Στάχυ. Το σχήμα με τα 4 αστέρια, κάτω από το φεγγάρι, είναι ο αστερισμός του Κόρακα. Αρκετά ψηλότερα από τη σελήνη βρίσκεται ο λαμπρός Αρκτούρος.

Η Αφροδίτη διασχίζει τα σύνορα από τον Καρκίνο στο Λέοντα αυτό το βράδυ, καθώς το διάστημα μεταξύ αυτής και του Δία κλείνει στις 3 °. (Η απόσταση μεταξύ των δύο λαμπρών πλανητών θα συνεχίσει να συρρικνώνεται στα επόμενα πέντε βράδια, φθάνοντας στο ελάχιστο την 30^η Ιουνίου). Αν και η εμφάνιση του Δία με το τηλεσκόπιο παραμένει η ίδια αυτή την εβδομάδα και η διάμετρός του παραμένει κολλημένη στα 33 “, η Αφροδίτη αλλάζει αισθητά. Στις 28, η φαινόμενη διάμετρός της φτάνει στα 31 ” και ο ήλιος φωτίζει το 35% του δίσκου της.

 

Παρασκευή, 26 Ιουνίου

Η Αφροδίτη και ο Δίας που λάμπουν στα δυτικά στην αρχή της νύχτας είναι τώρα μόνο 2,2 ° μακριά ο ένας από τον άλλον! Αν προεκτείνουμε τη νοητή γραμμή που σχηματίζουν οι δύο πλανήτες προς τα πάνω και στα αριστερά, θα φτάσουμε στον Βασιλίσκο. Στη πλησιέστερη προσέγγισή τους στις 30 Ιουνίου, θα βρεθούν σε απόσταση μόλις 1/3 °, επτά φορές πιο κοντά από ό,τι φαίνονται τώρα! Στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου κοντά. Η Αφροδίτη είναι 81 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, ενώ ο Δίας είναι έντεκα φορές πιο μακριά, στα 898 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

 

Σάββατο, 27 Ιουνίου

Για τους ανθρώπους που ζουν κοντά στις 40° βόρεια, σήμερα είναι η πιο αργή δύση του ήλιου αυτού του έτους. Αν και το θερινό ηλιοστάσιο ήταν τη περασμένη εβδομάδα, το πιο αργό ηλιοβασίλεμα συμβαίνει μερικές ημέρες αργότερα και η νωρίτερη ανατολή του ήλιου μερικές ημέρες πριν το ηλιοστάσιο. Οι ακριβείς ημερομηνίες εξαρτώνται από το γεωγραφικό πλάτος της τοποθεσίας μας. Γενικά, το πιο αργό ηλιοβασίλεμα συμβαίνει πιο κοντά στο θερινό ηλιοστάσιο όσο πιο βόρεια ζει κανείς.

Η τυπικά ασθενής βροχή Βοωτίδες περιστασιακά μας θυμίζει την παρουσία της. Μετά από δεκαετίες αδράνειας, η βροχή παρήγαγε μέχρι 100 μετέωρα ανά ώρα το 1998. Στη συνέχεια επέστρεψε με περίπου το μισό αριθμό αυτού, το 2004. Αν και οι αστρονόμοι δεν προβλέπουν ένα ξέσπασμα το τρέχον έτος, έμπειροι παρατηρητές γνωρίζουν ότι ο μόνος τρόπος για να βεβαιωθείτε είναι να παρατηρήσετε τον ουρανό. Η βροχή κορυφώνεται πριν από την αυγή σήμερα και οι συνθήκες θα είναι άριστες αφού η σελήνη θα δύσει μετά τις 2 π.μ. Τα μετέωρα φαίνεται να ακτινοβολούν από ένα σημείο, το οποίο ονομάζεται “ακτινοβόλο” και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του αστερισμού του Βοώτη.

 

Κυριακή, 28 Ιουνίου

Ο όμορφος Κρόνος έφτασε σε αντίθεση στα τέλη Μαΐου και παραμένει ένα εντυπωσιακό θέαμα από το σούρουπο μέχρι μετά τις 3 π.μ. Βρίσκεται σήμερα ανάμεσα στα αστέρια του Ανατολικού Ζυγού και σκαρφαλώνει ψηλότερα στα νότια περίπου στις 11 μ.μ. Αυτό το βράδυ, η σελήνη, σε αύξουσα φάση, βοηθά στο να δείξει τον πλανήτη, 3,5 ° βόρεια του πλανήτη. Ο Κρόνος λάμπει με μέγεθος 0,2 και είναι το πιο λαμπρό αντικείμενο στο περιβάλλον του φεγγαριού.

 

Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

 Οι δύο λαμπροί πλανήτες, Δίας και Αφροδίτη, πλησιάζουν σε μια πολύ θεαματική σύνοδο στις 30 Ιουνίου. Όμως, η ημισέληνος βρέθηκε επίσης κοντά τους στις 20 Ιουνίου και βοήθησε στο να σχηματιστεί ένα όμορφο τρίγωνο στον δυτικό ουρανό. Η φωτογραφία είναι του Σπύρου Χονδρογιάννη, τραβηγμένη από την τοποθεσία Δασιά, στην Κέρκυρα.

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

 

 

ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

Ο Ερμής είναι χαμηλά στο φως της ανατολής του ήλιου. Στο τέλος της εβδομάδας φαίνεται ευκολότερα, χαμηλά στα ανατολικά-βορειοανατολικά (δείτε το σχεδιάγραμμα παραπάνω).

Η Αφροδίτη και ο Δίας (μέγεθος -4,5 και -1,8, αντίστοιχα) λάμπουν μετά τη δύση του ηλίου πάνω στο δυτικό ουρανό. Πλησιάζουν όλο και περισσότερο, από βράδυ σε βράδυ και φτάνουν σε απόσταση 2 μοιρών στις 26 Ιουνίου. Οι δύο λαμπρότεροι πλανήτες θα βρεθούν σε μια ξεχωριστή σύνοδο (1/3 ° μακριά!) στις 30 Ιουνίου.

Ο Άρης έχει χαθεί στη λάμψη του ήλιου.

Ο Κρόνος (μέγεθος 0,2, πάνω από την κεφαλή του Σκορπιού) βγαίνει στον πρωινό ουρανό στα νοτιοανατολικά πριν τη δύση του ήλιου και μεσουρανεί στις 11 μ.μ. Κάτω και στα αριστερά του, σε απόσταση 12° είναι ο Αντάρης.

Ο Ουρανός (μέγεθος +5,9, στους Ιχθείς) είναι στα ανατολικά στο λυκαυγές.

Ο Ποσειδώνας (μέγεθος +7,9, στον Υδροχόο) είναι στα νοτιοανατολικά στην αρχή του λυκαυγούς (από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη). Όσο πιο νότια, τόσο ψηλότερα θα βρεθεί.

Εδώ θα βρείτε αναλυτικούς χάρτες για τις θέσεις του Ουρανού και του Ποσειδώνα.